ملاحظات جشنوارهي شعر فجر چيست؟
در نشست خبري ششمين جشنواره شعر فجر، دبير علمي جشنواره بر فراسياسي و فراجناحي بودن جشنواره تأكيد كرد؛ در عين حال، رييس شوراي سياستگذاري جشنواره گفت، «به مخالف ارج مينهيم؛ ولي به او جايزه نميدهيم».
به گزارش ايسنا در نشست خبري ششمين جشنواره شعر فجر كه امروز (دوشنبه، 10 بهمنماه) برگزار شد، يحيي طالبيان، قائممقام وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در امور شعر و ادب و رييس شوراي سياستگذاري جشنواره شعر فجر، با بيان اينكه شعر فجر يادآور دهه فجر و دهه فجر يادآور پيروزي انقلاب اسلامي است، گفت: جشنواره شعر فجر نيز بيشتر مرتبط با حادثه عظيم پيروزي انقلاب اسلامي است.
طالبيان عنوان كرد: در طول 30 سال گذشته، همواره به صورت جداگانه جشنوارههايي مانند جشنواره شعر انقلاب، شعر دفاع مقدس و جشنوارههاي شعر آييني با تنوع زيادي برگزار شده و ميشود. بسياري از جشنوارههاي بزرگ و كوچك را داريم كه علاقهمندان به شعر و ادب و مجالس شعر و اجتماعات مرتبط با شعر آنها را برگزار ميكنند.
او با بيان اينكه شعر از نظر مضمون، قالب و موسيقي، تنوع و گستردگي زيادي در كشور دارد، اظهار كرد: برگزار كردن جشنواره شعر فجر بايد معناي ويژهاي داشته باشد و ما اين معنا را در آزادي شعر فجر از تمام قيد و بندها، چه از نظر مضمون و قالب و هر مقيدكنندهاي ميدانيم و فكر ميكنيم جشنواره شعر فجر بايد از نظر موضوع آزاد باشد و افراد در هر گوشه از كشور ايران با هر سليقهاي در اين جشنواره ميتوانند شركت كنند و در اين رقابت وارد شوند و در نهايت، كساني كه از اين رقابت بيرون آيند، ميتوانند شاخص شعر كشور باشند.
طالبيان با بيان اينكه اين تشخص شروطي دارد، افزود: يكي از شروط اين تشخص در اين جشنواره، داوريهاي دقيق و عالمانه و به دور از اغراض فردي و گروهي است؛ بنابراين ما در اين جشنواره سعي كردهايم داوريها عالمانه و دقيق صورت گيرد.
او شرط ديگر اين تشخص را شامل حضور افراد شاخص در زمينه شعر عنوان كرد و گفت: يكي از شرطها ميتواند حضور افراد شاخص در اين جشنواره باشد. اما افراد شاخص در زمينه شعر به دلايلي از جمله حضور در جشنوارههاي ديگر و برگزيده شدن در آن جشنوارهها در اين جشنواره حضور پيدا نميكنند. به همين منظور ما در گوشهاي از اين جشنواره، تقدير از پيشكسوتان اين حوزه را خواهيم داشت.
رييس شوراي سياستگذاري ششمين جشنواره شعر فجر در ادامه گفت: جشنواره امسال نسبت به سال گذشته از اقبال بيشتري برخوردار بوده است و طي آماري كه تا به حال به دست ما رسيده، حدود 25 درصد در همه سطوح رشد داشته است. اين رشد هم در رسيدن آثار بوده است و هم از لحاظ مشاركت شاعران.
طالبيان همچنين گفت: امسال براي جشنواره شعر فجر 9 منطقه كشوري را پديد آورديم كه در اين 9 منطقه، طي مراسمي برگزيدگان استانها مشخص خواهند شد.
او در ادامه اظهار كرد: شعر انقلاب همراه با مبارزات ملت ايران عليه ظلم و ستم است و ما احساس ميكنيم نخستين سرودههايي كه در حوادثي مانند انقلاب و بيداري اسلامي كه هماكنون شاهد آن هستيم، توليد شده، ميتواند تأثير ويژهاي داشته باشد. بنابراين امسال سعي كرديم در بخش بينالمللي نيز به اين موضوع بپردازيم. به همين منظور امسال تحت عنوان «تأثير شعر در بيداري اسلامي»، بخشي از جشنواره به اين امر اختصاص يافته است تا رهآوردهاي بين ملت ايران و ساير كشورهاي مسلمان را در حوزه شعر داشته باشيم.
طالبيان همچنين در پاسخ به سؤال خبرنگاري مبني بر اينكه دستاورد حضور يكساله شما به عنوان قائممقام وزير ارشاد در امور شعر چه بوده است، گفت: قرار نيست وقتي يك عنوان قائممقامي شعر در وزارت ارشاد ايجاد ميشود، توفان عظيمي در كشور ايجاد كند. شعر در كشور ما تنوع و گستردگي زيادي دارد و همواره محافل، شب شعرها و شاعراني كه شعرهاي متفاوتي ميسرايند، هستند و همواره فراز و فرودهايي از نظر كيفيت و كميت بوده است.
او تصريح كرد: عنوان قائممقامي وزير ارشاد در امور شعر به وجود آمد تا به نوعي نمادين، ارزش قائل شدن براي مقام شعر و شاعري در كشور باشد؛ وگرنه نيازي به پديد آوردن تشكيلات و سازمان نيست. البته اين امر نه ممكن است و نه لازم؛ زيرا فعاليتهاي شعر و شاعري در وزارت ارشاد گسترده است؛ به گونهاي كه ميتوان گفت تقريبا 80 درصد وزارت ارشاد به نوعي با شعر مرتبط است.
قائممقام وزير ارشاد در امور شعر ادامه داد: بردن همه انجمنها، جشنوارهها و مراسم مرتبط با شعر در زير نظر يك سازمان اداري كار عاقلانهاي به نظر نميرسد. اما ما سعي كرديم در همه فعاليتهاي بينالمللي مانند همايش شاعران ايران و جهان و جشنواره شعر فجر حضوري تأثيرگذار داشته باشيم تا كيفيت آنها ارتقا پيدا كند.
او در پايان گفت: اگر هم ممكن باشد همه فعاليتهاي شعري را زير عنوان قائممقامي شعر جمع كنيم، به دولتي كردن همه برنامههاي شعري كشور متهم خواهيم شد.
به گزارش ايسنا، همچنين پرويز بيگي حبيبآبادي، دبير علمي ششمين جشنواره شعر فجر، با بيان اينكه در جشنواره شعر فجر در حال برداشتن ششمين گام آن هستيم و مثل ساير جشنوارهها در سيامين سال برگزاري آن نيستيم، گفت: بر اين باور هستم كه از اولين جشنواره شعر فجر كه آغاز شد تا امروز، به لحاظ كيفي و كمي، ارتقاي نسبي پيدا كردهايم؛ اما بديهي است كه در سالهاي آينده اين مسؤوليت در اختيار هر كس باشد، بايد اين ارتقا صورت گيرد.
او با بيان اينكه در سومين و چهارمين جشنواره شعر فجر كه برگزار شد، بخشهاي رقابتي جشنواره تنها در بخشهاي سنتي، نيمايي، سپيد و كودك بود، اظهار كرد: در پنجمين جشنواره كه من مسؤوليت دبيري آن را داشتم، پيشنهاد كردم كه بخش سرود و ترانه در جهت كمي و كيفي نيز اضافه شود. امسال هم بخش پژوهش را در زمينه كتابهاي شعر به جشنواره افزودهايم.
بيگي ادامه داد: بر اين باور هستم كه در سالهاي آينده بايد بتوانيم بخش نقد و ترجمه شعر ايران به ساير زبانها و همچنين ترجمه شعر ساير زبانها به فارسي را داشته باشيم و در كنار آن، بهترين ناشران را نيز معرفي كنيم.
دبير ششمين جشنواره شعر فجر با بيان اينكه امسال در بخش ارسال آثار به دبيرخانه جشنواره، 25 درصد رشد را نسبت به سال گذشته شاهد بودهايم، گفت: شركت زنان شاعر نسبت به سال گذشته، چهار درصد كاهش داشته است. همچنين در بخشهاي شعر سنتي، نيمايي، سرود و ترانه با افزايش آثار مواجه بودهايم.
او همچنين از برگزاري دومين مرحله داوري اين جشنواره در روزهاي چهارشنبه تا شنبه خبر داد و گفت: از چهارشنبه تا جمعهي هفته گذشته نيز اولين مرحله داوريها انجام شد.
بيگي درباره شيوه داوريها نيز گفت: شيوه داوري به اين صورت است كه به عنوان دبير جشنواره، اسامي شركتكنندگان را دارم؛ اما در تمام شعرهاي رسيده رمزگذاريهايي انجام شده است و حتا اگر شعري نيز به صورت كتاب ارسال شده است، تمام نشانههايي را كه ممكن بود شاعر آن توسط كارشناس داوري شناخته شود، حذف كردهايم.
او عنوان كرد: اگر داوران نيز جزو شاعران شركتكننده در جشنواره بودهاند، آنها را نيز از داوري حذف كردهايم؛ به طوري كه امسال هيچيك از كارشناسان در جشنواره صاحب اثري نيستند. همچنين با شناسايياي كه صورت گرفته، اگر متوجه شدهايم كه فرزند و يا آشنايان داوران در جشنواره شعري داشتهاند، آنها را نيز از داوري شعرها حذف كردهايم.
دبير علمي جشنواره شعر فجر همچنين گفت: براي حفظ نامهاي برگزيدگان كه بايد تا آخرين مرحله محرمانه باشد، سعي ميكنيم تا چند ساعت قبل از مراسم، مراتب را به برندگان اعلام كنيم.
او در بخش ديگري از سخنانش اشاره كرد: تهران بيشترين حضور آثار ارسالي را در جشنواره شعر فجر داشته است. همچنين بعد از تهران، به ترتيب استانهاي البرز، خراسان رضوي و آذربايجان غربي حضور جديتري در جشنواره داشتهاند.
بيگي درباره حضور شاعران خارجي شركتكننده در اين جشنواره نيز گفت: در ششمين جشنواره شعر فجر، شاعراني از كشورهاي ازبكستان، چين، گرجستان، لهستان، افغانستان، پاكستان، دانمارك، هند، قرقيزستان، كرهي جنوبي، تركيه، تاجيكستان، لبنان و ايتاليا حضور خواهند داشت كه همهي آنها يا استادان زبان و ادبيات فارسي هستند و يا شاعراني هستند كه به زبان فارسي مسلطاند و به زبان فارسي شعر سرودهاند.
او همچنين گفت: امسال 145 شاعر در جشنواره شركت كردند كه اين تعداد نسبت به سال قبل، افزايش پيدا كرده است. همچنين بخشي از آثار به صورت كتاب به جشنواره ارسال شده است و حضور 50هزار قطعه شعر در جشنواره قطعي است.
او در ادامه گفت: دبيرخانه تصميم گرفته است تا آخرين روزي كه قطعه شعري براي شركت در جشنواره به پست سپرده ميشود، در جشنواره شركت داده شود.
بيگي عنوان كرد: در بخش خارجي جشنواره برگزيده نداريم و تنها استادان زبان و ادبيات فارسي و شاعراني كه به زبان فارسي شعر سرودهاند و آثار و سوابق خود را به جشنواره ارسال كردهاند و ما هم از آنها دعوت كردهايم، در جشنواره حضور دارند.
دبير علمي جشنواره شعر فجر همچنين گفت: در حال حاضر بيش از 25 جشنواره شعر در كشور برگزار ميشود كه همه موضوعات خاصي را مبنا قرار ميدهند؛ اما جشنواره شعر فجر هيچ موضوعي را انتخاب نكرده است؛ زيرا معتقديم اگر موضوعي اعلام شود، جشنواره محدود ميشود؛ به همين منظور اعلام كردهايم اين جشنواره فراجناحي و فراسياسي است و در آن موضوع مدنظر نيست؛ بلكه بيشتر هدف ما معرفي عرقريزان روحي و شعر برتر است كه با دقت به ظرايف شعري حاصل ميشود و سعي داريم اين مهم را ارج نهيم.
بيگي همچنين درباره جوايز برگزيدگان اين جشنواره اظهار كرد: جوايز در پنج حوزه رقابتي اهدا ميشود كه در هر حوزه جوايزي به سه نفر برگزيده؛ نفر اول: 10 ميليون تومان، نفر دوم: هشت ميليون و نفر سوم: شش ميليون تومان اهدا خواهد شد. همچنين مجموعه شعر آنها با حمايت وزارت ارشاد چاپ ميشود و يك سفر فرهنگي خارج از كشور نيز براي آنها تدارك ديده خواهد شد.
او در ادامه در پاسخ به پرسشي مبني بر اينكه به نظر ميرسد فراجناحي و فراسياسي اعلام شدن جشنواره شعر فجر بيشتر يك شعار است، گفت: جشنواره شعر فجر از روز اول تا به حال از 150 شاعر تقدير كرده است كه تمامي اين شاعران از تمامي طيفهاي شاعران كشور بودهاند. در سال گذشته كتابي با نام «صد سال شعر ايران» چاپ شد كه اشعاري از همه شاعران از جمله نيما، شاملو و ديگر شاعران مطرح در آن بود. ضمن اينكه با اسامياي كه در حال حاضر در دست ماست، چهرههايي در اين جشنواره شركت كردهاند كه پس از اعلام نامشان، خود پاسخ اين سؤال را خواهند داد.
او افزود: نبايد نگاه بدبينانهاي به اين جشنواره داشت؛ چرا كه يكي از اهداف اين جشنواره، تعامل است.
در همين زمينه، يحيي طالبيان نيز اظهار كرد: بايد به هر دستگاه اداري اجازه دهيم تا كار خود را انجام دهد. ما به مخالف ارج مينهيم؛ ولي به او جايزه نميدهيم. آنها ميتوانند در اين جشنواره شركت كنند؛ ولي شايد به دليل مسائل ملي و مديريت فضاي فرهنگي، اجازه پشت تريبون رفتن را پيدا نكنند.
به گزارش ايسنا، همچنين رضا حميدي، دبير اجرايي جشنواره شعر فجر، از دائمي شدن دبيرخانه جشنواره شعر فجر خبر داد و گفت: به منظور پيدا كردن يك فرم مناسب، از اين به بعد، دبيرخانه شعر فجر، دبيرخانه خود را دائمي خواهد كرد.
او همچنين درباره ششمين جشنواره شعر فجر گفت: امسال براي اولينبار، جشنواره از 18 بهمن در 9 مركز استان برگزار ميشود. اولين جشنواره در استان كرمانشاه در روز 18 بهمنماه آغاز ميشود و اين جشنواره تا 28 بهمنماه كه در استان فارس برگزار ميشود، در مراكز استانها ادامه خواهد داشت. دوشنبه، 29 بهمنماه، و يكشنبه، 30 بهمنماه، نيز مراسم شعرخواني در فرهنگسرا و دانشگاه در تهران برگزار خواهد شد كه روز يكشنبه همزمان كنفرانس بيداري اسلامي را نيز خواهيم داشت.
حميدي در ادامه افزود: اختتاميه جشنواره شعر فجر اول اسفندماه در تالار وحدت برگزار ميشود كه در آن بيش از 50 شاعر به شعرخواني خواهند پرداخت. همچنين در مراسم اختتاميه از كتاب شعر برگزيدگان سال گذشته رونمايي خواهد شد.
دبير اجرايي جشنواره شعر فجر در بخش ديگري از سخنانش با انتقاد از معرفي نشدن شاعران در دو سال متوالي در همايش معرفي چهرههاي ماندگار، اظهار كرد: با توجه به اينكه شعر اصيلترين هنر ايران از ديرباز تا به امروز بوده است؛ اما متأسفانه طي دو سال گذشته در مراسم چهرههاي ماندگار، هيچ شاعري معرفي نشده است.
او عنوان كرد: در حال حاضر در ايران بيش از پنجهزار وبلاگنويس در حوزه شعر داريم و بايد اين پتانسيل و ارزش را ارج نهيم.
او همچنين بيان كرد: در معرفي كتاب سال نيز بايد كتابهاي شعر در حد تقدير برسند.
در پايان اين نشست از تيزر و سايت جشنواره شعر فجر رونمايي شد.
