برای آینده نفس ذخیره کنیم!

سرویس اجتماعی ـ گوش شیطان کر، بر خلاف چند سال گذشته، امسال میزان بارندگی‌ها بسیار خوب است و حتی در بعضی جا‌ها بی‌سابقه هم بوده است. از تصور فرار از خشکسالی، ذوق کرده‌ایم؛ مثل پولی که یک باره به شما می‌رسد و انتظارش را هم نداشتید!

به گزارش «تابناک»، از اواخر فروردین ماه سال جاری که مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور گفت: «متوسط بارندگی در کشور از۲۵۰ میلیمتر در سال‌های گذشته به ۱۴۵ میلیمتر در سال جاری رسیده است.»، دقیقا ۹ ماه می‌گذرد و در این مدت، خوش‌بختانه بارش‌های بسیار خوبی در بیشتر نقاط کشور رخ داده است، تا جایی که میانگین ارتفاع بارش در چند ماه اخیر، نسبت به مدت مشابه در سال آبی گذشته ۱۵۰ درصد افزایش را نشان می‌دهد؛ افزایشی محسوسی که در هر شش حوضه اصلی آبریز کشور دیده می‌شود، ولی با وجودی که در حوضه‌های «دریای خزر» و «سرخس»، در مقایسه با «متوسط دراز مدت« هم رشد داشته، در مجموع فعلا با کاهش ۱۸ درصدی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه دراز مدت روبه‌رو بوده و با توجه به میزان بارندگی‌های اخیر، دور از ذهن نیست که این اختلاف تا پایان سال جبران شده و یا کاهش پیدا کند. (برای درک بهتر آمار، به جدول دقت کنید)

اینجاست که هر چند سال یک بار، با خشکسالی روبه‌رو می‌شویم و افزون بر لطماتی که به کشاورزی‌مان وارد می‌شود، گاه در تأمین آب شرب هم دچار مشکلات جدی می‌شویم و حتی نمی‌توانیم چاره‌ای برای معضلات وابسته به بارندگی هم پیدا کنیم؛ معضلاتی مانند آلودگی هوا که شاید با بارندگی فراوان هم کمرنگ نشود؛ اما گسترش هم نخواهد یافت.

شاید کافی است که آب پاشی هواپیماهای سم پاش بر فراز تهران را به یاد بیاوریم که متولیان اجرایش، از تأثیر حتی کم مقدار بارش بر آلودگی هوا آگاه بودند، ولی متوجه فیل و فنجان طرحشان نشده بودند!

این در حالی است که برخی از مسئولان، راهکار مقابله با این خشکسالی‌ها را اجرای طرح‌های آبخیزداری بیان می‌کنند و به جای توسعه همه‌جانبه این‌گونه طرح‌ها در حوضه‌های آبریز اصلی و فرعی، تنها به ساخت سد بسنده می‌کنند.

طرح‌های ریز و درشتی که بیشتر جامع نیستند و گاهی به جای اینکه مکمل هم باشند، مخل کارکرد یکدیگر می‌شوند؛ این موضوع را می‌شود به روشنی در لابلای سخنان معترضین به وضعیت دریاچه ارومیه شنید که بسیاری از ایشان، ساخت سدهای متعدد در حوضه آبریز بزرگ‌ترین دریاچه داخل کشور را عاملی برای خشک شدن بخش‌های بسیاری از آن می‌دانند.

آنچه روشن است، استفاده بهینه از این نعمات آسمانی، نیاز به برنامه ریزی‌هایی دارد که بیشتر بلند مدت بوده و باید همه جوانبشان با دید ملی ارزیابی شده باشد تا هم بتوان به عده بیشتری خدمت رسانی کرد و هم بستری فراهم شود که به مصرف بهینه این نعمت حیات منجر خواهد شد؛ اما از سوی دیگر، سال‌هاست که در برخورد با آلودگی هوا و خشکسالی‌های گوناگون، از طرحی نام برده می‌شود که کارکرد فرشته نجات را دارد؛ «طرح بارور سازی ابرها» که می‌تواند برنج کاری در شمال کشور را نجات دهد، هم گره گشای خشک شدن دریاچه ارومیه است و هم می تواند هوای پایتخت دودزده را صاف کند!

طرحی که چند بار هم به اجرا رسیده، ولی تا کنون موفقیت آمیز نبوده است؛ تا جایی که یک بار، در اوج خشکسالی های دامنه‌دار، ابرهای شمال کشور را باردار کردند تا محصول شالیکاران را نجات دهند، ولی به ظاهر ابرهای باردار شده تا به افغانستان نرسیدند، نباریدند ...


نکته اینجاست که در پاییز گذشته و زمستان جاری، با بارش خوبی روبه‌رو بوده‌ایم و بر پایه پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی، احتمالا این بارندگی‌ها ادامه خواهد داشت؛ اما چون زیرساخت‌های استفاده از این نعمات را فراهم نکرده‌ایم، هیچ کسی پیدا نمی‌شود که از موقعیت به نفع خودش و یا سازمان متبوعش بهره‌برداری کند؛ چه بسا که کارگروه‌های لازم تشکیل نشده باشد و یا متولیان امر به هر دلیل کوتاهی کرده باشند؛ بنابراین، لازم می‌دانیم که راهکاری برای استفاده از این موهبت ارایه دهیم و بستر را برای ارایه راهکارهای مخاطبان عزیز هم فراهم کنیم:

در کنار همه خوبی‌های احتمالی افزایش بارندگی‌ها، از جمله افزایش میزان محصولات کشاورزی، چه بسا بستر خوبی برای درخت کاری فراهم شده باشد، چرا که زمانی زیادی به روز درختکاری باقی نمانده و هنوز زمان کافی برای تهیه نهال در اختیار داریم (البته شاید برای تهیه نهال برخی درختان دیر شده باشد)؛ درختانی که می‌توانند در پاکسازی هوای شهر‌هایمان نقش بسزایی ایفا کنند و چه بسا این زمین سیراب، بهترین شرایط را برای درختکاری فراهم آورده باشد. تنها کافی است که این امر را وظیفه یک نهاد و سازمان خاص ندانیم؛ باور کنید که فلان اداره ظاهرا نامرتبط با درختکاری نیز، هم توان این کار را دارد و هم بودجه لازم در دست و بالش یافت می‌شود. البته این فارغ از درختانی است که بسیاری از خانواده‌ها هم توان نشا زدنش را دارند.