سرویس فرهنگی ـ هفته پیش، شبكه فيلم و سريال «ifilmtv»، نخستين سالگرد فعاليت خود را پشت سر گذاشت و به همين مناسبت، مدير اين شبكه در گفتگو با «تابناک» به پرسشهای گوناگون پاسخ داده است.
به گزارش «تابناک»، دکتر محمدرضا حاتمی، علاوه بر بیست سال تدریس زبان و ادبیات عربی در دانشگاههای کشور، ادبیات تطبیقی و زبان فارسی را در دانشگاه قطر تدریس کرده است. تجربیات وی به عنوان مدیر گروه آموزش شبکه دو سيما و مدیر گروه اجتماعی شبکه اول سیما و مدیر کلی تولید و برنامههای زنده شبکه العالم در کنار مسئولیت پیشینش به عنوان رایزن فرهنگی ایران در امارات، ارایه مقالات در سمینارهای خارجی و عضویت در کمیته ارتباطات یونسکو، تجارب سودمندی را برای مدیریتش در شبکه «آی فیلم» فراهم ساخته است.
وی سال 1373 از پایان نامه دکترایش با موضوع تئوریها و شیوههای ترجمه دفاع کرد و اینک از آن تجربه در نظارت بر نحوه ترجمه و دوبله آثار نمایشی ايرانی بهره میبرد.
مدیر شبکه بینالمللی فیلم و سریال در اين گفتوگو به پرسشهایی از جمله میزان جذب مخاطبان، سه زبانه شدن آی فيلم، توليدات و فعالیتهای آینده آن پاسخ داد.
رییس رسانه ملی و برخی از کارشناسان از این شبکه اظهار رضایت کردهاند؛ به نظر شما، مهمترین عوامل این موضوع چیست؟ـ حمایتهای دلگرم کننده رییس محترم سازمان، مدیریت حرفهای معاون محترم برون مرزی، زیرساختهای فراهم شده توسط مدیرکل محترم فنی برون مرزی و همکاری شبکههای سیما، از یک سو و پخش آثار نمایشی جذاب و عفیف ایرانی و بهرمندی از کادری توانمند از سوی دیگر، زمینههای این امر را فراهم کرده است.
شبکه «ifilmtv» به دو زبان پخش میشود؛ این موضوع با چه هدفی انجام گرفته است؟ ـ شمار چشمگیری از بینندگان در کشورهای عربی، متقاضی آشنایی با زبان فارسی هستند و در پیامهایشان، خواستار نمایش فیلمها و سریالهای ایرانی به زبان اصلیاند.
از سوی دیگر، هر کشوری برای تحکیم روابط فرهنگیاش با دیگر ملتها در راستای آموزش زبانش تلاش میکند؛ بنابراین، به عنوان کسی که سالها به تدریس زبان اشتغال داشته، بر این باورم که پخش فارسی شبکه «ifilmtv»، تأثیر چشمگیری در افزایش سطح فراگیری زبان فارسی در کشورهای عربی خواهد داشت. حتی رایزنیهای فرهنگی ما در کشورهای عربی میتوانند برای گسترش دورههای آموزش زبان فارسی از شبکه آی فیلم بهره گیرند.
در این باره همچنین برخی از مخاطبان اعلام کردهاند، پخش اول برنامهها را به زبان عربی و تکرار آنها را به زبان فارسی میبینند و از این طریق با زبان فارسی آشنا میشوند.
از سوی دیگر، جمعیت فارسی زبانها در کشورهای گوناگون را تا 150 میلیون نفر برآورد کردهاند، به گونهای که فارسی زبانهای مقیم افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، کشورهای حوزه خلیج فارس، اروپا، کانادا و آمریکای شمالی از بینندگان ثابت شبکه هستن؛ برای نمونه، در افغانستان، آی فیلم، یکی از شبکههای پربیننده در سیستم کابلی (خانگی) به شمار میرود.
همچنین بنده در مأموریتهایم در بیرون از کشور، بارها با یک حقیقت بسیار تلخ روبهرو شده و دیدهام که بسیاری از افراد نسل دوم و سوم ایرانیان مقیم خارج از ایران، با زبان فارسی غریبه شده و زبان مادری را فراموش کرده بودند و همین، والدین آنها را بسیار نگران کرده بود و این مشکل را بارها با من در میان میگذاشتند؛ بنابراین، مطمئنا پخش فارسی شبکه «ifilmtv» سهم بسزایی در جلوگیری از گسست ایرانیان مهاجر و فارسی زبانهای مقیم دیگر کشورها با زبان فارسی خواهد داشت.
کیفیت دوبله به زبان عربی را در شبکه آی فیلم چطور ارزیابی میکنید؟ـ برای بالا بردن سطح ترجمه و دوبله، آییننامههایی تدوین و اجرا کردهایم و به شرایط استاندارد دست یافتهایم؛ برای نمونه، دوبله عربی برخی از سریالها مانند سریال مختار برای تدریس، ترجمه و دوبله در دانشگاهها مناسب است و بحمدالله سطح ترجمه و دوبله در شبکه، به اندازهای رسیده که استفاده از آن برای آموزش دانشآموزان و دانشجویان زبان عربی و الهیات و طلاب حوزه علمیه مفید است.
همچنین پخش فیلمها و سریالهای ایرانی به زبان عربی، شیوهای کارساز در آموزش عمومی زبان عربی برای بینندگان فارسی زبان به شمار میرود، به گونهای که از آغاز فعالیت شبکه، بینندگان با بسیاری از واژهها و عبارات عربی آشنا شدهاند.
برخی از بینندگان درون کشور که از طریق «ستاپ باکس» شبکه را میبینند، اظهار کردهاند که تنها قادر به دریافت نسخه فارسی شبکه آی فیلم هستند و نمیتوانند نسخه عربی شبکه را ببینند. نظر شما در این باره چیست؟ـ بیش از چند ماه است که شبکه از طریق ماهواره، اینترنت، ستاپ باکس، آی پد و آیفون و انواع موبایلها به دو زبان پخش میشود و مشکلی در این زمینه نداشتهایم. با این حال، چنانچه بیننده ای مشکل داشته باشد، میتواند با شبکه تماس بگیرد و برای رفع آن راهنمایی شود.
در این باره، موارد معدودی که به ما گزارش شده، به تنظیم نبودن دستگاهها ارتباط داشته است؛ بنابراین، توصیه میکنم در صورت بروز مشکل، یک بار دستگاه را «RESET» کنند و سپس با دکمه «AUDIO» یا «LAN» (مخفف language)، یکی از دو زبان فارسی یا عربی را برگزینند.
با وجود فاصله جغرافیایی و گستردگی مخاطبان، از چه راههایی پیشنهادهای آنها را دریافت میکنید؟ ـ افزون بر خطوط تلفن و نمابر و پست الکترونیک، سیستم ارسال و دریافت SMS با قیمت محلی برای مخاطبان شبکه در سراسر جهان فعال شده است.
با توجه به اعلام قبلی معاون سازمان صدا و سیما درباره سه زبانه شدن شبکه آی فیلم، پخش انگلیسی این شبکه چه زمانی آغاز میشود؟ـ هماکنون شیوههای اجرایی اين امر در حال بررسی است؛ انشاءالله پس از فراهم شدن زمینهها و به دست آوردن آمادگیهای لازم، شبکه آی فيلم، سه زبانه خواهد شد.
میزان جذب مخاطبان شبکه را در چه حد ارزیابی میکنید؟ـ بنا بر شواهد محسوس و آمارهای موجود، میزان جذب مخاطبان خوب بوده است، به گونهای که هماکنون بحمدالله در برخی از کشورهای عربی، جزو شبكههای پربیننده هستيم و راهی كه رقبای ما در سالهای متمادی پشت سر گذاردهاند، ما آن را در نخستین سال پیمودهایم.
همچنین شمار صفحات بازدید شده سایت شبکه در هشت ماه اخیر، نزدیک سی برابر رشد داشته و افزون بر آن، کیفیت پیشنهادهای دریافتی نیز تغییر کرده است.
ناگفته نماند که در آغاز، نظریات مخاطبان غالبا عمومی بود، ولی هماکنون بينندگان ما از دورترین کشورهای جهان به مسائل جزیی وارد میشوند و مثلا درباره نحوه کارگردانی و یا استفاده از فلان بازیگر در فیلمهای سینمایی که قرار است در ایران تولید شود، نظر میدهند.
درباره توليد فيلم و سريال و برنامههای آینده شبکه هم توضیح دهید؟ـ عمده برنامههاي شبکه ifilmtv تأمینی است. در عین حال برای تولید برنامههای مکمل هم اقدام کردهایم و برخی از تولیدات هم در حال پخش است. البته برای تولید فیلم یا سریال در این شبکه، لازم است حتما مختصات بینالمللی را رعایت کنیم؛ بنابراین، شورایی در حال بررسی سناریوهای پیشنهادی است.
البته در این باره باید گفت که بهرمندی از كارگردانان ايراني، برای ما ترجيح دارد، ولی از بازيگران جهانی هم استفاده خواهیم کرد. توليدات مشترك با دیگر كشورها نيز از جمله اولويتهای آي فيلم است.
به هر حال برای ارتقای شبکه، چند طرح را در حال تولید و اجرا داریم که در ماههای آینده، خواهید دید. از آنجا که شیوه وعده دادن را نمیپسندم، اجازه بدهید اعلام آنها در فاصله کمی از اجرایشان انجام شود.
به نظر شما، مهمترین موانع و مشکلات پیش روی شبکه «ifilmtv» چیست؟ـ به هر حال هرکاری متناسب با اهمیتش مشکلات و موانعی هم دارد گویا نداشتن بودجه لازم برای حضور کارا در عرصه رقابت با رسانههای متموّل و ساده انگاشتن کار یک شبکه دو زبانه فیلم و سریال، از مهمترین موانع باشد. در برخی از شبکههای رقیب آی فیلم، در یک مسابقه (وزنک ذهب)، به اندازه وزن فردی که برنده میشود، به او طلا میدهند و در شبکهای دیگر، جایزه مسابقه، معادل یک میلیون درهم، معادل سیصد میلیون تومان است.
به هر روی، این نخستین بار است که در ایران عملیات ترجمه و دوبله آثار نمایشی از فارسی به عربی در این سطح انجام میگیرد و بحمدالله هر روز صدها پیام تشکر از بینندگانمان در دورترین نقاط جهان دریافت میکنیم.