تخریب خانه‌های تاریخی یزد دورازچشم مسئولان!

مالکان برخی از خانه‌های تاریخی در یزد دور از چشم مسئولان یگان حفاطت اداره میراث فرهنگی ملک خود را از داخل خانه تخریب کرده، آن را می‌سازند، سپس دیوار رو به کوچه را برداشته و نمای جدید ساختمانشان را رو می‌کنند!

به گزارش خبرنگار مهر، در کوچه پس کوچه‌های بافت تاریخی و 700 هکتاری یزد که از آن به عنوان گسترده‌ترین بافت خشتی یاد می‌شود، خانه ها، ساباط‌ها و ابنیه زیادی قرار دارد که مجموعه این بافت را تشکیل می‌دهند.

برخی از این ابنیه که دارای ارزش معماری و تاریخی بوده‌اند، توسط متولیان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند اما برخی دیگر که با قدمتی کمتر ولی ارزش معماری دارند، توسط مالکان تخریب می‌شوند. این درحالی است که هرگونه دخل و تصرف و تغییر در محدوده بافت تاریخی یزد منوط به اجازه از سازمان میراث فرهنگی است اما مالکان این خانه‌ها وقتی می‌بینند که ملکشان در معرض تخریب است و سازمان میراث فرهنگی و شهرداری هم برای مرمت و حفظ آن اقدامی انجام نمی‌دهد، به صورت پنهانی اقدام به ساخت و ساز از داخل ملک می‌کنند. سپس دیوار قدیمی و خشتی را که رو به کوچه‌های بافت تاریخی است برمی دارند.

در این حال سازمان میراث فرهنگی و شهرداری هم که متوجه این تغییر نشده بود دیگر نمی‌تواند کاری از پیش ببرد چون مالک کار خود را انجام داده است. از سوی دیگر آنها عنوان می‌کنند که مجوز نوسازی خانه فرسوده خود را از شهرداری گرفته بودند!
محسن حاج سعید یکی از دوستداران میراث فرهنگی و دبیرشورای تشکل‌های گردشگری استان یزد درباره این موضوع به خبرنگار مهر می‌گوید: در بافت تاریخی یزد چند تا خانه تاریخی و کارگاه شعربافی بود مالکان همیشه سعی می‌کردند پشت درهای بسته کار کنند مدتی هم افرادی با فرغونهایی پر از آجر وارد ملک می‌شدند اما اجازه دخالت و بازدید از خانه را به کسی نمی‌دادند تا اینکه یکدفعه متوجه شدیم دیوار خشتی که با دیوارهای قدیمی بافت هماهنگ بود فروریخت و دیوار آجری با یک در گاراژ بزرگ از داخل کوچه نمایان شد!

وی با طرح این سوال که چطور می‌شود این مالکان مسئولان شهرداری و میراث فرهنگی را دور می‌زنند و یک خانه قدیمی را به زمین صاف تبدیل می‌کنند؟ گفت: ملکی به نام خانه ابریشمی در محدوده بافت با زیر بنای دو هزار و 100 متر دارای گودال باغچه و معماری منحصر به فردی بود که می‌خواستند آن را به هتل تبدیل کنند.

وی ادامه داد: مدتی بود که فهمیدیم مالک این خانه، بادگیرها را برداشته است. وقتی در این باره از او توضیح خواستیم گفت قرار است بازسازی شود. دو هفته بعد سقف خانه در حال ریزش بود که باز هم جواب داد ترک داشته و می‌خواهم مقاوم سازی کنم اما بعد از مدتی دیدیم دیوار خانه در اثر یک اتفاق فروریخت و مشخص شد که می‌خواستند تغییر کاربری دهند.
حاج سعید می‌گوید: این خانه چون متراژ زیادی داشت راحت به یک تالار عروسی یا مرکز اقامتی تبدیل می‌شد! اما با پیگیری دوستداران میراث فرهنگی توانستیم از نابودی کامل این خانه جلوگیری کنیم.

دراین باره محمدرضا کارگر نیز که زمانی معاونت میراث فرهنگی یزد را بر عهده داشته است به خبرنگار مهر می‌گوید: بافت قدیم یزد باید توسط مردم ساکن در شهر نگهداری شود و آنها با افرادی که قصد تخریب و کوچک کردن بافت را دارند، برخورد کنند چون اگر مردم به سازمان میراث فرهنگی اعتماد و حداقل از ملک خود دفاع کنند دیگر این بافت خدشه نمی‌بیند.

وی ادامه داد: اگر اطلاعات لازم درباره چرایی حفظ بافت تاریخی به مردم داده شود، آنها یکی از بهترین محافظان بافتها می‌شوند اما اگر مردم به متولیان حفاظت از میراث فرهنگی بی اعتماد شوند، مسئولان حتی با داشتن یگان حفاظت نیز نمی‌توانند از تخریب خانه‌های تاریخی جلوگیری کنند.
کارگر با اعلام این که سازمان میراث فرهنگی باید خانه‌های در حال تخریب را بازسازی کند تا مالکان آنها نیز بهانه‌ای برای تخریب نداشته باشند گفت: برخی از مالکان خانه‌های تاریخی در بافت قدیم یزد متخلف هستند و هر اندازه که با آنها تعامل شود باز هم به تخلف خود ادامه می‌دهند اما برخی دیگر چاره‌ای ندارند بنابراین باید میراث فرهنگی برنامه جامعی برای حل این مشکل داشته باشد.

به گفته کارگر؛ غیر از بناها و مساجد قدیمی، 140 خانه ثبت شده در فهرست آثار ملی در بافت قدیم یزد وجود دارد.