چرا اجرای «هدا گابلر» متوقف شد؟
عليرضا غنچي، نويسنده و كارگردان تئاتر كه چندين نمايش مذهبي به روي صحنه برده است، درباره نقدهاي كه منجر به توقف اجراي يكي از نمايش هاي در حال اجرا در تئاتر شهر (هدا گابلر) شد، يادداشتي برای ما ارسال کرد.
به گزارش «تابناک» در این یادداشت آمده است:
نمي دانم چرا اداره كل هنرهاي نمايشي ارشاد سكوت كرد و به برخوردهايي كه با يكي از گروه هاي نمايشي شده و منجر به توقف اجراي اين گروه شد، پاسخي نداد، اما از آنجا كه هر جا نمايشي به روي صحنه برود متعلق به خانواده نجيب و مظلوم تئاتر است، اينجانب به عنوان يكي از اعضاي اين خانواده سكوت را جاير ندانسته و از مسوولان آن رسانه وزين درخواست مي كنم اين مطلب را براي آگاهي عموم و به خصوص كساني كه در چند روز گذشته عكس العمل هايي به اجراي اين نمايش داشته و باعث توقف اجراي آن شدند منتشر كنند.
به عنوان كسي كه به دليل همكاري با نهادها و مراكز هنري كشور صدها نمايش را، كه دهها مورد آن با رويكرد به شعائر ديني بوده اند، در لواي بازخوان مطالعه كرده و درلواي بازبين ديده و سال ها در اين زمينه تلمذ كرده و نمايش هايي از ايبسن را نيز در طي 15 سال گذشته بارها و بارها خوانده وحاصل اجراهاي متعدد كارگردانان ديگر از نوشته هاي هنريك ايبسن را روي صحنه ديده است، بايد خدمت نمايندگان مردم در مجلس شوراي اسلامي و نيز كساني كه اجراي نمايش هدا گابلر را ترويج اباحه گري و... دانسته اند، متذكر شوم كه به هر دليل به شدت درخطا به سرمي برند، چراكه:
1 ـ با تعطيلي اين نمايش در واقع اغلب قريب به اتفاق استادان دانشكده هاي تئاتري كشوررا بايد سرزنش كنيد كه هنريك ايبسن را يكي از مهمترين نمايشنامه نويساني دانسته و مي دانند كه آثاري به شدت ضد غربي دارد و در تمام اين آثار برحفظ كرامت انسان و نيزمخالفت با انديشه ها و رفتارهاي لاابالي گرايانه غربي ها تاكيد كرده است.
البته اين افراد بايد بدانند كه مبناي اين دانش استادان اسناد و منابع معتبري است كه در انها در تمام تاريخ نمايش و نمايشنامه نويسي هنريك ايبسن را بر اساس آثاري كه خلق كرده هنرمندي اخلاق گرا مي دانند كه ازقضا غرب ستيز است و كاملا برخلاف روش وطرز تفكرغربي ها مي انديشد و بسياري از مناسبات فردي، خانوادگي و اجتماعي آن سامان را رد و نهي كرده ومخالف صريح آنها است.
همين نمايش هداگابلرنيزبا تمام اجزايش درصدد نهي رفتارهاي بي بند وبارانه است و هر گونه هوسراني و خودخواهي را محكوم به مرگ و نابودي اعلام مي كند.
درواقع آنچنان كه براي نشان دادن افراد محق ( به عنوان مثال خيرانديشان واولياء)، ظالماني ( به عنوان مثال افراد شرور واشقيا) بايد در برابر ايشان طراحي شود تا بر اساس درك ودريافت تماشاگران جريان سازي كرد و به مخاطبان نيكي را متذكر شد، ايبسن نيز مبتني بر زبان و ويژگي هاي اشخاص مورد نظرش، امثال هدا گابلر را متهم به پستي كرده و سرانجام او را نابودي مي داند. ترديدي وجود ندارد كه اين آموزه ها كاملا متناسب با شعائر شرعي و عرفي جامعه ماست و جاي كم لطفي باقي نمي گذارد.
2 ـ بر اساس آثار اين نويسنده سوئدي به هيچ وجه نمي توان او را نيست انگاردانسته و از اين بدتر به نيچه نسبتش داد چرا كه يك تورق ساده و مقايسه زندگي اين دو تن، به وضوح نشان مي دهد دوران بلوغ واستقلال فكري ايبسن پيش از زماني بود كه نيچه فلسفه اش راعرضه كرد و به طور قطع گمان اين كه ايبسن تحت تاثير نيچه بوده، فقط مي تواند ناشي از ناآگاهي از تاريخ انديشه در غرب است و در اين شرايط اگرخطاي يك يادداشت نويس را به دليل كم تجربگي او بتوان ناديده گرفت، اما از اشتباه وكلاي مردم نمي توان به همين راحتي گذشت كرد.
3 ـ بايد به كساني كه بر اساس اطلاع رساني ناقص و در نتيجه نادرست درباره ي يك نمايش اظهارنظر كرده و مي كنند، گفت كاش تا قبل از آن كه نسبت به مجموعه اي اطلاع كافي به دست نياورده اند، دست به قلم و اظهار نظر نزنند چرا كه با توجه به تجربه ي چندين وچند ساله در تئاتر بايد خدمت ايشان اطلاع دهم كه نمايش هايي كه در جشنواره بين المللي تئاتر فجر به روي صحنه مي روند، توسط بازخوانان وبازبينان مطرح كشور كه اعضاي آن دو هيات در ستاد جشنواره هستند، به دقت مورد ارزيابي قرار مي گيرند وهر موردي داشته باشند برطرف مي شود و سپس به عنوان راه يافته به جشنواره معرفي مي شوند. با اين وجود براي اجراي عموم، به اين هم بسنده نشده، بار ديگر توسط كارشناسان مورد اعتماد بازبيني مي شوند و تازه ضمن اجرا هم به صورت نامحسوس بازبيني مي شوند تا اگر مواردي دارند اصلاح شده وسپس درتالارهاي نمايشي به روي صحنه بروند. اين قلم به جهت اين كه شاهد تلاش كارشناسان مربوطه براي اجرايي هر چه بي نقص تر بوده ام سكوت دراين زمينه را جايز ندانستم و به نظر م رسيد با وجود اشكالاتي كه بعضا در امور تئاتر وجود دارد، اما در اين مورد همه ي هم اداره كل هنرهاي نمايشي صرف مي شود و منصفانه و صحيح نيست زحماتشان اين گونه ناديده گرفته شود.
4 ـ نكته ديگر توصيه اي برادرانه به نمايندگان مردم و بخصوص اعضاي كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي است، و با تمام وجود از ايشان درخواست مي كنم كه هر از چند گاهي به ديدن آثار روي صحنه تشريف فرما بشوند تا هم شخصا در جريان اجراها و آثار نمايشي كه به موكلانشان عرضه شده قرار بگيرند و همين طور هم در مواقعي كه هنرمندان به هر دليلي موجه ويا غير موجه ي مورد توجه يا تعرضي قرار مي گيرند در كنار ايشان بوده و حامي و پشتيبان شان باشند، چون اين غير قابل كتمان است كه هنرمندان تئاتري نيزاز راي دهندگان به ايشان بوده اند و بديهي است كه از ايشان توقع ياري داشته باشند.
5 ـ درباره عكس هايي نيز كه پيرو اين گزارش ها منتشر شده حتمابايد خدمت كساني كه بر اين اساس اظهار نظرهايي هم كرده اند بايد گوشزد كنم كه براساس زاويه ي ديدي كه يك عكاس برمي گزيند مي تواند هر رفتارمناسبي را قلب كرده و نامناسب نشان دهد و برعكس. در واقع اين آثار حاصل نگاه و اراده اي است كه قصد عمد داشته آن طور ببيند و اين هم از ديگر مظلوميت هاي تئاتر است. چرا كه اگر قرار برثبت و انتشار عمومي فريم به فريم رفتارهاي اشخاص يك اثر نمايشي باشد، به جرات مي توان گفت كه بايد پخش تمام سريال ها و فيلم هاي سينمايي تلويزيون را به دليل رفتارهايي كه امثال اين نوع عكاسان نشان مي دهند به سرعت و در اولين فرصت متوقف كرد.
در واقع تمام آثاري كه در آنها به هر دليل موجه خانمي از كنار آقايي عبور مي كند و يا با هم گفت و گو مي كنند بايد از صحنه ي تلويزيون كنار گذاشته شود؛ كه حتما عقلاي تصميم گيرعميق تر از اين نوع نگاه ها برنامه ريزي وسياست گذاري مي كنند.
به گزارش «تابناک» در این یادداشت آمده است:
نمي دانم چرا اداره كل هنرهاي نمايشي ارشاد سكوت كرد و به برخوردهايي كه با يكي از گروه هاي نمايشي شده و منجر به توقف اجراي اين گروه شد، پاسخي نداد، اما از آنجا كه هر جا نمايشي به روي صحنه برود متعلق به خانواده نجيب و مظلوم تئاتر است، اينجانب به عنوان يكي از اعضاي اين خانواده سكوت را جاير ندانسته و از مسوولان آن رسانه وزين درخواست مي كنم اين مطلب را براي آگاهي عموم و به خصوص كساني كه در چند روز گذشته عكس العمل هايي به اجراي اين نمايش داشته و باعث توقف اجراي آن شدند منتشر كنند.
به عنوان كسي كه به دليل همكاري با نهادها و مراكز هنري كشور صدها نمايش را، كه دهها مورد آن با رويكرد به شعائر ديني بوده اند، در لواي بازخوان مطالعه كرده و درلواي بازبين ديده و سال ها در اين زمينه تلمذ كرده و نمايش هايي از ايبسن را نيز در طي 15 سال گذشته بارها و بارها خوانده وحاصل اجراهاي متعدد كارگردانان ديگر از نوشته هاي هنريك ايبسن را روي صحنه ديده است، بايد خدمت نمايندگان مردم در مجلس شوراي اسلامي و نيز كساني كه اجراي نمايش هدا گابلر را ترويج اباحه گري و... دانسته اند، متذكر شوم كه به هر دليل به شدت درخطا به سرمي برند، چراكه:
1 ـ با تعطيلي اين نمايش در واقع اغلب قريب به اتفاق استادان دانشكده هاي تئاتري كشوررا بايد سرزنش كنيد كه هنريك ايبسن را يكي از مهمترين نمايشنامه نويساني دانسته و مي دانند كه آثاري به شدت ضد غربي دارد و در تمام اين آثار برحفظ كرامت انسان و نيزمخالفت با انديشه ها و رفتارهاي لاابالي گرايانه غربي ها تاكيد كرده است.
البته اين افراد بايد بدانند كه مبناي اين دانش استادان اسناد و منابع معتبري است كه در انها در تمام تاريخ نمايش و نمايشنامه نويسي هنريك ايبسن را بر اساس آثاري كه خلق كرده هنرمندي اخلاق گرا مي دانند كه ازقضا غرب ستيز است و كاملا برخلاف روش وطرز تفكرغربي ها مي انديشد و بسياري از مناسبات فردي، خانوادگي و اجتماعي آن سامان را رد و نهي كرده ومخالف صريح آنها است.
همين نمايش هداگابلرنيزبا تمام اجزايش درصدد نهي رفتارهاي بي بند وبارانه است و هر گونه هوسراني و خودخواهي را محكوم به مرگ و نابودي اعلام مي كند.
درواقع آنچنان كه براي نشان دادن افراد محق ( به عنوان مثال خيرانديشان واولياء)، ظالماني ( به عنوان مثال افراد شرور واشقيا) بايد در برابر ايشان طراحي شود تا بر اساس درك ودريافت تماشاگران جريان سازي كرد و به مخاطبان نيكي را متذكر شد، ايبسن نيز مبتني بر زبان و ويژگي هاي اشخاص مورد نظرش، امثال هدا گابلر را متهم به پستي كرده و سرانجام او را نابودي مي داند. ترديدي وجود ندارد كه اين آموزه ها كاملا متناسب با شعائر شرعي و عرفي جامعه ماست و جاي كم لطفي باقي نمي گذارد.
2 ـ بر اساس آثار اين نويسنده سوئدي به هيچ وجه نمي توان او را نيست انگاردانسته و از اين بدتر به نيچه نسبتش داد چرا كه يك تورق ساده و مقايسه زندگي اين دو تن، به وضوح نشان مي دهد دوران بلوغ واستقلال فكري ايبسن پيش از زماني بود كه نيچه فلسفه اش راعرضه كرد و به طور قطع گمان اين كه ايبسن تحت تاثير نيچه بوده، فقط مي تواند ناشي از ناآگاهي از تاريخ انديشه در غرب است و در اين شرايط اگرخطاي يك يادداشت نويس را به دليل كم تجربگي او بتوان ناديده گرفت، اما از اشتباه وكلاي مردم نمي توان به همين راحتي گذشت كرد.
3 ـ بايد به كساني كه بر اساس اطلاع رساني ناقص و در نتيجه نادرست درباره ي يك نمايش اظهارنظر كرده و مي كنند، گفت كاش تا قبل از آن كه نسبت به مجموعه اي اطلاع كافي به دست نياورده اند، دست به قلم و اظهار نظر نزنند چرا كه با توجه به تجربه ي چندين وچند ساله در تئاتر بايد خدمت ايشان اطلاع دهم كه نمايش هايي كه در جشنواره بين المللي تئاتر فجر به روي صحنه مي روند، توسط بازخوانان وبازبينان مطرح كشور كه اعضاي آن دو هيات در ستاد جشنواره هستند، به دقت مورد ارزيابي قرار مي گيرند وهر موردي داشته باشند برطرف مي شود و سپس به عنوان راه يافته به جشنواره معرفي مي شوند. با اين وجود براي اجراي عموم، به اين هم بسنده نشده، بار ديگر توسط كارشناسان مورد اعتماد بازبيني مي شوند و تازه ضمن اجرا هم به صورت نامحسوس بازبيني مي شوند تا اگر مواردي دارند اصلاح شده وسپس درتالارهاي نمايشي به روي صحنه بروند. اين قلم به جهت اين كه شاهد تلاش كارشناسان مربوطه براي اجرايي هر چه بي نقص تر بوده ام سكوت دراين زمينه را جايز ندانستم و به نظر م رسيد با وجود اشكالاتي كه بعضا در امور تئاتر وجود دارد، اما در اين مورد همه ي هم اداره كل هنرهاي نمايشي صرف مي شود و منصفانه و صحيح نيست زحماتشان اين گونه ناديده گرفته شود.
4 ـ نكته ديگر توصيه اي برادرانه به نمايندگان مردم و بخصوص اعضاي كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي است، و با تمام وجود از ايشان درخواست مي كنم كه هر از چند گاهي به ديدن آثار روي صحنه تشريف فرما بشوند تا هم شخصا در جريان اجراها و آثار نمايشي كه به موكلانشان عرضه شده قرار بگيرند و همين طور هم در مواقعي كه هنرمندان به هر دليلي موجه ويا غير موجه ي مورد توجه يا تعرضي قرار مي گيرند در كنار ايشان بوده و حامي و پشتيبان شان باشند، چون اين غير قابل كتمان است كه هنرمندان تئاتري نيزاز راي دهندگان به ايشان بوده اند و بديهي است كه از ايشان توقع ياري داشته باشند.
5 ـ درباره عكس هايي نيز كه پيرو اين گزارش ها منتشر شده حتمابايد خدمت كساني كه بر اين اساس اظهار نظرهايي هم كرده اند بايد گوشزد كنم كه براساس زاويه ي ديدي كه يك عكاس برمي گزيند مي تواند هر رفتارمناسبي را قلب كرده و نامناسب نشان دهد و برعكس. در واقع اين آثار حاصل نگاه و اراده اي است كه قصد عمد داشته آن طور ببيند و اين هم از ديگر مظلوميت هاي تئاتر است. چرا كه اگر قرار برثبت و انتشار عمومي فريم به فريم رفتارهاي اشخاص يك اثر نمايشي باشد، به جرات مي توان گفت كه بايد پخش تمام سريال ها و فيلم هاي سينمايي تلويزيون را به دليل رفتارهايي كه امثال اين نوع عكاسان نشان مي دهند به سرعت و در اولين فرصت متوقف كرد.
در واقع تمام آثاري كه در آنها به هر دليل موجه خانمي از كنار آقايي عبور مي كند و يا با هم گفت و گو مي كنند بايد از صحنه ي تلويزيون كنار گذاشته شود؛ كه حتما عقلاي تصميم گيرعميق تر از اين نوع نگاه ها برنامه ريزي وسياست گذاري مي كنند.
