روز ۱۶ آذر در ایران روز دانشجواست. این روز بهخاطر گرامیداشت سه دانشجویی (مصطفی بزرگ نیا و احمد قندچی و آذر شریعترضوی) که در آذر سال ۱۳۳۲(حدود چهار ماه پس از کودتای ۲۸ مرداد همان سال) به علت اعتراض به دیدار رسمی ریچارد نیکسون معاون رئیسجمهور وقت آمریکا و همچنین از سرگیری روابط ایران با بریتانیا در دانشگاه تهران کشته شدند نامگذاری شده است یادشان گرامی باد.
مرحوم دکتر شریعتی به زیبایی چنین توصیف میکند: «اگر اجباری که به زنده ماندن دارم، نبود، خود را در برابر دانشگاه آتش میزدم، همان جایی که ۲۲ سال پیش، «آذر» مان در آتش بیداد سوخت. او را در پیش پای «نیکسون» قربانی کردند. این سه یار دبستانی که هنوز مدرسه را ترک نگفتهاند، هنوز از تحصیلشان فراغت نیافتهاند، نخواستند ـ همچون دیگران ـ کوپن نانی بگیرند و از پشت میز دانشگاه، به پشت پاچال بازار بروند و سر در آخور خویش فرو برند. از آن سال، چندین دوره آمدند و کارشان را تمام کردند و رفتند، اما این سه تن ماندند تا هر که را میآید، بیاموزند، هر که را میرود، سفارش کنند. آنها هرگز نمیروند، همیشه خواهند ماند، آنها شهیدند. این «سه قطره خون» که بر چهره دانشگاه ما، همچنان تازه و گرم است. کاشکی میتوانستم این سه آذر اهورایی را با تن خاکستر شدهام بپوشانم، اما نه، باید زنده بمانم و این سه آتش را در سینه نگاه دارم»
باری روز دانشجو بهانه خوبی است برای پاسداشت مقام علم ودانش ورزی ومسئولیت شناسی ونگاهی به دغدغه های دانشجوئی عطف به شرایطی که در آن واقع هستیم.بی تردید از جمله گروههائی که در زمره دردمندان و انگیزه داران نسبت به جامعه هستند دانشجویانند که دغدغه پیشرفت و توسعه ایران را دارند پیشرفتی که رابطه معنی داری با دانش و دانشگاه دارداگر رشد را از دیدگاه فلسفی حرکت از قوه به فعل بدانیم و فرایند زندگی بشری را از مبداء،مسیر ،مقصد ومقصود تعریف کنیم چراغ فروزان طی این مسیر عقل برخوردار از علم ودانش است پس رابطه معنی داری بین دانش ورزی وعقلانیت نهفته است وعلم به مثابه سوخت این چراغ عمل میکند ومحیط ظلمانی وتاریک را روشن ومسائل بی جواب را پاسخ میدهد علم قدرت کشف است و عالمان واقعی همان کاشفان هستند که با اکتشاف خود ثروت و قدرت خلق میکنند ودانائی را به توانائی بدل میکنند(توانا بود هرکه دانا بود) اگر بخواهیم از شرایط امروزامیدوارنه عبور کنیم وایران سرشار از پیشرفت وفرهنگ را به نسل آینده بسپاریم چاره ای جزتوجه به این دغدغه ها نداریم:
۱-علم اگرچه ارزش ذاتی دارد و قدرت است و تولید قدرت میکند اما اگر جهت گیری و مقاصد درستی نداشته باشد سر از طغیان وظلم بر میدارد وقدرتی میشود در دست زورمندان بر علیه فرودستان آنگونه که در عصر خود شاهدیم لذا ایمان در کنار علم آن را از انحراف نجات داده ودرخدمت به انسانها قرار میدهد.شهید علامه مطهری ره در کتاب علم و ایمان نسبت آن دورا به نیکو ترین وجه نوشته است.
۲-دانشجویان در پیدایش و علت محدثه انقلاب نقش بی بدلیلی داشتند وطبعا در حفظ ،تعالی و علت مبقیه آن نیز این نقش را دارند لازمه ایفاء این نقش وفاداری به ارزشهای بنیادین و اصلی انقلاب و سرگرم نشدن به حواشی بی حاصل است ارزشهائی چون اسلام ناب محمدی ص،آزادی ،استقلال ،خودباوری ملی،همگرائی و انسجام ملی ،قدرت ملی ومنابع ارزشمند انسانی وجهاد خستگی ناپذیرازجمله آنهاست.
۳-بصیرت دانشجویی ثمره شناخت تاریخی از ایران و اسلام و تقابل جریان غرب با انقلاب اسلامی و نگاه به افقهای آینده قابل دسترس و پایش وضعیت موجود و خستگی ناپذیری در این راه است،راهزنان این مسیر ناکارامدی حکمرانی،وجود عناصر نفوذی در بدنه نظام،فراگیر شدن فساد اداری و بعض مسئولان وهجوم اندیشه های لیبرالیزم وکاپیتالیزم است که فقط در سایه تحلیل درست و حضورهوشمندانه و مصلحانه درجامعه، دانشجویان راامیدوار به ادامه راه نگاه خواهد داشت.
۴-دانشجویان میتوانند در زمره بهترین مصلحین در بهبود شرایط جاری باشنداصلاح مهمترین پارادایم ممکن و مطلوب در شرایط فعلی است واز مسیر حکمرانی رحیمانه و کارامد میگذرد بگونه ای که بامرور بر سیاستهای کلان و اجرائی وبازتعریف آنها خطاها را تکرار ناپذیر کرده ومسیر نیل به مقاصد را سرعت بخشیده و همه را امیدوار خواهد کرد.
۵-استاد ما در پاسخ یک محقق عرب که از باب فخر فروشی میگفت اسلام در عربستان زاده شد،گفت:اگرچه اسلام در شبه جزیره طلوع کرد و توسط عثمانی ها گسترش یافت ولی توسط ایرانی ها ماندگار شد وشهید علامه مطهری ره به روشنی خدمات متقابل اسلام و ایران را درکتابی به این نام تبیین کرد امروز این سرمایه همچنان موجود است و میتواند مبنای توسعه وپیشرفت ایران باشد وایران اسلامی را از موانع فکری و عملی پیش رو عبور دهد به شرط آنکه به لوازم آن پاینبد باشیم و فرصت تفکر ونقد و مطالبه گری اثر گذار را از دانشجویان سلب نکنیم.
۶-تردید مقدمه انکار است و بی جهت نیست که امپراطوررسانه ای غرب ودر راس آنها ایالات متحده آمریکا شبهه افکنی به منظور شک آفرینی و سپس نفی وجودی انقلاب اسلامی و همبستگی ایرانیان راقریب پنج دهه در راهبردها و برنامه های بلند مدت و کوتاه مدت خود نشانه گرفته وبا طرح ریزی وعملیات جنگ نرم لحظه ای از این مواضع عقب ننشسته اند بی شک دانشجویان میتوانند در زمره پیشگامان در این حوزه عمل کرده و هرگونه روحیه یاس و ناامیدی را از محیط دانشگاه دور کرده و با فرار مغزها مبارزه نمایند.
۷-مطالبه گری دانشجویان همواره از خصائص مهم آنان در زمان تحصیل و بعد از آن بوده است ضرورت حفظ این روحیه ونهادینه کردن آن در محیطهای دانشجوئی از عوامل مانائی جریان زنده دانشجوئی است این خصلت هم در شرایط عادی و طبیعی اداره کشور از عوامل انگیزه بخشی به جریان توسعه است و هم درشرایط فعلی که حاکمیت به انواع امراض مدیریتی و دراس آنها به فساد وناکارامدی مبتلی شده است میتواند هوشمندی و پاسخگوئی نظام مدیریت کشور را اصلاح و چالاک نماید دانشجویان نباید از این نقش خود غافل باشند.
۸-اما وهزاراما حاکمیت نقش مهمی در این حرکت دارد منظور از حاکمیت مجوعه دستگاههای مسئول از صدرتا ذیل هستندکه به نمایندگی از مردم نقش رهبری وراهبری این نظام را بعهده دارند از دیدگاه نگارنده که قریب سی سال است با دانشجویان در دانشگاههای دولتی و خصوصی در حال مباحثه است درشرایط فعلی نقش حاکمیت سایر امور را در اذهان دانشجویان تحت الشعاع قرار داده است و هرچه زود تر بایستی سیاست بازآفرینی جایگاه حاکمیت نزد دانشجویان تدوین واجرائی شود وآنان را نسبت به وضع موجود ،عوامل پیشینه و پسینه وخاصه در حوزه ناکآرامدیها و وعلل واسباب آن قانع کنند به جرات میتوان گفت دانشجویان آگاه به تاریخ ایران وحاضر در صحنه وحساس به شرایط کشورسهم سوء مدیریت و ناکارامدی در اداره کشور را در مقایسه با عوامل خارجی وبرونمرزی بیشتر میدانند.بازتعریف سیاستها وراهبردها از دیدگاه مکاتب فکری ومدیریتی امری طبیعی است وچه بسا نیازمند زمان طولانی نباشد تاچه رسد بعد از ۴۷ سال از حیات جمهوری اسلامی ایران.این بازنگریها میتواند در ارتقاء روابط دانشجو با حاکمیت،نقش آفرینی اودر مشارکت و امیدواری او به آینده موثر باشد.والسلام.
