چگونگی معرفی حضرت مسیح در متون اسلامی/بشارت آمدن رسول احمد توسط عیسای ناصری

به گزارش سرویس فرهنگی تابناک، عیسی مسیح(ع) از پیامبران اولو العزم و دارای کتاب آسمانی بوده که در قرآن کریم و متون روایی و تاریخی اسلامی از او و مادر پاکدامن و بزرگوارش با احترام یاد شده و نام سوره‌ای از قرآن کریم به نام مادرش مریم(س) است.

انجیل کتاب آسمانی بوده که خداوند آن را به پیامبر بنی اسرائیل عیسی(ع) آموخته و اندرزهای حکیمانه فراوانی را در خود جای داده و همانند توراتِ حضرت موسی(ع)، کتابی آسمانی بوده و متاسفانه دستخوش تغییر و تحریف قرار گرفته است. در ادامه، به جایگاه والایی که این پیامبر بزرگ الهی(ع) در متون اسلامی از آن برخوردار است، به طور اجمالی پرداخته می شود.

در قرآن کریم، جریان تولد شگفت‌انگیز آن پیامبر بزرگ بدون داشتن پدر و به امر پروردگار جهانیان، انتقاد شدید نسبت به عقیده تثلیت و الوهیت عیسی(ع) و بطلان فرزندِ خدا بودن وی (و نادرست شمردن این باور رایج در میان مسیحیان)، معجزات وی و مژده اش به آمدن پیامبری با نام احمد(ص) و ... آمده است.

عیسی(ع) دارای معجزات بسیاری بوده که در قرآن  کریم و نیز کتاب مقدس مسیحیان به آن تصریح شده است؛ از جمله در قرآن کریم چنین آمده است: "هنگامی که خداوند به عیسی بن مریم فرمود: نعمتم بر تو و مادرت را به یاد آور؛ زمانی که تو را با روح القدس تایید نمودم و در گهواره (هنگام نوزادی) و بزرگسالی با مردم سخن می گفتی و هنگامی که تو را کتاب و حکمت آموختم و به اجازه من، از گِل چیزی به شکل پرنده می ساختی و در آن می دمیدی و کور و پیس (بیمارانی که مادر زاد با مشکلات جسمی مواجه بودند) را به اجازه من شفا داده و (بیماری شان را از میان می بردی) و مردگان را به اجازه من، زنده می کردی و یاد آور زمانی که (اذیت و آزار) بنی اسرائیل را از تو دور کردم؛ زمانی که دلایل روشن (و معجزات و براهین آشکار) برایشان آوردی و کافران از آنان گفتند: این (معجزات) چیزی جز جادوی آشکار، نیست". (سوره مائدة، آیه 110). 

نکته مهم اینکه خداوند متعال در این آیه کریمه، معجزات عیسی(ع) را به اجازه خود مشروط کرده و گویای این حقیقت است که پیامبران و رسولان الهی(ع)، بالذات و بالاصاله از خود چیزی نداشته و نشانه ها و معجزاتی که بر مردم زمان خود ارائه می کردند، به اجازه خداوند و قدرت مطلق پروردگار جهانیان عرضه می شد.

درباره معجزات حضرت عیسی(ع) کتاب مقدس مسیحیان نیز معجزاتی را از آن پیامبر والا مقام(ع) نقل کرده؛ از جمله: هنگامی که (مسیح«ع» و همراهانش) از اریحا خارج شدند، گروه بسیاری در پی او بودند و دو فرد نابینا نیز در مسیر نشسته بودند. هنگامی که شنیدند مسیح(ع) در حال عبور است، فریاد زدند و گفتند: ای سَروَر، بر ما رحمت آور، ای پسر داود(ع). مسیح(ع) ایستاد و به آن دو شخص گفت: می خواهید برایتان چه انجام دهم؟ گفتند: ای سرور، دیدگانمان را بگشا (و مشکل نابینایی ما را مرتفع کن). یسوع(ع) بر آنان رحمت آورد و دیدگانشان را لمس نمود و در همان زمان، بینا شدند. (عهد جدید (انجیل متی، ص31).

در قرآن کریم همچنین تصریح شده عیسی(ع) به آمدن پیامبری از جانب خداوند پس از خود به نام احمد(ص) مژده داده است: "هنگامی که عیسی بن مریم گفت: ای بنی اسرائیل من فرستاده خدا به سوی شما هستم و تورات را تصدیق کرده (و مطالب آن را تایید می کنم) و به پیامبری که پس از من آمده و نامش احمد است، بشارت می دهم. هنگامی که با نشانه های آشکار نزدشان آمد (و به پیامبری مبعوث گردید) گفتند: این جادوی آشکار است". (سوره صف، آیه 6). 

یکی از نکات اختلافی قرآن کریم (که کلام تغییر ناپذیر خداوند بوده) با روایت های اناجیل چهارگانه، درباره به صلیب کشیده شدن عیسی(ع) و قتل اوست؛ به گزارش اناجیل، یکی از 12 حواری حضرت عیسی(ع) به نام "یَهودا اِسخَریُوطی" به پیشوایش عیسی(ع) خیانت نمود و نزد کاهنان رفته و اعلام داشت: اگر او را به شما تسلیم نمایم، چه پاداشی خواهم داشت؟ بزرگان و کاهنان نیز برای او پاداشی تعیین کرده و قول دادند در صورت تسلیم وی به آنان و کمک به دستگیری، به او نقره دهند؛ او نیز سربازان را به سوی عیسی(ع) هدایت نمود و به آنان اظهار داشت: کسی را که می بوسم، همان مسیح(ع) است. هنگامی که او را بوسید، سربازان شناسایی اش کرده و او را دستگیر کرده و در ادامه به صلیب کشیدند. (عهد جدید (انجیل مرقس، ص28).

به گزارش انجیل یوحنا، مسیح(ع) پیش از مرگ با فروتنی بسیار، پاهای شاگردان خود را شستشو داد؛ در حالی که می دانست از این جهان منتقل می گردد. (العهد الجدید (انجیل یوحنا، ص24).

اما قرآن کریم تصریح می فرماید عیسی(ع) را نکشته و به صلیب نیز نکشیدند و کسانی که این روایت را اعلام کردند، به گفته خود تردید داشته و به یقین نرسیدند: 

"به دلیل شکستن عهد و کفرشان به نشانه های خداوند و کشتن پیامبران بدون حق (و دلیل موجه و پیروی از حق) و گفتنشان این که قلب هایمان در پرده است؛ بلکه خداوند به دلیل کفرشان، قلبهایشان را مهر زده و جز اندکی، ایمان نمی آورند. (و همچنین به دلیل) کفرشان و سخنشان و تهمتِ بزرگشان نسبت به مریم، و گفته شان این که ما مسیح عیسی بن مریم رسول خدا را کُشتیم؛ (در حالی که) نه او را کشتند و نه به صلیب آویختند؛ بلکه برایشان مُشتَبَه گردید و کسانی درباره او دچار اختلاف شدند، درباره اش تردید داشته و دانشی ندارند و تنها از گمان، پیروی می کنند و از روی یقین، او را به قتل نرساندند". (سوره نساء، آیات 155 تا 157).

مسیح(ع)، تورات را تایید کرده و قومش را به راه خدا و یگانگی پروردگار فرا خوانده و آنان را به اخلاق نیک و صحیح دعوت می نمود؛ پس از آنکه دین خدا را تغییر داده و قلب هایشان سخت گردید. عیسی(ع) همچنین برای بنی اسرائیل، آنچه را از احکام تورات برایشان اختلافی بوده، آشکار نموده و تبیین می فرمود و آنچه را پیشتر بر آنان حرام گشته بود (به دلیل گناهانشان)، بر بنی اسرائیل حلال اعلام فرمود. (از جمله خوردن گوشت شتر و چربی آن) و همین طور آنچه را بزرگان و دانشمندان بنی اسرائیل از سوی خود حرام اعلام کرده بودند و در تورات وجود نداشت، برای مردم حلال اعلام فرمود. اما خاندان اسرائیل، رسالت او را نپذیرفته و او را جادوگر پنداشتند. (کتبی، تاریخ الأنبیاء، ص238).

معجزات مسیح(ع) که در قرآن کریم مورد تایید قرار گرفته، عبارت است از: سخن گفتن در گهواره، اطلاع دادن از اخبار غیبی، زنده ساختن مردگان به اِذن و اجازه خدا، شفا دادن بیماران (همچون نابینایی که از مادر این چنین زاده شده)، جان بخشیدن به گِلی که به شکل پرنده در آمده (به اجازه خداوند) و دعا برای فرستاده شدن سفره ای از آسمان به درخواست حواریون. (سوره مائدة، آیات 112 تا 115).

طبق روایات اسلامی، در انجیل آمده خداوند به پیامبرش عیسی(ع) چنین فرموده است: دانشمندان را گرامی بدار و فضل و دانش آنان را بدان و آگاه باش؛ چرا که من آنان را بر دیگر بندگان خود برتری داده ام؛ مگر پیامبران و فرستادگان. برتری آنان همچون برتری خورشید است بر دیگر ستارگان و برتری آخرت بر دنیا. (منیة المرید، ص29).

از عیسی(ع) نیز نقل است که فرمود: هر کس برای خدا یاد بگیرد و به دیگران آموزش دهد، در ملکوت آسمان، بزرگ خوانده می شود. (همان).

همچنین روایت است حضرت عیسی(ع)، بنی اسرائیل را این گونه اندرز داده است: ای فرزندان اسرائیل، از خوردنِ بسیار، پرهیز نمایید؛ چرا که هر کسب فراوان خورد، بسیار می خوابد و هر کس بسیار خوابد، نمازش اندک می شود و هر کس نمازش کم باشد، از جمله غافلین نوشته می شود. (همان).

پیامبر اسلام(ص) فرمود: حواریان به عیسی(ع) گفتند: ای روح خدا، با چه کسی همنشینی کنیم؟ فرمود: کسی که دیدارش، شما را به یاد خدا آورد و سخنش، بر دانش شما بیفزاید و کردارش، شما را به آخرت تشویق و متمایل کند. (الکافی (الأصول)، ج1 ص39). 

از امام رضا(ع) نقل است که می فرمود: عیسی بن مریم(ع) به حواریون (یاران نزدیک و ارادتمندان خالص خود) چنین فرمود: ای فرزندان اسرائیل، نسبت به چیزی از دنیا که از دستتان رفته، تاسف مخورید، چنانچه اهل دنیا نیز نسبت به آنچه از دینشان از دست برود اگر به دنیایشان برسند، ناراحت نمی شوند. (همان، ص137).

امام صادق(ع) نیز فرمود: عیسی بن مریم(ع) فرموده است: هر کس دروغش بسیار شود، اعتبار (و آبرویش) می رود. (همان، ج2 ص341).

به هر روی عیسی مسیح(ع) از پیامبران والا مقامی است که جایگاهی ارجمند داشته و آخرین پیامبر بنی اسرائیل محسوب می‌شود.

او از پیامبران بزرگ الهی بوده و گفته های وی درس ها و موعظه های فراوانی را به همراه دارد؛ پیامبری خوش گفتار بوده، سخنان حکمت آمیز بسیاری از او نقل شده و دین وی از ادیان توحیدی و ابراهیمی است که در مناطق بسیاری از جهان (به ویژه اروپا و آمریکای شمالی) گسترش یافته و نزد مسلمانان نیز از احترام و جایگاه ویژه ای برخوردار است. از روایات اسلامی دریافته می شود عیسی(ع) در آخر الزمان به فرمان الهی به زمین فرود آمده و پشت سرِ امام مهدی(عج) نماز اقامه می کند. از جمله روایتی که ابوسعید خُدری از پیامبر اسلام(ص) نقل کرده که فرمود: کسی که عیسی بن مریم(ع) پشت سر او نماز می خواند (یعنی وجود مبارک خاتم الاوصیاء حضرت مهدی«عج»، از ماست. (کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج4 ص197).

محمدجواد گودینی پژوهشگر تاریخ و استاد دانشگاه

فهرست منابع:

1- قرآن کریم
2- عهد جدید
3- اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، المجمع العالمی لأهل البیت(ع) 1426ق
4- شهید ثانی، زین الدین عاملی، منیة المرید، بیروت، مؤسسة الأعلمی
5- کتبی، مسعد سید محمد، تاریخ الأنبیاء، مصر، جامعة الأزهر
6- کلینی رازی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی (الأصول)، دار الکتب الاسلامیة 1363