شهر گمشده سنگی بعد از ۱۲۰۰ سال بیرون آمد
این مکان که «پاسو تِمپرانو» نام‌گذاری شده، مساحتی بیش از ۱.۲ کیلومتر را در بر می‌گیرد و قدمت آن به حدود ۱۲۰۰ سال پیش در دوره اپیکلاسیک بازمی‌گردد. کارشناسان INAH این مکان را یک شهر باستانی با مناطق کاخ‌مانند، یک زمین توپ‌بازی و دیوارهای دفاعی توصیف کرده‌اند که همه با سبک ساخت منحصر به‌فردی به نام «نمای میکستِک» ساخته شده‌اند.
به گزارش تابناک به نقل از فرادید، این تکنیک ساخت شامل بلوک‌های سنگی ایستاده می‌شود که با تخته‌های نازک لایه‌گذاری شده‌اند؛ چیزی مشابه سایر مکان‌های هم‌دوره مانند تِهوآکالکو نزدیک شهر امروزی چیلپانسینگو.
میگِل پرز نِگرِته، باستان‌شناسی که با همکارش در گوئررو کار بازدید و بررسی این مکان را انجام داده‌اند، می‌گوید: «در سال‌های آینده، مطالعه پاسو تمپرانو می‌تواند یک فرهنگ باستان‌شناسی محلی را که بین دوره اپیکلاسیک و دوره پساکلاسیک اولیه در این بخش از گوئررو شکوفا شده، تعریف کند».
شواهد تاریخی نشان می‌دهد مردم آموزگو و میکستِک در دوران پیش‌اسپانیایی متأخر در این منطقه ساکن شده‌اند، هرچند هویت سازندگان اولیه پاسو تمپرانو همچنان ناشناخته است. مطالعات اولیه نشان می‌دهد چیدمان این مکان حاکی از یک سلسله مراتب اجتماعی پیچیده است، طوری که مناطق پایین‌تر دارای خانه‌های ساده هستند و مناطق مرتفع به مجتمع‌های کاخ‌مانند و فضاهای عمومی یا تشریفاتی اختصاص داشته‌اند.
پرز نِگرِته توضیح می‌دهد: «صعود سخت است، اما معماری فوق‌العاده است. شما می‌توانید به‌روشنی مناطق زندگی، راهروها، ایستگاه‌های بازرسی و بخش‌های تشریفاتی را تشخیص دهید. وضعیت سلامت این سازه‌ها به‌قدری عالیست که انگار گذشتِ قرن‌ها اثر چندانی بر آن‌ها نگذاشته است.»
یک زمین توپ‌بازی به طول ۴۹ متر نیز کشف شده که با حیاط‌های سنگ‌چین و تپه‌های طبیعی متمایز شده است. باستان‌شناسان نزدیک آن، یک تالار ۱۱ در ۴.۵ متری، یک ستون سنگی یادبود ساده که احتمالاً به‌عنوان محراب استفاده می‌شده و چندین اتاق کوچک پیرامون آن را یافته‌اند.
