بمب ساعتی امنیت غذایی کوک شد؟ / چماق گندم خارجی بر سر کشاورزان داخلی

درحالی که هنوز مطالبات گندم کاران داخلی کاملا تسویه نشده و از طرف دیگر هم نرخ خرید تضمینی گندم برای برنامه ریزی کشاورز مشخص نیست براساس ابلاغ مشترک وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی، گمرکات سراسر کشور مجاز به ترخیص سهمیه مشخصی از گندم و حبوبات وارداتی از اتحادیه اقتصادی اوراسیا با تعرفه صفر شد که این به معنای تیر خلاص به کشاورزان و خودکفایی گندم است. 

به گزارش سرویس اقتصادی تابناک، شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران (GTC) به عنوان متقاضی رسمی واردات گندم درحالی از سوی دولت تعیین شده است که مجاز است تا سقف سه میلیون تن گندم با تعرفه صفر درصد نسبت به ثبت اظهارنامه و ترخیص کالا اقدام کند؛ درحالیکه همچنان مطالبات گندم کاران داخلی به طور کامل تسویه نشده است. 

به گفته مدیرعامل سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، هنوز ۵ درصد از مطالبات گندم‌کاران پرداخت نشده است که این رقم معادل ۴ هزار میلیارد تومان است که می‌تواند بذر یک میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار زمین گندم کشاورزانی را تامین کند که اکنون در زمان کشت پولی ندارند ؛ این درحالی است که پیش از این وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرده بود مطالبات گندم‌کاران به‌طور کامل تسویه شده است. 

۳ ماه از بلاتکلیفی کشاورزان می گذرد 

از سویی دیگر، همچنان قیمت خرید تضمینی گندم تعیین تکلیف نشده است و با وجود آنکه هرساله پایان تیر ماه این نرخ مشخص می‌شد امسال ۳ ماه از تاخیر اعلام این نرخ می‌گذرد، اما همچنان کشاورزان بلاتکلیف قیمت گذاری قیمت گندم هستند. 

انحصار جدید در بازار گندم در راه است؟

تخصیص سهمیه ۳ میلیون تنی واردات گندم با تعرفه صفر درصد، علاوه برآنکه تمام شرکت‌های خصوصی واجد شرایط را از این امتیاز ویژه محروم می‌کند ؛ بلکه این اقدام می‌تواند رقابت در بازار داخلی گندم را کاهش داده و مدیریت کامل عرضه و قیمت گندم وارداتی را در اختیار دولت قرار دهد؛ بنابراین گرچه دولت این کار را برای «تأمین ذخایر استراتژیک» انجام می‌دهد، اما انحصاری بودن آن جای نقد دارد.

روش های جدید پیچاندن کشاورز توسط دولت

واردات گندم، به خصوص در مقیاس بزرگ (۳ میلیون تن)، قبل از اینکه کشاورز داخلی ، بداند دولت گندم او را به چه قیمتی خریداری می‌کند سیگنال منفی قوی به بازار داخلی می‌دهد برای مثال کشاورز با مشاهده واردات عظیم گندم، آن هم پیش از اعلام نرخ رسمی، دچار این نگرانی می‌شود که دولت علاقه‌ای به خرید محصول او ندارد و یا قرار است نرخ خرید تضمینی پایین تعیین شود و حتی ممکن است پول گندم داخلی با تأخیربیشتری پرداخت شود که درهرصورت این مسائل انگیزه کشاورزان را برای کشت سال بعد یا عرضه محصول به دولت کاهش داده و می‌تواند در درازمدت خودکفایی در گندم را تضعیف کند.

چماق جدید بر سر کشاورزان داخلی

البته این فرضیه وجود دارد که دولت عامدانه تا زمان واردات گندم ارزان‌قیمت (به دلیل تعرفه صفر) نرخ خرید تضمینی گندم را به کشاورزان اعلام نکرده است که آن را به اهرمی تبدیل کند تا نرخ خرید تضمینی گندم داخلی را با این استدلال که قیمت گندم خارجی پایین‌تر است در سطح پایین‌تری نسبت به نرخ واقعی و انتظارات کشاورزان تعیین کند. 

رهبر معظم انقلاب دردولت رئیسی ساداتی نژاد (وزیر جهاد کشاورزی وقت) را به دلیل سوء مدیریت درباره تناژ تولید گندم زیر سوال برد به طوری که به صراحت فرمودند: ادعای شما درباره تولید گندم حسی است! که این گزاره حساسیت بالای ایشان به تولید گندم در کشور و تاکید بر خودکفایی در تولید گندم به عنوان یک مساله امنیت ملی را نشان می‌دهد. 

به گزارش تابناک، همان‌طور که در بیانات رهبری اشاره شده، گاهی اوقات دولت‌ها نیاز واقعی کشور را به هنگام تشخیص نمی‌دهند و وقتی نزدیک به بحران می‌شوند، با دستپاچگی به واردات روی می‌آورند که این تصمیمات مقطعی، ثبات و پایداری تولید داخلی را به هم می‌ریزد . بنابراین اقدام دولت در تسهیل واردات ارزان‌قیمت از اوراسیا آن هم بحبوحه تأخیر در تعیین نرخ تضمینی و تسویه مطالبات گندمکاران عملاً به ابزاری برای تضعیف اقتصاد کشاورزی داخلی تبدیل شده است و بر خلاف تأکیدات رهبری، امنیت غذایی کشور را بیش از پیش به منابع خارجی وابسته خواهد کرد.