مهمترین جشن ایرانیان باستان پس از نوروز

به گزارش تابناک به نقل از فرارو، جشن مهرگان را بعد از جشن نوروز مهم‌ترین جشن در تاریخ ایران می‌دانند. درواقع تعداد جشن‌های باستانی ایران بسیار زیاد هستند و با این حال باید مهرگان و نوروز را مهم‌ترین آن‌ها دانست.

همانطور که نوروز را جشن اعتدال بهاری می‌دانیم، مهرگان نیز جشن اعتدال پاییزی است. ایرانیان در این روز به ستایش «میترا» و جشن و پایکوبی می‌پرداختند. جشن مهرگان تنها مختص ایران نبوده و نیست؛ بسیاری از دیگر کشورهای جهان نیز این جشن ایرانی را برپا می‌کنند.

جشن مهرگان

ایزد «میترا» یا همان «مهر» یکی از ایزدان ایران باستان است. ریشه واژه مهرگان نیز به همین ایزد بازمی‌گردد. ایزد مهر درواقع ایزد پیمان و دوستی است که نماد آن خورشید است. مهر، وظایف بسیاری را بر عهده دارد. او ایزد جنگ، پیمان، دوستی، روشنایی و ایزد محافظ خانه و کشور است. ایرانیان در گاهشماری باستانی خود چیزی تحت عنوان هفته نداشتند. آنان هر یک از روزهای ماه را با نامی -که غالبا از نام خدایان هستند- مورد خطاب قرار می‌دادند. روز مهر یا همان مهرروز در واقع روز شانزدهم از ماه بود. همچنین ماه مهر را نیز بنا به احترامی که ایرانیان باستان برای ایزد مهر قائل بودند به این نام می‌خواندند. جشن مهرگان در واقع در روز مهر و در ماه مهر برگزار می‌شد؛ 16 مهر.

با وجود اینکه در طول تاریخ روزهای متفاوتی به جشن مهرگان اختصاص داده شده است، اما این جشن معمولا در دهمین روز ماه مهر آغاز و تا شانزدهمین روز این ماه ادامه پیدا می‌کند. درواقع جشن مهرگان جشنی است که به دلیل اعتدال پاییزی و برابری روز و شب در ماه مهر برگزار می‌شده است.

مهرگان علاوه بر وجوه تاریخی‌اش، وجوه اساطیری و فرهنگی بسیاری نیز دارد. از منظر اساطیر و با توجه به شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی، جشن مهرگان برآمده از پیروزی فریدون بر ضحاک است. در واقع از این منظر، به روزی که فریدون ضحاک را شکست داد و او را در کوه دماوند زندانی کرد، روز مهرگان گفته می‌شود. از طرفی در ایران باستان به این سبب که هر سال تنها دو فصل داشت (زمستان و تابستان)، ایرانیان باستان نوروز را به نشان فصل تابستان و مهرگان را به نشان فصل زمستان جشن می‌گرفتند.

رسوم ایرانی مخصوص جشن مهرگان

ایرانیان در این روز معمولا لباس‌های ارغوانی می‌پوشیدند و به تعبیر امروز به همدیگر کارت‌های تبریک یا برگه‌های شادباش هدیه می‌دادند. سفره‌ای ارغوانی رنگ پهن می‌کردند و در آن گل می‌گذاشتند و سفره را با میوه‌هایی مانند انگور ارغوانی و سیب قرمز و ترنج و... انباشته می‌کردند. همچنین چند شاخه از درخت گز و هوم را در سفره‌هایشا می‌گذاشتند. در نهایت هرکدام مقداری از عصاره گیاه هوم را به نشانه پیمان و دوستی می‌نوشیدند. در نهایت هم بعد ازخوردن و آشامیدن از میوه‌ها و غذاهای مرسوم، به نواختن موسیقی و رقص و پایکوبی می‌پرداختند. ایرانیان سرودهایی را که در این جشن می‌خواندند را از مهریشت انتخاب می‌کردند که فرازی از کتاب اوستاست که به‌نوعی ستایش ایزد مهر است.