اسناد مخالفت ساواک با اشتغال پری صابری در دانشگاه تهران/من از کجا عشق از کجا؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی تابناک، پری صابری از کارگردانان پیشکسوت تئاتر ایران است که پیش و پس از انقلاب اسلامی مشغول به کار بوده است. نکته مهم و جالب درباره این کارگردان، نگاه ساواک به او مخالفتی است که این سازمان امنیتی پهلوی دوم با اشتغال این کارگردان و پژوهشگر تئاتر در دانشگاه تهران داشته است.

نشریه «گواه؛ مجله به گواهی اسناد» که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر می‌شود، در اولین‌شماره خود که پاییز سال ۱۴۰۳ منتشر شد، مطلبی را به‌قلم هادی اسفندیاری در این باره منتشر کرد که با عنوان «من از کجا عشق از کجا؟» به چاپ رسید. 

مشروح این‌مطلب را در قالب مجموعه مطالب مرور مطبوعات ایران، آن را از نظر می‌گذرانیم؛

پری صابری (زاده‌ ۱فروردین ۱۳۱۱ در کرمان) کارگردان تئاتر، نمایشنامه‌نویس و رمان‌نویس بود. صابری پس از پایان دبیرستان برای ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی سینما و تئاتر به پاریس رفت. در دوران دانشجویی فیلم کوتاهی درباره‌ یکی از رباعیات خیام ساخت که به عنوان بهترین فیلم دانشجویی سال ۱۹۵۴ فرانسه انتخاب شد. پس از آن در سال‌های ۱۳۳۳-۱۳۳۶ در مدرسه‌ تانیا بالاشووا در رشته‌ تئاتر تحصیل کرد و پس از مدتی تحصیل در اسپانیا در سال ۱۳۴۴، به ایران بازگشت.

صابری، پس از بازگشت به ایران، گروه تئاتر پازارگاد را ایجاد کرد. همچنین در سال‌های ۵۷-۱۳۴۷ مدیر امور فوق برنامه‌ی دانشگاه تهران بود و تالار مولوی تهران را تأسیس کرد. نمایشنامه‌ی کرگدن یونسکو را دوباره (پس از ترجمه‌ جلال آل احمد) به فارسی ترجمه کرد.

وی پس از انقلاب از ایران خارج شد. در این سال‌ها، نمایشنامه‌ی من از کجا، عشق از کجا را درباره‌ زندگی فروغ فرخزاد نوشت و در سال ۱۳۶۰ در لس‌آنجلس اجرا کرد که بسیار موفق بود. سپس آن را به زبان انگلیسی در جشنواره‌ هنری بازی‌های المپیک اجرا کرد که همچنان با استقبال خوبی روبه‌رو شد. سپس تصمیم گرفت به ایران بازگردد.

پس از بازگشت به ایران فعالیت هنری خود را از سر گرفت و نمایش‌های من به باغ عرفان را درباره‌ی زندگی سهراب سپهری و هفت شهر عشق را با الهام از عطار نیشابوری روی صحنه برد. در پی این موفقیت‌ها، آثار دیگری را نوشت و کارگردانی کرد که به گفته‌ی خودش نمایش شمس پرنده درباره‌ی مولوی یکی از بهترین آثار اوست. شمس پرنده و سوگ سیاوش دو نمایشی هستند که پری صابری در تالار یونسکوی پاریس روی صحنه برد. صابری در سال ۲۰۰۴، نشان لژیون افتخار فرانسه را دریافت کرد.

پری صابری در تاریخ ۲۰ شهریور ۱۴۰۳، در سن ۹۲ سالگی، در تهران درگذشت. در ادامه به اسنادی از او که در گنجینه‌ مرکز اسناد انقلاب اسلامی موجود است اشاره می‌شود.

[سند اول]

جناب آقای هوشنگ نهاوندی

رئیس دفتر مخصوص علیا حضرت شهبانوی ایران

اسامی هیأت مدیره تأتر شهر بشرح زیر می باشد خواهشمند است مراتب را بشرف عرض مبارک علیا حضرت شهبانوی ایران رسانیده تا اوامر معظم‌لها در مورد صدور دستخط امر به ابلاغ گردد. 

خانم ناهید مهدوی عضو هیأت مدیره و مدیرعامل

خانم پری صابری عضو هیأت مدیره

آقای بیژن صفاری عضو هیأت مدیره

آقای تورج فرازمند عضو هیأت مدیره

آقای علیرضا جعفری عضو هیأت مدیره

عبدالمجید مجیدی دبیرکل بنیاد شهبانو فرح

[سند شماره دو]

فرح پهلوی

بنا باستدعای هیأت امنای بنیاد شهبانو فرح بموجب این دستخط بانو پری صابری را به عضویت هیأت مدیره تأتر شهر منصوب و مقرر می‌داریم که در انجام وظایف محوله اقدام نماید.

بتاریخ ششم اردیبهشت ماه ۲۵۳۷ شاهنشاهی. فرح پهلوی

[سند شماره سه]

نمایشنامه‌هائی که به وسیله دانشجویان دانشگاه تهران اجرا می شود معمولا بدون کسب مجوز از وزارت فرهنگ و هنر و با نظارت خانم صابری سرپرست فعالیتهای فوق برنامه دانشگاه مزبور (دارای سوابقی بوده و به دانشگاه اعلام گردیده اشتغال به کار وی در اموری که بدانشجویان ارتباط دارد بمصلحت نمی باشد) بروی صحنه می آید.

محتوای این نمایشنامه‌ها بعضا رنگ سیاسی داشته و دارای مفاهیم انتقادی و تحریک‌آمیز است بطوریکه گاه تماشاچیان را بشدت تحت تاثیر قرار می دهد.

باتوجه بموارد بالا اصلح است کلیه نمایشنامه‌ها طبق مقررات موجود به تصویب وزارت فرهنگ و هنر رسیده و مسئولین دانشگاه در اجرای آن نظارت کامل داشته باشند.

ارزیابی خبر: خبر صحت دارد.