نگرانی تیم ترامپ از رفتار نتانیاهو پس از حملات به سوریه

به گزارش تابناک به نقل از جماران، اکسیوس نوشت:  در حالی که دود و آوار کاخ ریاست‌جمهوری سوریه را فراگرفته بود، صداهای نگران‌کننده‌ای در بال غربی کاخ سفید به گوش می‌رسید: بنیامین نتانیاهو از کنترل خارج شده است.

آنچه در واشنگتن می‌گویند

یکی از مقامات کاخ سفید در گفت‌و‌گو با پایگاه خبری آکسیوس با اشاره به نخست‌وزیر اسرائیل اظهار داشت: «بی‌بی مثل یک دیوانه رفتار می‌کند؛ او همواره در حال بمباران است. این رفتار‌ها ممکن است ابتکار عمل ترامپ را تضعیف کند.» مقام ارشد دیگری نیز با اشاره به گلوله‌باران یک کلیسا در غزه طی هفته جاری گفت: «این حمله باعث شد ترامپ شخصاً با نتانیاهو تماس بگیرد و توضیح بخواهد. احساس ما این است که هر روز حادثه تازه‌ای رخ می‌دهد. واقعاً چه خبر است؟» مقام سوم آمریکایی افزود: «درون دولت ترامپ تردید‌ها درباره نتانیاهو در حال افزایش است. احساس می‌شود او بیش از حد عجول و بی‌ثبات عمل می‌کند. نتانیاهو گاهی مانند کودکی است که حاضر نیست درست رفتار کند.»

در این میان، زیو اگمون، سخنگوی نتانیاهو، از پاسخ به درخواست برای اظهارنظر خودداری کرد.

اهمیت موضوع

شش مقام آمریکایی به آکسیوس گفته‌اند که علی‌رغم موفقیت در دستیابی به آتش‌بس با میانجی‌گری ایالات متحده که روز جمعه به درگیری‌های هفته اخیر در سوریه پایان داد، در پایان این هفته کاخ سفید نسبت به رفتار‌های نتانیاهو و سیاست‌های منطقه‌ای او نگران‌تر از هر زمان دیگری است. با این حال، رئیس‌جمهور ترامپ تا این لحظه از هرگونه انتقاد علنی خودداری کرده و هنوز روشن نیست که آیا نگرانی‌ها و ناراحتی‌های مشاورانش درباره اقدامات اسرائیل در سوریه را کاملاً پذیرفته است یا خیر.

جزئیات وقایع

روز سه‌شنبه، نیروی هوایی اسرائیل کاروانی از تانک‌های ارتش سوریه را که در مسیر شهر السویداء حرکت می‌کرد، بمباران کرد. این حمله در واکنش به درگیری‌های خشونت‌آمیز میان شبه‌نظامیان دروزی و قبایل مسلح بادیه‌نشین انجام شد که به گفته نهاد ناظر حقوق بشر سوریه، تا روز شنبه بیش از ۷۰۰ کشته برجای گذاشته بود. اسرائیل مدعی شد که این کاروان وارد منطقه‌ای در جنوب سوریه شده که تل‌آویو خواستار خلع سلاح آن است. همچنین اسرائیل ادعا کرد ارتش سوریه در حملات علیه اقلیت دروزی مشارکت دارد؛ ادعایی که دمشق آن را رد می‌کند.

نماینده ویژه آمریکا، تام باراک، روز سه‌شنبه از طرف‌های اسرائیلی خواست تا برای دستیابی به راه‌حلی دیپلماتیک، حملات خود را متوقف کنند. به گفته یکی از مقامات آمریکایی، اسرائیل در ابتدا با این درخواست موافقت کرد. اما پس از وقفه‌ای کوتاه، اسرائیل سطح حملات را افزایش داد. روز چهارشنبه، اسرائیل مراکز فرماندهی ارتش سوریه و محدوده اطراف کاخ ریاست‌جمهوری را هدف بمباران قرار داد.

نقطه اصطکاک

یکی از مقامات آمریکایی گفت: «بمباران سوریه، رئیس‌جمهور و کاخ سفید را غافلگیر کرد. ترامپ از این‌که تلویزیون را روشن کند و ببیند در کشوری که او تلاش می‌کند صلح را در آن برقرار کرده و در بازسازی آن نقش ایفا کند، بمباران انجام می‌شود، خشمگین است.»

وزیر امور خارجه، مارکو روبیو، روز چهارشنبه از نتانیاهو خواست فوراً حملات را متوقف کند. نتانیاهو نیز در ازای خروج ارتش سوریه از شهر السویداء با این درخواست موافقت کرد.

با این حال، در آن زمان کشور‌های منطقه از جمله ترکیه و عربستان سعودی پیام‌هایی خشم‌آلود به دولت آمریکا ارسال کرده بودند و چند تن از مقامات ارشد آمریکایی نیز مستقیماً از نتانیاهو به ترامپ شکایت کرده بودند.

پشت پرده

از جمله این مقامات می‌توان به تام باراک و استیو ویتکاف، نماینده کاخ سفید، اشاره کرد که هر دو از دوستان نزدیک ترامپ به شمار می‌روند.

به گفته یکی از مقامات آمریکایی، ارزیابی غالب در کاخ سفید این بود که نتانیاهو تحت فشار سیاسی داخلی، به‌ویژه از سوی اقلیت دروزی اسرائیل، تصمیم به بمباران سوریه گرفته است. وی افزود: «برنامه‌های سیاسی بی‌بی در حال غلبه بر قضاوت منطقی اوست. این تصمیم در بلندمدت به ضرر خودش تمام خواهد شد.»

مقام دیگری نیز گفت: «آسیبی که اسرائیلی‌ها طی هفته گذشته به اعتبار خود نزد کاخ سفید وارد کرده‌اند، به‌نظر نمی‌رسد که برایشان روشن شده باشد.» او طعنه‌وار گفت: «اسرائیلی‌ها باید سرشان را از جایی که گیر کرده بیرون بکشند.»

در حاشیه

این تنش‌ها تنها چند روز پس از دیدار نتانیاهو از واشنگتن و دیدار‌های دوجانبه‌اش با ترامپ رخ داد؛ دیدار‌هایی که در فضای گرم ناشی از جنگ با ایران، صمیمانه‌تر از همیشه به‌نظر می‌رسید.

علاوه بر تحولات سوریه و حمله به کلیسا در غزه، قتل سیف مسلط، فلسطینی-آمریکایی، به دست مهاجمان شهرک‌نشین اسرائیلی در آخر هفته گذشته نیز باعث اعتراض‌های شدید کاخ سفید به دولت شدیداً حامی شهرک‌نشینی نتانیاهو شد. مایک هاکبی، فرماندار پیشین آرکانزاس که چند روز پیش‌تر با حضور در جلسه رسیدگی به اتهامات فساد نتانیاهو حمایت علنی خود را از او ابراز کرده بود، با صدور چندین بیانیه، حمله اخیر را «تروریستی» خواند و خواستار ارائه توضیحات شد. هاکبی همچنین روز شنبه از یک جامعه مسیحی در کرانه باختری بازدید کرد که هدف حملات شهرک‌نشینان قرار گرفته بود. هاکبی که همواره از حامیان سرسخت اسرائیل محسوب می‌شود، این هفته از دولت اسرائیل نیز انتقاد کرد؛ چراکه به گفته او، دولت نتانیاهو صدور ویزا برای مسیحیان انجیلی آمریکایی را دشوارتر کرده است.

موضع متقابل

مقامات اسرائیلی از شدت واکنش ایالات متحده نسبت به حملات اخیر در سوریه غافلگیر شدند. یک مقام ارشد اسرائیلی اظهار داشت که دونالد ترامپ در نخستین هفته‌های ریاست‌جمهوری خود، نتانیاهو را به در دست گرفتن کنترل بخش‌هایی از سوریه تشویق کرده بود و پیش از این هرگز نگرانی یا مخالفتی نسبت به مداخلات اسرائیل در سوریه ابراز نکرده بود. این مقام تأکید کرد که مداخله اسرائیل تنها پس از دریافت اطلاعات امنیتی صورت گرفت که نشان می‌داد دولت سوریه در حملات علیه اقلیت دروزی نقش دارد. وی هرگونه انگیزه سیاسی داخلی در اتخاذ این تصمیم را رد کرد. او افزود: «ایالات متحده می‌خواهد دولت جدید سوریه را باثبات نگه دارد و متوجه نمی‌شود که ما چرا در سوریه حمله می‌کنیم. این حملات در واکنش به حمله به جامعه دروزی صورت گرفته است. ما تلاش کردیم برای آنها توضیح دهیم که این بخشی از تعهد ما به جامعه دروزی در داخل اسرائیل است.»

وضعیت موجود

ناآرامی در سوریه یکی از دغدغه‌های اصلی دولت ایالات متحده محسوب می‌شود. روز شنبه، سناتور مارکو روبیو در شبکه اجتماعی X نوشت که رژیم دمشق باید در راستای برقراری صلح اقدام کرده و به کشتار‌ها پایان دهد. با این حال، یکی از مقامات ارشد آمریکایی خاطرنشان کرد که اسرائیل نباید درباره این‌که آیا دولت سوریه می‌تواند حاکمیت خود را بر قلمرو و شهروندانش اعمال کند یا نه، تصمیم‌گیرنده باشد. وی هشدار داد: «سیاست کنونی اسرائیل منجر به بی‌ثباتی گسترده در سوریه خواهد شد. در چنین شرایطی، هم جامعه دروزی و هم خود اسرائیل متضرر خواهند شد.»
 
تصویر کلی

این نخستین‌بار نیست که نتانیاهو صبر ترامپ را به آزمایش می‌گذارد. او پیش‌تر نیز با این امید که ترامپ نهایتاً از حملاتش به ایران حمایت خواهد کرد، دست به ریسک زد—قمار بزرگی که سرانجام به‌طور چشمگیری به نفع او تمام شد.

نتانیاهو در نوار غزه نیز با وجود تمایل ترامپ به پایان درگیری‌ها، برای چندین ماه به عملیات نظامی ادامه داد. در سوریه نیز بار دیگر با این فرض پیش رفت که می‌تواند تنش‌ها را به‌شکل گسترده‌ای تشدید کند، بدون آن‌که توازن منطقه‌ای یا روابط شخصی‌اش با ترامپ به خطر بیفتد.

در عین حال، مشاوران ترامپ در ماه‌های اخیر بیش از گذشته نسبت به نفوذ عناصر افراطی و یهودی‌محور با گرایش‌های برتری‌طلبانه در ائتلاف حاکم نتانیاهو آگاه شده‌اند—موضوعی که اکنون در میان بدنه جریان «مگا» (MAGA) نیز به‌وضوح قابل مشاهده است.

 
نتیجه‌گیری

مقامات آمریکایی که با پایگاه خبری آکسیوس گفت‌و‌گو کرده‌اند هشدار می‌دهند که احتمال دارد شانس سیاسی نتانیاهو و حسن‌نیت ترامپ به پایان برسد.