چرا اسرائیل برای حمایت از «دروزی‌ها» سوریه را بمباران می‌کند؟
حملات اسرائیل به سوریه همچنین تلاش‌های الشرع برای تثبیت اقتدار خود بر کشور و تبلیغ یک توافق احتمالی عادی‌سازی به عنوان پیروزی برای حاکمیت و مردم سوریه را پیچیده می‌کند.
به گزارش سرویس بین الملل تابناک به نقل از سی ان ان، در هفته جاری، ده‌ها نفر در درگیری‌های میان نیرو‌های وفادار به دولت و شبه‌نظامیان دروزی در شهر جنوبی السویدا کشته شدند که منجر به مداخله نیرو‌های سوری شد. این امر به نوبه خود موجب حملات هوایی تازه اسرائیل شد، چرا که اسرائیل با استناد به تعهد خود برای حمایت از دروزی‌ها، حضور خود در جنوب سوریه را گسترش می‌دهد.
بر اساس اعلام «تام باراک»، فرستاده ویژه آمریکا در امور سوریه، ایالات متحده این وضعیت را "نگران‌کننده" می‌داند و گزارش شده که از اسرائیل خواسته است حملات خود را متوقف کند. اما روز چهارشنبه، اسرائیل هشدار داد که در صورت عدم عقب‌نشینی نیرو‌های دولتی سوریه، حملات خود را تشدید خواهد کرد.
چه اتفاقی در هفته جاری افتاد؟
نیرو‌های نظامی سوریه روز سه‌شنبه وارد السویدا، پایگاه جامعه دروزی در جنوب این کشور شدند، پس از آنکه درگیری‌هایی میان نیرو‌های دروزی و قبایل بدوی در آخر هفته گذشته رخ داد و ترس از حملات علیه اقلیت‌ها را دوباره شعله‌ور کرد.
تا روز سه‌شنبه، این درگیری‌ها دست‌کم ۳۰ کشته و ده‌ها زخمی برجای گذاشت.
نیرو‌های اسلامگرای متحد دولت سوریه نیز این هفته وارد جنگ شدند که نگرانی‌ها در میان دروزی‌ها را افزایش داد و یکی از شخصیت‌های کلیدی این جامعه را بر آن داشت تا خواستار حمایت بین‌المللی شود.
اسرائیل که متعهد به حمایت از دروزی‌های سوریه شده، حملات جدیدی علیه نیرو‌های دولتی سوریه که به سمت السویدا پیشروی می‌کردند، آغاز کرد و وعده داد برای محافظت از این گروه به حملات خود ادامه دهد.
وزارت خارجه سوریه اعلام کرد که چندین غیرنظامی و عضو نیرو‌های امنیتی در این حملات کشته شدند، اما آمار دقیقی ارائه نکرد.
این وزارتخانه در بیانیه‌ای حملات اسرائیل را محکوم کرد و آنها را "نقض آشکار حاکمیت جمهوری عربی سوریه" و "نمونه‌ای مذموم از تجاوز مستمر و دخالت خارجی در امور داخلی کشورهای مستقل" خواند.
پیش از این، ارتش اسرائیل در بیانیه‌ای اعلام کرد که به "خودرو‌های نظامی متعلق به نیرو‌های رژیم سوریه در منطقه السویدا در جنوب سوریه" حمله کرده است.
باراک، فرستاده آمریکا، در پستی در اکس (توییتر) گفت که واشنگتن به‌صورت فعال با همه گروه‌های سوریه در تعامل است تا به آرامش و ادامه گفت‌و‌گو‌های سازنده برای ادغام برسد.
او افزود: درگیری‌های اخیر در السویدا از همه جهات نگران‌کننده است و ما در تلاش هستیم تا به نتیجه‌ای صلح‌آمیز و فراگیر برای دروزی‌ها، قبایل بدوی، دولت سوریه و نیرو‌های اسرائیلی برسیم.
در همین حال، باراک راوید، خبرنگار اکسیوس و تحلیلگر سی‌ان‌ان، در پستی در «اکس» گفت که دولت ترامپ از اسرائیل خواسته است حملات خود به نیرو‌های سوری در جنوب این کشور را متوقف کند. به گفته یک مقام آمریکایی که نامش فاش نشد، اسرائیل قول داده بود که حملات را تا سه‌شنبه شب متوقف کند.
اما روز چهارشنبه، اسرائیل کاتز، وزیر (جنگ) اسرائیل، گفت که در صورت عدم عقب‌نشینی نیرو‌های دولتی از السویدا، ارتش حملات خود را تشدید خواهد کرد.
کاتز در بیانیه‌ای که سخنگویش منتشر کرد، گفت: رژیم سوریه باید اجازه دهد دروزی‌های السویدا به حال خود رها شوند و نیروهایش را عقب بکشد. نیرو‌های نظامی اسرائیل به حملات خود علیه نیرو‌های رژیم ادامه خواهند داد تا زمانی که از منطقه خارج شوند – و اگر این پیام درک نشود، به‌زودی سطح پاسخ‌ها را علیه رژیم افزایش خواهیم داد.
ارتش اسرائیل بعداً اعلام کرد که ورودی مقر فرماندهی نظامی سوریه در دمشق را هدف قرار داده است.
دروزی‌ها چه کسانی هستند؟
دروزی‌ها یک فرقه عربی با حدود یک میلیون نفر جمعیت هستند که عمدتاً در سوریه، لبنان و اسرائیل زندگی می‌کنند. در جنوب سوریه، جایی که دروزی‌ها اکثریت استان السویدا را تشکیل می‌دهند، این جامعه در طول جنگ ده‌ساله داخلی سوریه گاه میان نیرو‌های نظام پیشین اسد و گروه‌های افراطی گیر افتاده بود.
دروزی‌ها که ریشه‌شان به مصر در قرن یازدهم می‌رسد، شاخه‌ای از اسلام را دنبال می‌کنند که تغییر دین (چه به این مذهب و چه از آن) و ازدواج با غیردروزی را ممنوع می‌کند.
در سوریه، جامعه دروزی عمدتاً در سه استان اصلی نزدیک به بلندی‌های جولان (تحت اشغال اسرائیل) در جنوب این کشور متمرکز است.
بیش از ۲۰،۰۰۰ دروزی در بلندی‌های جولان زندگی می‌کنند، منطقه‌ای استراتژیک که اسرائیل در جنگ شش‌روزه ۱۹۶۷ از سوریه گرفت و در سال ۱۹۸۱ به‌صورت رسمی ضمیمه خاک خود کرد. دروزی‌ها در این منطقه با حدود ۲۵،۰۰۰ شهرک نشین (صهیونیست) که در بیش از ۳۰ شهرک پراکنده شده‌اند، زندگی می‌کنند.
بیشتر دروزی‌های ساکن جولان خود را سوری می‌دانند و در زمان اشغال این منطقه توسط اسرائیل، پیشنهاد تابعیت اسرائیلی را رد کردند. به کسانی که امتناع کردند، کارت اقامت اسرائیل داده شد، اما شهروند اسرائیل محسوب نمی‌شوند.
چرا نیرو‌های سوری با آنها درگیر شده‌اند؟
پس از سرنگونی دولت بشار اسد، رئیس‌جمهور جدید سوریه، احمد الشرع، وعده مشارکت همه‌جانبه داد و قول داد از همه جوامع متنوع سوریه محافظت کند، اما نیرو‌های افراطی سنی وفادار به او همچنان با اقلیت‌های مذهبی به خشونت برخورد کرده‌اند.
در ماه مارس، صد‌ها نفر در جریان سرکوب علویان (که اسد به آن تعلق داشت) در شهر لاذقیه در غرب سوریه کشته شدند، و در آوریل، درگیری‌های میان نیرو‌های مسلح طرفدار دولت و شبه‌نظامیان دروزی دست‌کم ۱۰۰ کشته برجای گذاشت.
یک مسئله کلیدی که روابط دولت جدید سوریه و دروزی‌ها را تحت فشار قرار داده، خلع سلاح شبه‌نظامیان دروزی و ادغام آنهاست. الشرع که می‌خواهد گروه‌های مسلح را تحت یک ارتش واحد متحد کند، نتوانسته است با دروزی‌ها که بر حفظ سلاح و شبه‌نظامیان مستقل خود اصرار دارند، به توافق برسد.
دروزی‌ها که برخی از آنها مخالف حکومت بشار اسد بودند، نسبت به الشرع، رهبری اسلام‌گرا با سابقه جهادی، محتاط هستند. آنها نگرانی‌هایی درباره عدم حضور برخی رهبرانشان در فرآیند‌های گفت‌وگوی ملی الشرع و نمایندگی محدود در دولت جدید (که تنها یک وزیر دروزی دارد) ابراز کرده‌اند.
ساعاتی پس از ورود نیرو‌ها به شهر در روز سه‌شنبه، مروه ابو قصره، وزیر دفاع سوریه، پس از توافق با رهبران ناشناس جامعه، "آتش‌بس" اعلام کرد و گفت که پلیس نظامی در حال استقرار است تا "رفتار نظامی را تنظیم و متخلفان را پاسخگو کند.
اما روز چهارشنبه، وزارت دفاع سوریه به نقل از خبرگزاری دولتی سانا اعلام کرد که "گروه‌های خارج از قانون حملات خود به نیرو‌های دولتی را از سر گرفتند که موجب پاسخ متقابل شد.
چرا اسرائیل مداخله کرد؟
روز سه‌شنبه، دفتر نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، اعلام کرد که اسرائیل متعهد به جلوگیری از آسیب به دروزی‌های سوریه است، به دلیل اتحاد عمیق برادرانه با شهروندان دروزی ما در اسرائیل و پیوند‌های خانوادگی و تاریخی آنها با دروزی‌های سوریه.
حدود ۱۳۰،۰۰۰ دروزی اسرائیلی در مناطق کرمل و جلیل در شمال اسرائیل زندگی می‌کنند. برخلاف سایر اقلیت‌ها در اسرائیل، مردان دروزی بالای ۱۸ سال از سال ۱۹۵۷ مشمول خدمت اجباری در ارتش اسرائیل بوده‌اند و اغلب به مقامات عالی‌رتبه می‌رسند، در حالی که بسیاری نیز در نیرو‌های پلیس و امنیتی مشغول به کار هستند.
دولت اسرائیل همچنین به‌صورت یکجانبه منطقه غیرنظامی‌شده‌ای در سوریه اعلام کرده که ورود نیرو‌ها و سلاح‌ها به جنوب سوریه را ممنوع می‌کند.
دولت سوریه این اعلام اسرائیل را رد کرده و همراه با جامعه بین‌المللی بار‌ها از اسرائیل خواسته است اقدامات نظامی نقض‌کننده حاکمیتش را متوقف کند.
اسرائیل خواستار خلع سلاح کامل جنوب سوریه شده و همچنین گفته که نیروهایش – که پس از سقوط دولت اسد در دسامبر ۲۰۲۴ به داخل و خارج از منطقه حائل سازمان ملل در جولان اعزام شدند – به‌صورت نامحدود در قلمرو اشغالی سوریه باقی خواهند ماند.
پیش از این، حکمت الهجری، یک رهبر روحانی دروزی، از همه کشورها خواست تا با "همه ابزار ممکن" در برابر کمپین وحشیانه نیرو‌های دولتی و متحدانشان از آنها حمایت بین‌المللی کنند.
الهجری در بیانیه ویدیویی گفت: ما با یک جنگ نابودی کامل مواجه هستیم.
با این حال، بیانیه‌ای از سوی دیگر رهبران دروزی از مداخله دولت سوریه در السویدا استقبال کرد و خواستار اعمال اقتدار دولت شد. آنها همچنین از گروه‌های مسلح در شهر خواستند سلاح‌های خود را به نیرو‌های دولتی تحویل دهند و گفت‌و‌گو با دمشق آغاز شود.
آیا اسرائیل می‌تواند با کشوری که مدام بمبارانش می‌کند به توافق برسد؟
از زمان سقوط نظام اسد در دسامبر ۲۰۲۴، اسرائیل هم قلمرو بیشتری در سوریه اشغال کرده و هم بار‌ها این کشور را بمباران کرده است، با این ادعا که هدفش جلوگیری از بازسازی توان‌های نظامی و ریشه‌کن کردن شبه‌نظامیانی است که ممکن است امنیتش را تهدید کنند.
حملات اسرائیل ادامه یافته است، با وجود اینکه نزدیک‌ترین متحدش، ایالات متحده، فشار آورده تا اسرائیل روابط خود با سوریه که اکنون تحت کنترل دولتی جدید است، عادی‌سازی کند.
آمریکا تلاش کرده است کشورهای منطقه را به سمت مسیری متفاوت هدایت کند و تصور می‌کند که سوریه به پیمان ابراهیم– مجموعه توافق‌هایی برای عادی‌سازی روابط اسرائیل با چند کشور عربی – بپیوندد. یک مقام ارشد آمریکایی ماه گذشته به سی‌ان‌ان گفت که به نفع سوریه است که به سمت اسرائیل متمایل شود.
در ماه مه، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در ریاض عربستان با الشرع دیدار کرد. این اولین دیدار سطح بالا میان آمریکا و سوریه در دهه‌های اخیر بود.
ترامپ پیش از این دیدار اعلام کرد که تحریم‌های آمریکا علیه سوریه لغو شده است، اقدامی که در سوریه مورد استقبال قرار گرفت و گامی به سوی بازگشت این کشور به جامعه بین‌المللی تلقی شد.
اسرائیل تمایل خود را برای گسترش این توافق‌ها نشان داده است. پس از درگیری با ایران، نتانیاهو گفت که پیروزی اسرائیل راه را برای گسترش چشمگیر توافق‌های صلح هموار کرده و افزود که اسرائیل به شدت روی این موضوع کار می‌کند.
گیدون سعار، وزیر خارجه اسرائیل، حتی مشخص کرده است که اسرائیل چشم‌انداز عادی‌سازی با کدام کشورها را دارد.
او در پایان ماه گذشته در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با همتای اتریشی خود گفت: «اسرائیل علاقه‌مند به گسترش دایره صلح و عادی‌سازی پیمان ابراهیم است. ما علاقه داریم کشور‌هایی مانند سوریه و لبنان، همسایگانمان، را به این دایره اضافه کنیم – در حالی که منافع اساسی و امنیتی اسرائیل حفظ شود.»
اسرائیل گفت‌و‌گو‌های مستقیم و غیرمستقیمی با دولت جدید سوریه داشته که نشان‌دهنده تغییر دینامیک بین این دو دشمن سابق پس از سقوط اسد است.
اما حملات مکرر اسرائیل به قلمرو سوریه و گسترش حضور نظامی‌اش در این کشور می‌تواند این بلندپروازی‌ها را پیچیده کند.
در ماه مه، الشرع گفت که گفت‌و‌گو‌های غیرمستقیم با اسرائیل به منظور پایان دادن به حملات بوده است. اما این اتفاق نیفتاده است.
نتانیاهو پیش‌تر دولت جدید دمشق را رژیم اسلامی افراطی و تهدیدی برای دولت اسرائیل خوانده است. در ماه مه، یک مقام اسرائیلی به سی‌ان‌ان گفت که نخست‌وزیر از ترامپ خواسته است تحریم‌های سوریه را لغو نکند، چرا که نگران بود این امر به تکرار رویداد‌های ۷ اکتبر ۲۰۲۳ (حمله حماس به اسرائیل) منجر شود.
حملات اسرائیل به سوریه همچنین تلاش‌های الشرع برای تثبیت اقتدار خود بر کشور و تبلیغ یک توافق احتمالی عادی‌سازی به عنوان پیروزی برای حاکمیت و مردم سوریه را پیچیده می‌کند.
تابناک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.