مکانیسم ماشه یا اسنپ بک چیست؟

به گزارش تابناک به نقل از شرق؛ تصمیم ایران برای تعلیق بخشی از همکاری‌های داوطلبانه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به حملات مستقیم اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای‌اش، نگرانی‌هایی را در میان اعضای اروپایی برجام به‌وجود آورده است. اگرچه تاکنون قطعنامه‌ای برای ارجاع رسمی پرونده ایران به شورای امنیت صادر نشده، اما تحلیلگران معتقدند در صورت ادامه وضعیت فعلی، کشورهای غربی ممکن است برای اعمال فشار، گام‌های عملی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه بردارند.

مکانیسم ماشه یا اسنپ بک در چه شرایطی فعال می‌شود؟

با افزایش تنش‌های نظامی و دیپلماتیک بین ایران، اسرائیل و آمریکا، موضوع مکانیسم ماشه یا اسنپ‌بک بار دیگر در محافل سیاسی و حقوقی مطرح شده است؛ سازوکاری که در صورت فعال‌سازی، می‌تواند به بازگشت سریع و خودکار تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران منجر شود.

مکانیسم ماشه چیست؟

مکانیسم ماشه بخشی از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است که پس از امضای توافق هسته‌ای برجام در سال ۲۰۱۵ تصویب شد. این سازوکار به کشورهای عضو برجام (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان) اجازه می‌دهد در صورت نقض تعهدات برجامی از سوی ایران، روند بازگرداندن تحریم‌های پیشین شورای امنیت را آغاز کنند.

مهم‌ترین ویژگی این مکانیسم، غیرقابل وتو بودن آن است؛ به این معنا که اگر یکی از اعضای برجام مدعی نقض توافق از سوی ایران شود و موضوع را به شورای امنیت ببرد، در صورتی که ظرف ۳۰ روز اختلاف حل نشود، همه تحریم‌های تعلیق‌شده به‌طور خودکار بازمی‌گردند؛ حتی اگر دیگر اعضا، از جمله روسیه یا چین، با آن مخالفت کنند.

ایران در آستانه فعال‌سازی مکانیسم ماشه یا اسنپ‌بک است؟

در هفته‌های اخیر، تصمیم ایران برای تعلیق بخشی از همکاری‌های داوطلبانه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به حملات مستقیم اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای‌اش، نگرانی‌هایی را در میان اعضای اروپایی برجام به‌وجود آورده است. اگرچه تاکنون قطعنامه‌ای برای ارجاع رسمی پرونده ایران به شورای امنیت صادر نشده، اما تحلیلگران معتقدند در صورت ادامه وضعیت فعلی، کشورهای غربی ممکن است برای اعمال فشار، گام‌های عملی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه بردارند.

تبعات فعال شدن مکانیسم ماشه علیه ایران چیست؟

مکانیسم ماشه یکی از ابزارهای کلیدی فشار غرب علیه ایران در چارچوب برجام است. فعال شدن آن می‌تواند نه‌تنها بازگشت تحریم‌های بین‌المللی را به‌دنبال داشته باشد، بلکه پیامدهایی چون سقوط بیشتر ارزش ریال، کاهش تبادلات تجاری، و افزایش بی‌ثباتی در صحنه سیاسی و اقتصادی را نیز در پی خواهد داشت.

در شرایط فعلی، حفظ مسیر تعامل با آژانس و اتخاذ دیپلماسی فعال از سوی تهران، مهم‌ترین راهکار برای جلوگیری از فعال‌سازی این مکانیسم پرهزینه است. با این حال، فضای مبهم سیاسی و احتمال تصمیمات یک‌جانبه از سوی غرب، همچنان این سناریو را در وضعیت آماده‌باش قرار داده است.