ایلان ماسک و بازتعریف مفهوم رابین هود/زمان استقلال از ساختار دوحزبی فرا رسیده؟

به گزارش سرویس فرهنگی تابناک، در عصری که نابرابری اقتصادی به اوج خود رسیده و دموکراسی با چالش‌های متعددی روبروست، شخصیت‌هایی ظهور می‌کنند که تلاش دارند با روش‌های نوین، تغییری در این معادلات ایجاد کنند. ایلان ماسک، کارآفرین وVisionary مشهور، یکی از این چهره‌هاست. او با پروژه‌های جاه‌طلبانه‌اش در حوزه‌های فضایی، انرژی‌های تجدیدپذیر و ارتباطات، نه تنها مرزهای فناوری را جابجا کرده، بلکه سوالات مهمی را در مورد نقش ثروت، قدرت و مسئولیت اجتماعی در دنیای امروز مطرح کرده است. در این مقاله، با بررسی دقیق‌تر فعالیت‌ها و انگیزه‌های ایلان ماسک، به این سوال اساسی پاسخ خواهیم داد که آیا می‌توان او را “رابین هود” عصر مدرن دانست؟ و اساسا نسبت فعالیت‌های او با هدفِ دموکراسی نوین چیست؟

ثروتمندترین مرد جهان در شبکه اجتماعی خود، ایکس، نوشت این حزب به گفته او «نظام تک حزبی» آمریکا را به چالش خواهد کشید. ماسک می‌گوید دو حزب اصلی دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا، پول عمومی را «هدر» می‌دهند و دموکراسی را «تضعیف» می‌کنند.درنظر ماسک یک نظرسنجی نشان داده است که پیروانش با اختلاف دو به یک از این فکر تشکیل حزب جدید حمایت می‌کنند.

رابین هود قرن بیست و یکم معتقد است سیستم دو حزبی آمریکا یک سیستم شکست خورده است و می‌خواهد با تشکیل یک حزب جدید این موضوع را به همه ثابت کند. تأسیس «حزب آمریکا» از سوی ماسک درست یک روز پس از آن انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده لایحه «بزرگ و زیبا» را پس از تصویب کنگره امضا کرد.

پس از انتخابات، او به هدایت وزارت کارآمدی دولت منصوب شد، که وظیفه‌اش کاهش‌ چشمگیر در بودجه فدرال بود.ماسک در یک پست دیگر در حالی که ۲۴۹ امین سالگرد استقلال آمریکا در این‌کشور جشن گرفته می‌شد، یک‌نظرسنجی را منتشر کرد و در آن از دنبال کنندگان خود در پلتفرم ایکس خواست آیا به نظر آنها او باید این حزب جدید را ایجاد کند و به مبارزه با هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه بپردازد؟

همچنین ماسک به بازنشر پاسخ یکی از کاربران ایکس به این خبر پرداخته که در آن تصویرساز یک مار دوسر در کنار کلمه « تک حزبی» و نیز لوگوهای دو حزب جمهوری خواه و دموکرات دیده می شود و در ادامه نوشته به حکومت تک حزبی پایان دهید. ماسک هم در جواب نوشته است: بله. بیش از ۶۵ درصد از یک میلیون و دویست و پنجاه هزار نفری که در این نظر سنجی شرکت کردند به این سوال او جواب« بله» دادند. 

در همین رابطه ماسک همچنین  تلویحا اعلام کرد که این حزب جدید در انتخابات میان دوره ای سال ۲۰۲۶ شرکت خواهد کرد.

ایلان ماسک در مدت حضورش کمک کرد برنامه‌ پرتنشی را برای کوچک‌سازی دولت آمریکا اجرا کند که باعث حذف هزاران شغل دولتی شد.اختلاف او با دونالد ترامپ پس از ترک دولت شدت گرفت و علنی از برنامه‌های مالیاتی و هزینه‌های رئیس جمهوری آمریکا انتقاد کرد. 

ایلان ماسک و بازتعریف مفهوم رابین‌هود

 در واکنش به تصویب لایحه پرهزینه «بزرگ و زیبا» ترامپ، ایلان ماسک میلیاردر جنجالی و مدیرعامل تسلا، اعلام کرد حزب جدیدی به نام «حزب آمریکا» تأسیس کرده است؛ حرکتی که به‌گفته ماسک پاسخی به ناکارآمدی ساختار دوحزبی آمریکا و افزایش بدهی ملی است.

 ماسک می‌گوید این حزب قرار است نماینده ۸۰٪ از مردم میانه‌رو باشد که خود را در هیچ‌یک از دو حزب سنتی نمی‌بینند.  او فعلاً برنامه رسمی منتشر نکرده، اما از اهداف احتمالی حزبش می‌توان به کاهش بدهی، آزادی بیان، حمایت از فناوری و نوسازی ارتش با هوش مصنوعی اشاره کرد. ترامپ در واکنش گفته ماسک «از کنترل خارج شده» و تأسیس حزب سوم فقط به هرج‌ومرج می‌انجامد.

ماسک پیشنهاد داد این حرکت سیاسی با تمرکز بر کسب تعداد محدودی از کرسی‌های مهم در کنگره آغاز شود: «مثلاً تمرکز دقیق بر ۲ تا ۳ کرسی در سنا و ۸ تا ۱۰ حوزه در مجلس نمایندگان می‌تواند برای ایجاد تغییر اساسی کافی باشد، چون توازن قدرت شکننده است و می‌توان صدای تعیین‌کننده در تصمیمات بزرگ بود.»در هفته‌های اخیر، تنش ماسک و ترامپ نیز افزایش یافته است، اگرچه این دو پیش‌تر در رویدادی در کاخ سفید کنار هم دیده شده بودند.(1)

ماسک، در روز استقلال ایالات متحده در بیانیه‌ای که در پلتفرم «ایکس» منتشر کرد، گفت این حزب در پاسخ به خواسته اکثر مردم برای تغییر واقعی در سیاست تأسیس می‌شود.ماسک نوشت: «با نسبت دو به یک، شما خواستار حزبی جدید هستید و آن را خواهید داشت!»

ایلان ماسک مخالف برنامه مالیاتی ترامپ که «لایحه بزرگ و زیبای» نامیده شد بود و این لایحه با اختلاف کمی توسط کنگره به تصویب رسید و با امضای رئیس جمهور به قانون تبدیل شد. 

بر اساس این لایحه که اکنون به قانون تبدیل شده است، مالیات‌ها در آمریکا کاهش خواهد یافت اما همزمان، بخش قابل توجهی از طرح‌هایی که برای حمایت از آمریکایی‌های کم‌درآمد وجود داشت متوقف می‌شود، بودجه تخصیص یافته برای اخراج دسته‌جمعی مهاجران غیرقانونی افزایش می‌یابد و مشوق‌هایی که برای توسعه صنایع بر پایه انرژی خورشیدی یا بادی وجود داشت، حذف خواهد شد.

هرچند مخالفت‌های زیادی با این لایحه وجود داشته و کارشناسان و سیاستمداران به جنبه‌های منفی قابل توجه این طرح از جمله حذف حمایت‌های دولتی از مراقبت‌های بهداشتی موردنیاز شهروندان آمریکایی اشاره کرده‌اند اما مهم‌ترین مشکل مدیرعامل تسلا با این طرح را می‌توان افزایش بدهی ملی دانست.کارشناسان مستقل پیش‌بینی کرده‌اند که اجرایی شدن این قانون، حدود ۳.۹ تریلیون دلار بر بر بدهی ملی ایالات متحده خواهد افزود.(2)

ماسک پیش‌تر هشدار داده بود که کسری بودجه و افزایش بدهی ملی می‌تواند باعث ورشکستگی اقتصاد شود و تنها راه عبور از این بحران را کاهش هزینه‌ها توصیف کرده بود.

شان فاراش، تحلیلگر محافظه‌کار در این باره در شبکه اجتماعی ایکس نوشته است: «ایلان ماسک، حزب سوم تو به طور قابل توجهی رای خود را از جناح راست خواهد گرفت و راه چپ‌ها برای پیروزی را هموارتر می‌سازد.»برخی تحلیلگران راستگرای دیگر نظیر جویی مانارینو نیز از ماسک خواستند که به جای تأسیس حزب سوم، بر «اصلاح حزب جمهوری‌خواه از درون» متمرکز شود.

منتقدان همچنین می‌گویند نظرسنجی انجام شده در شبکه اجتماعی ایکس قابل استناد نیست چرا که به شهروندان آمریکایی محدود نمی‌شود و در برابر ربات‌ها آسیب‌پذیر است.واکنش ترامپ به این اقدام ماسک چندان تند نبود. رئیس جمهور آمریکا در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره حزب تازه تأسیس ماسک گفت: «ایلان می‌تواند با حزب تازه تأسیسش سرگرم باشد اما فکر می‌کنم این ایده احمقانه است.»

نگاهی به تلاش احزاب سوم در تاریخ آمریکا

در تاریخ سیاسی ایالات متحده که تحت سلطه دو حزب اصلی (در حال حاضر دموکرات و جمهوری‌خواه) قرار دارد، «احزاب سوم» (Third Parties) و نامزدهای مستقل همواره برای به دست آوردن جایگاه در سطح ملی، چه در کنگره و چه در کاخ سفید، با چالش‌های عظیمی روبرو بوده‌اند. با این حال، چندین حزب و شخصیت در طول تاریخ توانسته‌اند تأثیرات قابل توجهی بر جای بگذارند، سیاست‌های ملی را تغییر دهند و گاهی نتایج انتخابات را نیز دگرگون کنند.

موفقیت یک حزب سوم در انتخابات ریاست‌جمهوری اغلب نه با پیروزی، بلکه با میزان آرای مردمی، کسب رأی الکترال و تأثیرگذاری بر گفتمان سیاسی سنجیده می‌شود. شاید برجسته‌ترین عملکرد یک حزب سوم در تاریخ آمریکا متعلق به رئیس‌جمهور سابق، تئودور روزولت باشد. او پس از ناکامی در کسب نامزدی حزب جمهوری‌خواه، با حزب خود به نام Bull Moose وارد کارزار انتخاباتی سال ۱۹۱۲ شد. روزولت با کسب ۲۷.۴٪ از آرای مردمی و ۸۸ رأی الکترال، از رئیس‌جمهور وقت (ویلیام هوارد تفت جمهوری‌خواه) پیشی گرفت و در جایگاه دوم قرار گرفت. این انشعاب در آرای جمهوری‌خواهان، راه را برای پیروزی وودرو ویلسون دموکرات هموار کرد. این بهترین عملکرد یک‌نامزد حزب سوم در تاریخ ریاست‌جمهوری آمریکاست(3)

واکنش ترامپ به تاسیس حزب جدید توسط ایلان ماسک

واکنش ترامپ به تاسیس حزب جدید توسط ایلان ماسک: مسخره است، بگذارید خوش باشد!ما حزب جمهوری‌خواه را داریم که فوق‌العاده است. حزب دموکرات هم هست که راهش را گم کرده.ولی همیشه دو حزبی بوده، سه حزبی جواب نمی‌دهد و باعث ایجاد اخلال می‌شود. به نظر من تأسیس یک حزب سوم توسط ایلان ماسک مسخره ‌است. می‌تواند با این کار سرگرم شود، اما به نظر من بی‌معنی است.

با توجه به شیوه و روش مدنظر ایلان ماسک برای اثرگذاری در انتخابات از طریق تمرکز بر تعداد معدودی از کرسی‌های کنگره، به نظر می‌رسد او قادر باشد دست کم در آینده نزدیک نقش این زنبور را ایفا کند. اما اینکه او بتواند حزب سوم را به حزبی ماندگار و همیشگی تبدیل کند و سیاست در آمریکا را از انحصار دو حزب اصلی خارج کند، مسئله‌ای است که در شرایط فعلی بعید به نظر می‌رسد. با این حال، سرنوشت نهایی این مسئله را گذشت زمان نشان خواهد داد.

نگرانی جمهوری‌خواهان از درگیری ماسک و ترامپ

برخی از جمهوری‌خواهان ابراز نگرانی کرده‌اند که این درگیری‌های مقطعی میان ایلان ماسک و دونالد ترامپ می‌تواند به بخت آن‌ها برای حفظ اکثریت در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره در سال ۲۰۲۶ آسیب بزند.

ماسک در پاسخ به پرسش کاربری در شبکه اجتماعی ایکس مبنی بر این که چه عاملی باعث شد از حمایت ترامپ به انتقاد از او برسد، پاسخ داد: «افزایش کسری بودجه از رقم احمقانه 2 تریلیون دلار در دوره جو بایدن به ۲.۵ تریلیون دلار. این بدهی کشور را به ورشکستگی می‌کشاند.»

او در متنی دیگر در شبکه اجتماعی ایکس با اشاره به رشد یونان از زیر سلطه تا جایگاه برتر جهانی در دوران باستان نوشت: «راه شکستن نظام تک‌حزبی فعلی استفاده از روشی است که اپامینونداس با آن افسانه شکست‌ناپذیری اسپارت را در لئوکترا در هم شکست؛ یعنی تمرکز نیرویی شدید در نقطه‌ای دقیق از میدان نبرد.» ایلان ماسک ترامپ و دولتش را «دلقک» خواند.(4)

ایلان ماسک ثروتمندترین فرد جهان و عضو سابق دولت ترامپ یک‌بار دیگر به رئیس جمهور آمریکا حمله کرد. ایلان ماسک با انتشار یک «میم» به این موضوع اشاره کرده که دولت ترامپ با وجود وعده های متعدد از انتشار جزییات پرونده جفری اپستین و اینکه چه کسانی مشتریان این شخصیت جنایتکار بوده اند طفره می رود.

جفری اپستین تبهکاری بود که رابطه نزدیکی با ترامپ و بسیاری دیگر از چهره های مشهور آمریکا داشت. این منحرف جنسی که بعدها در زندان مرد متهم به تجاوز به کودکان و قاچاق کودکان بود و در یک جزیره اعمال شیطانی خود را انجام می‌داد.

هم‌زمان، ماسک موضع تازه‌اش در قبال دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا را نیز توضیح داد. او که پیش‌تر حامی ترامپ بود، اکنون افزایش بی‌سابقه بدهی دولت آمریکا در دوران او از ۲ به ۲.۵ تریلیون دلار را دلیل انتقادش عنوان کرد و گفت این روند می‌تواند به ورشکستگی آمریکا بینجامد. ماسک همچنین در یک نظرسنجی در ایکس از کاربران پرسید که آیا زمان استقلال از نظام دوحزبی فرا رسیده و آیا باید حزب جدیدی تأسیس شود.

در مورد تأثیر تشکیل “حزب آمریکا” توسط ایلان ماسک بر سیاست آمریکا، چند احتمال وجود دارد:

احتمال‌های مثبت:

افزایش تنوع سیاسی: در سیستم سیاسی دو حزبی آمریکا، وجود یک حزب سوم می‌تواند دیدگاه‌های جدیدی را وارد عرصه سیاست کند و انتخاب‌های بیشتری را در اختیار رای‌دهندگان قرار دهد.

اینکه “حزب آمریکا” چه مواضعی در مورد مسائل کلیدی مثل اقتصاد، بهداشت، سیاست خارجی، و مسائل اجتماعی داشته باشد، تعیین‌کننده‌ترین عامل در موفقیت یا شکست این حزب است. اگر این حزب بتواند راه‌حل‌های جدید و جذابی برای مشکلات کشور ارائه کند، احتمال جذب رای‌دهندگان بیشتری خواهد داشت.

به عنوان مثال، اگر این حزب روی فناوری‌های نوین، انرژی‌های تجدید پذیر، یا کاهش مالیات تمرکز کند، می‌تواند توجه گروه‌های خاصی از رای‌دهندگان را جلب کند.

به طور کلی:

تأثیر “حزب آمریکا” بر سیاست آمریکا به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

شرایط سیاسی: شرایط سیاسی حاکم بر آمریکا در زمان انتخابات، تأثیر زیادی بر نتایج خواهد داشت.

برنامه‌ها و سیاست‌های حزب: “حزب آمریکا” باید برنامه‌ها و سیاست‌های مشخصی را ارائه کند که بتواند رای‌دهندگان را جذب کند.

حمایت مالی: “حزب آمریکا” برای موفقیت، نیاز به حمایت مالی کافی دارد.

تبلیغات سیاسی در آمریکا بسیار گران‌قیمت است. “حزب آمریکا” برای اینکه بتواند در انتخابات رقابت کند، نیاز به جمع‌آوری کمک‌های مالی زیاد دارد. ماسک می‌تواند بخش زیادی از این هزینه‌ها را خود تأمین کند، اما حزب باید بتواند از منابع دیگر هم کمک مالی جذب کند.

رهبری حزب: ایلان ماسک باید رهبران قوی و باتجربه‌ای را برای حزبش انتخاب کند. فضای سیاسی حاکم بر آمریکا در زمان انتخابات، تأثیر زیادی بر نتایج خواهد داشت. به عنوان مثال، اگر مردم از عملکرد دولت فعلی ناراضی باشند، احتمال اینکه به یک حزب جدید رأی بدهند بیشتر می‌شود.

همچنین، اتفاقات غیرمنتظره‌ای مثل بحران‌های اقتصادی، جنگ، یا رسوایی‌های سیاسی، می‌توانند شرایط سیاسی را به طور ناگهانی تغییر بدهند.

ایلان ماسک به تنهایی نمی‌‌تواند یک حزب سیاسی را اداره کند. او نیاز به تیمی از افراد باتجربه و متخصص دارد که بتوانند در زمینه‌های مختلف به او کمک کنند. این افراد باید توانایی جذب و سازماندهی اعضا، جمع‌آوری کمک‌های مالی، و تبلیغ برنامه‌های حزب را داشته باشند. همچنین، مهم این است که این افراد از اعتبار و محبوبیت خوبی در بین مردم برخوردار باشند.

جذب رای‌دهندگان ناراضی: بسیاری از مردم آمریکا از هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه ناراضی هستند. “حزب آمریکا” می‌تواند این رای‌دهندگان ناراضی را به خود جذب کند و یک نیروی سیاسی جدید ایجاد کند.

تمرکز بر مسائل مهم: ایلان ماسک می‌تواند از طریق حزب خودش، توجه‌ها را به مسائل مهمی مثل تغییرات آب و هوایی، توسعه فناوری و اصلاح نظام آموزشی جلب کند.

احتمال‌های منفی:

افزایش قطب ‌بندی: اضافه شدن یک حزب جدید می‌تواند باعث تقسیم بیشتر آرا و افزایش قطب‌بندی سیاسی شود.

بی‌ثباتی سیاسی: تشکیل یک حزب جدید و تلاش برای به دست آوردن قدرت، می‌تواند باعث بی‌ثباتی سیاسی و دشوارتر شدن روند تصمیم‌گیری در دولت شود.

تأثیرگذاری ثروتمندان: ایلان ماسک یک فرد بسیار ثروتمند است و امکان دارد از ثروت خودش برای تأثیرگذاری بر سیاست و تبلیغات حزبش استفاده کند. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد نگرانی‌هایی در مورد عدالت و دموکراسی شود.

در نهایت، نمی‌توانیم با قطعیت بگوییم “حزب آمریکا” چه تأثیری بر سیاست آمریکا خواهد داشت. اما این یک تحول مهم و قابل توجه است که باید زیر نظر داشته باشیم.

سناریوهای احتمالی:

سناریوی خوش‌بینانه: “حزب آمریکا” با ارائه برنامه‌های جذاب و انتخاب رهبران قوی، می‌تواند به سرعت رشد کند و به یک نیروی سیاسی مهم در آمریکا تبدیل شود. این حزب می‌تواند در انتخابات پیروز شود و تغییرات مثبتی ایجاد کند. 

سناریوی بدبینانه: “حزب آمریکا” نمی‌‌تواند برنامه‌های خوبی ارائه کند یا رهبران مناسبی انتخاب کند. این حزب با مشکلات مالی و اختلافات داخلی روبرو می‌شود و نمی‌تواند در انتخابات موفق شود. در این صورت، به زودی از بین می‌‌رود و تأثیر چندانی بر سیاست آمریکا نخواهد داشت.

سناریوی محتمل: “حزب آمریکا” می‌تواند به یک حزب کوچک اما تأثیرگذار تبدیل شود. این حزب نمی‌تواند در انتخابات پیروز شود اما می‌تواند با طرح مسائل مهم و فشار بر احزاب بزرگ، سیاست‌های کشور رو تحت تأثیر قرار دهد.

در نهایت، آینده “حزب آمریکا” نامشخص است. اما این یک تحول جالب و قابل توجه است که باید دنبال شود. 

با وجود دارایی‌های عظیم ماسک، شکستن دوگانه تاریخی حزب جمهوری‌خواه و دموکرات در سیاست آمریکا که بیش از ۱۶۰ سال است پابرجاست، ماموریتی دشوار خواهد بود. به‌ویژه که محبوبیت ترامپ به‌رغم سیاست‌هایی که بسیاری آن‌ها را تفرقه‌افکن می‌دانند، در نظرسنجی‌های دور دوم ریاست‌جمهوری‌ اغلب بالای ۴۰ درصد باقی مانده است.

منابع:

۱- https://www.amazon.com/Elon-Musk-Walter-Isaacson/dp/1982181281
۲- https://waitbutwhy.com/2015/05/elon-musk-introduction.html
۳- گاردین، نویسندگان: ریچارد لاسکامب و رابرت مکی ،تاریخ انتشار: ۷ ژوئیه ۲۰۲۵
۴- فرهیختگان،علی ملکی ،خبرنگار گروه سیاسی،12/04/1404