ابهام جدید در پرداخت غرامت به آسیب دیدگان بندر شهید رجایی / پرداخت «علی الحساب» فرار از مسئولیت یا خرید زمان؟

۶ اردیبهشت ماه امسال بود که انفجاری مهیب در بندر شهید رجایی، قلب تپنده تجارت دریایی ایران را لرزاند که به گفته گزارش رسمی استانداری هرمزگان، ۵۷ نفر کشته و ۱۵۰۰ نفر مجروح شدند، اما با گذشت بیش از یک ماه علت و مقصران آن مشخص نشد و همچنین وضعیت حقوق، دستمزد و پرداخت خسارت به کارگرانی که مصدوم یا قطع عضو شده یا منجر به فوت آنها شده همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. 

به گزارش سرویس اقتصادی تابناک، به گفته شاهدان عینی بیشتر فوتی‌های انفجار و مصدومان کارگر بوده و تعدادی هم راننده ماشین سنگین بودند که برای بارگیری به اسکله آمده بودند، به طوری که به گفته گزارش رسمی استانداری هرمزگان، ۵۷ نفر کشته و ۱۵۰۰ نفر درپی انفجار بندر شهید رجایی مجروح شدند و برخی از آنان  کارگران بلوچ بوده که به دلیل عدم ثبت نام رسمی، سرنوشت تعدادی از آنها هنوز نامشخص است. 

به گفته اسماعیل حاجی‌زاده، دبیر اجرایی خانه کارگر هرمزگان، ۱۱ کارگر اسکله هنوز مفقود هستند؛ این درحالی است که مدیرکل دادگستری استان دستور پرداخت غرامت و بیمه را صادر کرده است، اما درباره کارگران مفقود هنوز تصمیمی گرفته نشده است؛ چراکه بر اساس اطلاعات غیررسمی، تعدادی از کارگران روزمزد و فصلی فاقد شناسنامه در این حادثه فوت یا مفقود شده‌اند و نام این افراد در هیچ لیست شرکتی موجود نیست و هنوز مشخص نیست آیا خانواده‌های آنان شامل پرداخت‌های غرامت خواهند شد یا خیر.

ماجرای تلخ بندرعباس هنوز به نقطه پایان نرسیده است و علت اصلی حادثه، مقصران آن و دلایلی که منجر به این انفجار شد توضیح داده نشده است، اما آنچه باقی مانده است راننده‌های بسیاری که آسیب دیده یا خودرویشان در انفجار مهیب از بین رفته است و خانواده‌هایی که نان‌آور خود را در این حادثه از دست داده‌اند حالا عزادار و بلاتکلیف در انتظار پرداخت غرامت ازسوی مسئولان هستند. 

پرداخت دیه جان‌باختگان به خانواده ها شروع شد 

مجتبی قهرمانی، رئیس کل دادگستری هرمزگان اخیرا اعلام کرد: پرداخت دیه مصدومان حادثه بندر شهید رجایی که گواهی قطعی پزشکی قانونی دارند از چند روز گذشته آغاز شده است و افرادی که نیاز به معاینه دوباره پزشکی قانونی دارند باید صبر کنند مهلت معاینه فرا برسد.  همچنین این افراد می‌توانند با مراجعه به معاونت اجرای احکام از معاینه انصراف داده و با مراجعه به پزشکی قانونی صدمات را قطعی را اعلام کرده و بعد از صدور گواهی، فرآیند پرداخت بعد از سه روز آغاز می‌شود.

قهرمانی در خصوص پرداخت مبلغ دیه مصدومان حادثه بیان کرد: این مبلغ با توجه به اینکه هنور مقصر و میزان قصور قطعی نشده از طریق نامه نگاری با سازمان بنادر و دریانوردی به صورت علی الحساب از باب مسئولیت‌های اجتماعی و کاهش آسیب‌های بخشی از مبلغ دیه تامین و به مصدومان پرداخت می‌شود. البته در این حادثه ۵۸ نفر جان خود را از دست دادند که دیه همه این افراد به یک حساب مشخص واریز شده است که تاکنون به ۳۳ خانواده دیه پرداخت شده است و مابقی خانواده‌ها هم خودشان مراجعه نکرده‌اند یا پیگیر تکمیل مدارک هستند.

پرداخت علی الحساب به خانواده های آسیب دیدگان چه معنایی دارد؟

او همچنین افزود: در این حادثه بیش از هزار و ۵۰۰ نفر به مراکز درمانی مراجعه کردند که برای ۵۳۰ نفر درمان‌های تخصصی انجام شده است و پرونده قضایی حادثه بندر شهید رجایی همچنان در حال بررسی است و علت و عوامل آن به‌زودی مشخص و با هرگونه قصور یا تخلف برخورد قاطع و قانونی می‌شود.

البته پرداخت علی الحساب به بهانه به تاخیر انداختن معرفی مقصرین حادثه بندر شهید رجایی آن هم پس از یک ماه، شائبه فرار از مسئولیت و خرید زمان به بهانه کاهش فشار افکار عمومی بسیار محتمل است.

بر اساس گزارش سازمان پزشکی قانونی، در پی وقوع حادثه بندر شهید رجایی، ۴۸ قربانی این حادثه با روش‌های مختلف علمی از جمله آزمایشات ژنتیک شناسایی و تعیین هویت شده و تاکنون بیش از ۴۰۰ مصدوم این حادثه برای تعیین خسارت و میزان صدمات وارده به پزشکی قانونی بندرعباس مراجعه و توسط پزشکان این مرکز معاینه شده‌اند. 

تامین اجتماعی به چه کسانی مستمری باید پرداخت کند؟

 سازمان تامین اجتماعی موظف به پرداخت مستمری به بازماندگان کارگران بیمه‌شده متوفی است که تحت عنوان «مستمری بازماندگان» قرار می‌گیرند و واجد شرایط مشمول دریافت مستمری خواهند بود؛ حتی اگر کارگر سابقه بیمه کمی داشته باشد. البته علاوه بر مستمری تامین اجتماعی، در صورت وقوع حادثه ناشی از کار که منجر به فوت شود، کارفرما نیز مسئول پرداخت دیه یا سایر خسارات به بازماندگان است؛ بنابراین سازمان تامین اجتماعی موظف است خدمات پزشکی لازم را به کارگران بیمه‌شده‌ای که در اثر حوادث ناشی از کار مصدوم شده‌اند، ارائه دهد و در صورت مصدومیت و ناتوانی موقت از کار، سازمان تامین اجتماعی بخشی از دستمزد کارگر را به عنوان «غرامت دستمزد ایام بیماری» پرداخت کند، اما اگر مصدومیت منجر به از کارافتادگی جزئی یا کلی شود، کارگر مشمول دریافت مستمری از کارافتادگی از تامین اجتماعی می شود.

تجربه متروپل و معدن طبس بار دیگر تکرار شد ...

این حادثه اولین باری نیست که قشر زحمت کش کارگران را نشانه گیری کرده است، پیش تر هم در حادثه فروپاشی متروپل آبادان (خرداد ۱۴۰۱) با ۴۳ کشته و انفجار معدن طبس (شهریور ۱۴۰۳) با ۵۳ کشته، نمونه هایی از سهل انگاری های مسئولان که کارگران قربانی آن بوده اند به چشم می خورد برای مثال به گفته مهرداد حسن زاده مدیرکل مدیریت بحران هرمزگان گفت این منطقه پیش تر، هشدارهایی درباره ایمنی دریافت کرده بود، اما اقدامات کافی انجام نشد .

درحادثه بندر شهید رجایی، بیش از همه، انگشت اتهام برای مقصرین احتمالی این حادثه به سوی فرزانه صادق مالواجرد وزیر راه و شهرسازی نشانه می‌رود که قرار است یکشنبه ۱۸ خرداد استیضاح خانم وزیرقرار است تعیین تکلیف شود. 

سازمان بنادر و دریانوردی که مسئولیت اصلی در حوزه ایمنی و عملیات بندری را بر عهده دارد زیرمجموعه وزارت راه و شهرسازی است و این وزارتخانه باید بر اجرای مقررات ایمنی، استاندارد‌ها و پروتکل‌های عملیاتی در بندر شهید رجایی نظارت کامل داشته باشد تا از وقوع حوادث پیشگیری شود. همچنین وزارت راه و شهرسازی و شخص وزیر مسئول تدوین و اجرای مقررات بندری و دریایی است که باید به گونه‌ای باشند که حداکثر ایمنی را برای کارکنان و محیط فراهم کنند که متاسفانه قصور شد.

انتظار می‌رفت خانم وزیر با جدیت به عوامل حادثه در بندر شهید رجایی رسیدگی کرده و تدابیر لازم را برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی اتخاذ می‌کرد و اطمینان حاصل می‌شد که زیرساخت‌ها و تجهیزات بندری تا چه حد به روز و ایمن هستند تا جان کارگران در معرض خطر قرار نگیرد. 

آقای وزیر کار در این یک ماه چه کردید؟

 احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز از دیگر وزیرانی است که ارتباط مستقیمی با حادثه بندر شهید رجایی دارد البته در مورد حادثه بندر شهید رجایی میدری پیش‌تر استاندار هرمزگان را مامور کرده تا اطلاعات لازم را در رابطه با همه خانوار‌های آسیب‌دیده جمع‌آوری کند تا خدمات لازم به کارگران مصدوم و خانواده‌های کارگران فوتی ارائه کند. 

 وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که وظیفه نظارت کامل بر اجرای قوانین کار و تامین اجتماعی در قبال کارگران فوت شده و مصدوم در حادثه بندر شهید رجایی را برعهده دارد که این نظارت شامل اطمینان از پرداخت به موقع و کامل مستمری به بازماندگان، پرداخت غرامت و حقوق به کارگران مصدوم و پیگیری حقوق قانونی آنها از طریق کارفرمایان و بیمه‌ها می‌شود. 

البته انتظار می‌رفت میدری وزیر کار، با گذشت بیش از یک ماه از حادثه بندر شهید رجایی حداقل گزارشی از ابعاد رفاهی و کارگری حادثه، وضعیت کارگران و خانواده‌ها و اقدامات حمایتی تهیه کرده و به هیئت دولت و مجلس ارائه می‌داد.

به گزارش تابناک، درحادثه بندر شهید رجایی نقش دو وزارتخانه وزارت راه و شهرسازی و وزارت کار بیش از همه پررنگ و حیاتی است به طوری که وزارت راه و شهرسازی بیشتر بر جنبه‌های فنی، ایمنی زیرساخت‌ها، و مدیریت عملیات بندری تمرکز دارد و  وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر حقوق کارگران، حمایت‌های اجتماعی و تامین اجتماعی متمرکز است. بنابراین هماهنگی این دو وزارتخانه برای رسیدگی به تبعات حادثه و حمایت از آسیب‌دیدگان و رسیدگی و تعیین تکلیف کارگران در این زمینه بسیار ضروری است.