سونامی مشاغل غیررسمی در راه است

بخش غیررسمی اشتغال بخشی بدون حمایت‌های قانونی و بیمه‌ای برای نیروی کار است که نقش قابل توجهی در ایجاد اشتغال،درآمد و تولیدناخالص ملی دارد. 

به گزارش تابناک به نقل از ایسنا، مشاغل غیررسمی در تعریف به مشاغلی گفته می‌شود که افراد شاغل در آن بدون داشتن قرارداد رسمی کار، معمولاً با دستمزد کمتر از حداقل مزد قانونی و بدون برخورداری از حمایت‌های اجتماعی مانند بیمه‌های اجتماعی و چتر حمایتی قانون کار مشغول به کار می‌شوند.

سرکوب دستمزد در صنایع موجب گسترش مشاغل غیررسمی شده و این امر کارخانه‌ها و صنایع را با کمبود نیروی کار ماهر روبه‌رو کرده است.

در طول سالهای اخیر با وجود تلاش برای جلوگیری از انعقاد قراردادهای سفید امضا با کارگران و نیروهای کار و رواج قراردادهای موقت سه ماهه و شش ماهه، هستند کارگرانی که همچنان با قراردادهای کوتاه مدت و سفید امضا به کار گرفته می‌شوند. این دسته شغل‌ها بیشتر در کارگاه‌ها و صنوفی مشاهده می‌شود که زیر ۱۰ نفر نیروی کار دارند و در کارگاه‌های بالای ۵۰ نفر به دلیل رعایت الزامات قانون کار کمتر دیده می شود زیرا این کارگاه‌ها عمدتا از سوی بازرسان کار مورد بازرسی محسوس و غیرمحسوس قرار می‌گیرند.

بخش دیگری از شاغلان غیررسمی آنهایی هستند که به صورت خوداشتغالی مشغول فعالیت هستنداین دسته خود به دو بخش تقسیم می‌شوند: عده‌ای که کار با درآمد پایدار وبسیار دارند و ترجیحشان این است که تحت پوشش بیمه قرار نگیرند اما بخش دیگر طیف ضعیف‌تری از نظر رفاهی هستند که احتمالاً نتوانسته‌اند یک کار رسمی پیدا کنند تا درآمدشان کفاف هزینه‌های زندگی را بدهد و لذا به دستفروشی، مسافرکشی، باربری، جمع آوری و بازیافت زباله می‌پردازند.

در همین راستا غلامحسین محمدی ـ معاون وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی در گفت وگو با ایسنا با تایید گسترش مشاغل غیر رسمی در کشور می‌گوید:طی سالهای اخیر گرایش به سمت مشاغل غیررسمی افزایش پیدا کرده است و متاسفانه از آن طرف با معضل کمبود نیروی کار ماهر روبه‌رو هستیم.

او می‌گوید:بسیاری از افراد به این دلیل به سراغ کسب و کارهای غیررسمی می‌روند که حقوق‌های رسمی و بیمه‌ای هزینه‌های زندگی آنها را تامین نمی‌کند و بیشتر شغل‌های غیررسمی مربوط به مشاغل غیرفنی و غیرصنعتی و در کلان‌شهرهایی مثل تهران است.

معاون وزیر کار معتقد است:سرکوب دستمزدها در صنایع کوچک باعث شده تا نیروی کار تمایلی به کار در صنایع نداشته باشد و به مشاغل غیررسمی گرایش پیدا کند، در نتیجه شاهد خواهیم بود در آینده نزدیک بسیاری از مراکز صنعتی با مشکل تامین نیروی کار مواجه شده و دچار چالش‌های جدی و اساسی خواهند شد.

به گفته محمدی برای جلوگیری از گسترش مشاغل غیررسمی باید دستمزد در صنایع به شکل متفاوت دیده شود.

در حال حاضر بخشی از مشاغل‌خانگی، مسافرکشی و کوله‌بری جزو مشاغل غیررسمی به شمار می‌روند.در این مشاغل افراد بدون داشتن قرارداد رسمی کار و بیمه با دستمزدی کمتر از مزد قانونی به کار مشغولند.

وی یکی از مشکلات کارفرمایان در شرایط فعلی را کمبود نیروی کار ماهر عنوان کرد و گفت: تمام کشورها در دنیا با این مساله روبه رو هستند ولی در ایران به دلیل عدم تعادل بین عرضه و تقاضای بازار کار،تغییرات سریع بازار،مشکلات اقتصادی و معیشتی و برخی مسایل اجتماعی،کمبود نیروی کار ماهر بیشتر خود را نشان می‌دهد.

در حال حاضر بخشی از مشاغل خانگی، مسافرکشی و کوله‌بری جزو مشاغل غیررسمی به شمار می‌روند و صاحبنظران شکاف درآمدی، وجود بروکراسی‌های اخذ مجوز، فرار مالیاتی، افزایش عرضه نیروی کار و گسترش مهاجرت به کلان‌شهرها را در ایجاد اقتصاد غیررسمی و گسترش مشاغل غیررسمی اثرگذار می‌دانند.

بر اساس اعلام مرکز آمار ایران از مجموع ۲۴ میلیون نفر شاغل در کشور ۵۷ درصد بازار اشتغال کشور را مشاغل غیر رسمی تشکیل می‌دهند.

پیشتر معاون اشتغال وزیر کار از برنامه‌ریزی برای بهبود شرایط بازار کار خبر داده و گفته بود: وزارت کار درصدد بهبود شرایط بازار است تا از این طریق سهم بازار کار غیررسمی کاهش یابد.

گفتنی است؛ شکل‌گیری اقتصاد غیر رسمی اثرات منفی و زیانباری روی اقتصاد کشور دارد؛ زیرا این نوع اقتصاد باعث هدر رفت منابع، تزریق شوک منفی به اقتصاد و گسترش مشاغل کاذب و غیرمولد می‌شود. مشاغل غیررسمی در زمره مشاغلی هستند که افراد شاغل در آن بدون داشتن قرارداد رسمی کار و برخورداری از حمایت‌های اجتماعی و بیمه‌ای با دستمزی کمتر از مزد قانونی به کار اشتغال دارند.