خبرهای ناامیدکننده از توان باروری یوزهای «فیروز» و «ایران»

به گزارش تابناک به نقل از ایرنا؛ «پیتر کالدول» دامپزشک اهل آفریقای جنوبی با هدف ارزیابی سلامت ۶ یوزپلنگ آسیایی سایت تکثیر، انتقال واکسن‌ها، انتقال دارو و مکمل‌های غذایی لازم به داخل ایران برای یوزپلنگ‌های سایت تکثیر منطقه حفاظت‌شده توران سمنان، انجام واکسیناسیون لازم و سایر اقدامات و تمهیدات مورد نیاز، نهم اردیبشهت ۱۴۰۴ به ایران سفر کرد.

در مدت چهار روز حضور در ایران، وضعیت یوزپلنگ‌های در اسارت را مورد ارزیابی قرار داد که برای بررسی دقیق سلامت، نمونه‌گیری خون و سلول‌های جنسی ۲ یوزپلنگ نر با استفاده از روش بیهوشی انجام شد.

«فیروز»، «ایران»، «توران»، «آذر»، «ابریشم» و «دلبر» پنج یوزپلنگ‌ در مجموعه تکثیر و پرورش یوزپلنگ آسیایی در ذخیره‌گاه زیستکره توران در شهرستان شاهرود استان سمنان زیست می‌کنند.

وضعیت باروری نامناسب یوز نر «فیروز»

مدیرکل حفاظت محیط زیست سمنان بیان کرد: برای نمونه‌گیری خون و بررسی سلامت یوزپلنگ‌های نر «ایران» و «فیروز» از روش بیهوشی استفاده شد.

سعید یوسف پور افزود: نتیجه نمونه‌گیری از اسپرم یوز نر «فیروز» در مرکز تحقیقات و تکثیر یوزپلنگ آسیایی توران در شرق استان نشان می‌دهد اسپرم فیروز از لحاظ تحرک وضعیت خیلی خوبی ندارد و دارای ۳۸ درصد تحرک است.

 یوزپلنگ نر با نام «فیروز» سال ۱۳۹۱ در منطقه توران شناسایی و نامگذاری شده بود. در آن زمان «فیروز» یوز بالغ بود و حدود ۲ سال و نیم سن داشت و سال ۱۴۰۰ به ۱۱ سالگی رسید.

فروردین ۱۴۰۰ در پارک توران شاهرود استان سمنان با هماهنگی سازمان حفاظت محیط‌ زیست و معاونت طبیعی این سازمان، با روش‌های استاندارد جهانی زنده‌گیری شد.

احتمال پایان بارداری یوز ماده «ایران»

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست سمنان گفت: طی سونوگرافی و تصویربرداری با اشعه ایکس‌ری از اندام‌های تولیدمثلی یوزپلنگ ماده «ایران» چندین ضایعه در رحم و شاخ‌های رحم این گونه ارزشمند مشاهده شد که احتمال دارد بر اساس شواهد این یوز دیگر باردار نشود.

وی اضافه کرد: احتمال ایجاد ضایعه در رحم و شاخ‌های رحم یوزپلنگ «ایران» به دلیل دستکاری اندام‌های تولیدمثلی حین زایمان و عمل جراحی سزارین در گذشته وجود دارد.

«ایران» یوزپلنگ ماده سه ساله‌ای بود که اواسط فروردین ۱۳۹۹ از پارک پردیسان تهران به پایگاه پشتیبان ۷۰۰ هکتاری در پارک ملی توران در شهرستان شاهرود استان سمنان منتقل شد.

یازدهم اردیبهشت ۱۴۰۱ بود که تولد سه فرزند یوزپلنگ ماده «ایران» و یوز نر «فیروز» در مرکز تکثیر توران در شرق استان سمنان اطلاع‌رسانی شد، اما به دلایل بیماری و ضعف جسمانی، هر سه توله تلف شدند.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست سمنان گفت: «توران»، «آذر» و «ابریشم» سه یوزپلنگ‌ ماده مرکز تحقیقات و تکثیر یوزپلنگ آسیایی در ذخیره‌گاه زیستکره توران در شهرستان شاهرود استان از لحاظ جسمانی وضعیت خوبی دارند و هنوز به بلوغ کامل نرسیدند و یوزپلنگ «دلبر» نیز با وجود کهولت سن سلامت است.
آشنایی با یوزپلنگ‌های «توران»، «آذر»، «ابریشم» و «دلبر»

یازدهم آذر ۱۴۰۱، ۲ توله یوزپلنگ تازه متولدشده(بین ۱۸ تا ۲۰ روزه) به دست یک چوپان در منطقه توران در شهرستان شاهرود در شرق استان سمنان پیدا و زنده‌گیری شدند؛ عوامل اداره کل حفاظت محیط زیست پس از اطلاع از موضوع، توله‌ها را به سرعت به محل زنده‌گیری برگرداندند تا شاید مادرشان پیدا شود، اما این اتفاق رخ نداد و به علت سردی هوا، توله‌ها به پاسگاه محیط‌بانی برگردانده شدند.

این ۲ یوزپلنگ ماده، پس از ۱۰ هفتگی و تزریق واکسن برای ارتقای ایمنی در مقابل بیماری‌های تنفسی و گوارشی و تغییر الگوی غذایی و گوشت‌خوار شدن، به مرکز تکثیر در اسارت پارک ملی توران منتقل شدند تا با طی بقیه مراحل رشد، امیدها برای زادآوری و رفع خطر انقراض این گونه ارزشمند بیش از گذشته قوت بگیرد.

پرورش و مراقبت از یوزپلنگ‌های ماده «توران» و «آذر» از روزهای نخست تولد، بر تجربه متخصصان بومی افزود و آنها را برای تولد و نگهداری دیگر یوزپلنگ‌های در اسارت آماده‌تر کرده است.

«کوشکی» و «دلبر» ۲ یوزپلنگ نر و ماده هستند که به ترتیب ۱۰ آذر ١٣٩٣ از پناهگاه حیات وحش میاندشت و ۱۱ آذر ١٣٩٣ از ذخیره گاه زیستکره توران به پارک پردیسان تهران منتقل شدند، این ۲ یوز ارزشمند با هدف تکثیر در اسارت و انجام تحقیقات بر روی رفتار گربه‌سانان، به این مکان منتقل شدند.

«کوشکی» یوزپلنگ نر بهمن ۱۳۸۶ در چهار ماهگی و دلبر یوزپلنگ ماده فروردین ۱۳۹۰ در سه ماهگی به اسارت در آمدند. سرانجام «کوشکی» یوزپلنگ نر پارک ملی توران شاهرود هشتم بهمن ۱۴۰۱ به دلیل کهولت سن تلف و اندام تناسلی و تولید مثلی او به پژوهشگاه رویان تحویل شد.

یوزپلنگ ماده «ابریشم» با ضعف جسمانی با سن کمتر از یکسال به دلیل پیدا نکردن مادرش پس از روزها تلاش در تابستان ۱۴۰۳ در منطقه حفاظت مشارکتی یوزکنام به مرکز تکثیر توران منتقل شد.
شرایط زیستی عجیب یوزپلنگ‌ها

یوزپلنگ‌ها برخلاف چهره پرابهت و گیرایی‌شان، دارای شرایط زیست عجیبی هستند که با وجود وسواس‌های خاص زندگی، توران در استان سمنان را برای زندگی برگزیده و بقا یافته است، پارک توران تنها زادگاه زادآور یوزپلنگ آسیایی در دنیا است و امید می‌رود با به نتیجه رسیدن تلاش‌ها برای زادآوری موفق، تعداد یوزپلنگ‌های آسیایی افزایش یابد.

یوزپلنگ جزو گربه‌سانان محسوب می‌شود و گربه‌سانان امکان زادآوری ۲ بار در سال و دوره بارداری سه ماهه دارد و معمولا فصل‌هایی که رطوبت هوا بیشتر است، برای جفت‌گیری این گونه ارزشمند مناسب است.

بر اساس تحقیقات انجام شده، دی و بهمن بهترین‌ ماه‌های سال برای جفت‌گیری یوزپلنگ آسیایی است که پس از ۹۰ روز معمولا در اردیبهشت توله به دنیا می‌آید. یوزپلنگ جزو پستانداران چندهمسری است و از ۲ تا سه سالگی بالغ شده و تا هشت سالگی قدرت زادآوری دارد. نوع زایش یوزپلنگ آسیایی چندقلوزایی است.