مردم در برابر مسیر مردم سالاری در تاریخ ایران مسئولند

به گزارش تابناک: نمایندگان مجلس دو وظیفه مهم قانون گذاری و نظارت بر عملکرد مسئولین را برعهده دارند که مردم باید در این زمینه مطالبه گری کرده و نحوه ایفای مسئولیت از سوی نمایندگان را مورد چالش و بررسی قرار دهند. راه حل نهایی تغییر ساختار سیاسی در ایران شاهنشاهی نه در حذف اشخاص، بلکه در ایجاد نهاد‌های قانونی و مهار استبداد بود. 

پیرو اطلاعیه شماره ۱۷، ستاد انتخابات وزارت کشور اعلام کرد، زمان تبلیغات نامزدهای انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری ساعت هشت صبح پنج‌شنبه دهم اسفند به پایان رسید.

حالا که آرامش قبل از شروع کارزار رأی گیری در میدان انتخابات حاکم شده است بد نیست نقش یک شهروند در این کنش اجتماعی را زیر ذره‌بین ارزش‌گذاری و میزان اهمیت شرکت در آن را مورد کنکاش قرار دهیم .

همان‌طور که رهبر انقلاب به وضوح در دیدار با رأی اولی ها اشاره فرمودند، این انتخابات دارای اهمیت ویژه ای است. انتخاب کارآمد در انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری می‌تواند به عبور ایمن کشورمان از پیچ های خطرناک منجر شود و از ایجاد هزینه‌های تاریخی و گزاف جلوگیری کند.  

رهبر انقلاب در دیدار جمعی از رأی اولی‌ها و خانواده‌های شهدا با اشاره به اهمیت حضور مردم در صحنه را نشانه‌ی حضور ملّت در صحنه‌های مهمّ اداره‌ی کشور دانستند و فرمودند: "این صندوق رأی، این انتخابات، آسان به میان کشور ما و ملّت ما نیامده، از این خبرها نبود. یک مدّتی که استبدادِ مطلق بود، بعد هم که ظاهر انتخابات وجود داشت، انتخابات فقط ظاهری بود، یعنی لیست‌ها را در دربار و بعضاً حتّی در سفارتخانه‌های خارجی تنظیم می‌کردند، آن لیست‌ها را می‌دادند می‌گفتند اینها باید نماینده بشوند!"

ایشان فرمودند: "برای این کار در کشور خیلی مجاهدت شده. البتّه شروع مجاهدات از بعد از مشروطه به این طرف است، لکن حرکت عمده‌ی مجاهدات و مبارزات، در نهضت امام بزرگوار و نهضت اسلامی است که مردم پشت سر امام قرار گرفتند و این راه را طی کردند."

تاریخ تشکیل اولین مجلس ملی ایران به انقلاب مشروطه باز می‌گردد که فرمان تشکیل آن در روز ۱۴ مرداد سال ۱۲۸۵ توسط مظفرالدین شاه به امضا رسید. نظام‌نامه مجلس شورای ملی نیز در روز ۱۷ شهریور ۱۲۸۵ به امضای مظفرالدین شاه رسید. 

قانون اساسی مشروطه در روزگار خود از مترقی‌‌ترین قوانین مصوب در میان کشورها محسوب می‌‌شد. شمار وکلای تهران ۶۰ نفر و تعداد نمایندگان سایر نقاط کشور ۹۶ نفر بود.

مجلس مشروطه در ۲ تیرماه ۱۲۸۷ با فرمان محمدعلی‌شاه از طرف نیروهای قزاق به فرماندهی لیاخوف روسی به توپ بسته شد و تا زمان فتح تهران به دست مشروطه‌‌خواهان در تاریخ ۲۵ تیر ۱۲۸۸ تعطیل بود.

مهدی ملک‌‌زاده، نویسنده کتاب تاریخ انقلاب مشروطیت ایران و نماینده مجلس شورای ملی از شاهدان عینی وقایع آن روز، می‌‌نویسد: «در وهله اول حمله و هجوم قوای دولتی به مجلس در مقابل یک مقاومت دلیرانه مجاهدین راه آزادی در هم شکست و قشون مهاجم رو به فرار گذارد و قسمتی از میدان مجلس آزاد شد و در نتیجه کشته شدن توپچی‌‌هایی که توپ‌‌های آنها در صف مقدم بود، چند عراده توپ بدون محافظ در جلوخان مجلس باقی ماند. مجاهدین برای به غنیمت گرفتن توپ‌‌ها در مجلس را باز کردند. لیاخوف فرمانده کل که از عقب‌‌نشینی قشون دولتی پریشان شده بود، فورا حکم کرد که صاحب‌‌منصبان روسی فرماندهی قسمت‌‌های مختلف را در دست بگیرند و امر نمود بلادرنگ حمله عمومی شروع شود.» 

در دوران رضا شاه با استقرار مجدد نظام استبدادی دستاوردهای مشروطه در معرض نابودی قرار گرفت و به جز شهید آیت الله مدرس، بقیه نمایندگان، مطیع اوامر شاه بودند. در فاصله شهریور ۱۳۲۰ تا ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ خلاء قدرت ناشی از روی کار آمدن محمدرضا شاه موجب قدرت گرفتن دوباره مجلس شد که ملی شدن صنعت نفت از ثمرات مهم آن دوره به شمار می‌رود .

پس از کودتا، محمدرضا شاه به سیاق پدرش مجلس را خنثی کرد و همه امور سیاسی کشور را در انحصار دربار درآورد . نتیجه فاجعه بار این اقدام اجرای برنامه‌های مخربی همچون اصلاحات ارضی بود که بنابر تشخیص شاه و بدون دخالت مجلس انجام می‌شد.

همچنین فاجعه جدایی بحرین که آن زمان بخشی از خاک کشورمان بود، به طور مستقیم به ضعف مجلس ارتباط داشت .

امروز ما نسبت به این میراث ارزشمند مسئولیم و انفعال به هر دلیل جز بی توجهی به یک وظیفه اجتماعی دستاوردی نخواهد داشت. تا زمانیکه مدیرانی لایق را منصوب نکنیم دیگران این کار را با توجه به منافع خود انجام می دهند.

مشارکت فراگیر از آنجا که فرصت رشد همگانی و برابر استعدادهاست ، عین عدالت است و چون نظارت جمعی را افزایش می دهد قطعا کاهنده فساد است و قدرت توزیع عادلانه ای پیدا می کند و شفافیت به اوج می رسد . 

آیت الله خامنه ای در خطاب به افرادی که نسبت به انتخابات بی‌التفاتی میکنند فرمودند: "به همه یادآور می‌شوم که ما باید به انتخابات از زاویه‌ی منافع ملّی نگاه کنیم، نه از زاویه‌های جناحی و گروهی؛ منافع ملّی را ملاحظه کنید، هر کسی ایران را دوست دارد، هر کسی کشور خودش و ملّت خودش و امنیّت خودش را دوست دارد بداند که اگر انتخابات ضعیف برگزار بشود، هیچ کس سود نمی‌برد، همه ضرر میکنند .

ایشان در مورد دستاوردهای دیگر انتخابات  فرمودند: اگر انتخابات قوی بود، منتخب هم قوی خواهد بود. اگر ما مثلاً در انتخابات مجلس ــ که حالا انتخابات پیش‌رو انتخابات مجلس است ــ حضور قوی داشته باشیم، مجلس قوی خواهیم داشت. مجلس قوی می‌تواند کارهای بزرگ انجام بدهد، می‌تواند قدمهای بلند بردارد؛ زیرا پشتوانه‌ی قوی دارد."

در نظام جمهوری مشارکت های عمومی، حائز اهمیت زیادی است و در‌واقع مشروعیت قابل توجهی را در جهت انجام وظایف رجال به آن‌ها تنفیذ می کند.

پشتوانه مردمی حاصل از مشارکت و افزایش مشروعیت و مقبولیت نظام ، توان رایزنی های بین المللی سیاست خارجی در راستای تحقق منافع ملی کشور را به طور چشمگیری افزونی می‌بخشد.

در ایران معاصر هر برهه‌ای که مجلس قوی و مستقلی وجود داشت، منشأ برکات زیادی برای کشور بود و هرجا مجالس به محاق زوال رفتند، آفات جبران‌ناپذیری منافع ملی را تهدید کرد و درس‌های تاریخی ما را به این نکته واقف می‌کند که اهمیت مجلس در نظام سیاسی کشور به میزانی است که نمی‌توان از آن چشم پوشی کرد.