ورشکستگی تدریجی بانوی آهنین ترکیه

آکشنر در سالیان گذشته، نشان داده که یک سیاستمدار اثرگذار و مهم است و توانایی آن را دارد که بر روند رقابت ها، تحولات و ائتلافات، به شکل جدی اثر بگذارد.

حالا تداوم استعفای نمایندگان از حزب خوب، خانم مرال آکشنر رهبر این حزب را خشمگین و نگران کرده است. با توجه به نزدیک شدن انتخابات ترکیه و انتظار بسیاری از اعضای فعال احزاب برای معرفی شدن به عنوان نامزد شهرداری، رقابت و اختلافات بالا گرفته است و ظاهراً حزب خانم آکشنر، بیش از همه احزاب دیگر ترکیه گرفتار این موضوع است.

از مجموع 45 نماینده حزب خوب در پارلمان ترکیه، تاکنون 8 نفر استعفا داده و از این حزب رفته اند و نکته مهم اینجاست که آنها غالباً به حزب اردوغان پیوسته اند.

اورهان بورسالی تحلیلگر مشهور روزنامه جمهوریت چاپ آنکارا، امروز در یادداشت تحلیلی خود به این موضوع اشاره کرده که استعفای 8 نماینده از یک حزب، یک نشانه مهم است و نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت. 

چاغداش چلیک حقوقدان و از اعضای مهم حزب خوب نیز دیروز استعفای خود را اعلام کرد و نوشت: «سابق بر این من عضو حزب خوب بودم. اما حالا، چیزی به نام حزب نمانده و تبدیل شده به انجمن دوستداران خانم آکشنر. ماندن در چنین انجمنی جایز نیست».

چلیک اعلام کرده که آکشنر رفتار تحقیرآمیزی با استان ها دارد و ترکیه را فقط در استانبول و آنکارا خلاصه کرده و به جای پیروی از دموکراسی حزبی و توجه به اصل شایستگی، به روابط دوجانبه و اصل وفاداری محض اهمیت می دهد.

بسیاری از رسانه های ترکیه، در اقدامی کنایی، برای توصیف وضعیت حزب خانم آکشنر از عبارت «برگ ریزان» استفاده کرده اند. برگ ریزان نام یک سریال تلویزیونی پرطرفدار ترکیه بود که بسیاری از اعضای خانواده سنتی محور داستان این سریال، در طول قصه، راهشان را جدا کردند و از خانواده جدا شدند.

میراث استعفا در حزب آکشنر

برخی از مفسرین سیاسی ترکیه معتقدند که همچنان برخی از فرزندان، ژن بسیاری از رفتارهای خوب و بد را از گذشتگان پدر و مادر خود کسب کرده اند، حزب خوب نیز عادت به استعفا و بی وفایی را از مادر حزب یعنی از خود خانم مرال آکشنر دریافت کرده است.

او در دولت ائتلافی اربکان- چیللر، از اعضای حزب خانم چیللر یعنی عضو حزب راه راست بود و مدتی به عنوان وزیر کشور فعالیت کرد و بعدها از حزب جدا شد. در سال 2001 در کنار عبدالله گل و رفقای او در روند تاسیس حزب عدالت و توسعه فعال بود، اما قبل از اعلام موجودیت حزب مزبور، با گل و اردوغان به هم زد و رفت.

پس از جدایی از گل وارد تیم رهبری حزب حرکت ملی شد و در چشم دولت باغچلی، ارج و منزلت فراوان یافت. بعد از مدتی هوس رهبری حزب به سرش زد و در مقابل باغچلی ایستاد، اما نتوانست نتیجه بگیرد و همراه با افرادی همچون سینان اوغان، امید اوزداغ و چندین شخصیت مهم دیگر مغضوب واقع شده و اخراج شد.

آکشنر همراه با اخراجی ها، حزب خوب را تاسیس کرد، اما پس از مدتی کوتاه، امید اوزداغ، سینان اوغان و چند شخصیت مهم دیگر استعفا دادند و رفتند و بعضاً احزاب دیگری تاسیس کردند.

سپس او با کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق و 4 حزب دیگر، بزرگترین ائتلاف مخالفین اردوغان را تشکیل داد. او می خواست امام اوغلو را به عنوان نامزد ریاست جمهوری معرفی کند اما کلیچدار اوغلو نپذیرفت. در نتیجه آکشنر قهر کرد و رفت.

وقتی به او وعده دادند که در صورت پیروزی ائتلاف، معاون رئیس جمهور می شود، دوباره به ائتلاف ملت بازگشت. اما پس از شکست در انتخابات، همه کاسه کوزه ها را بر سر کلیچدار اوغلو شکست و از ائتلاف خارج شد.

این یک شرح کوتاه از کارنامه سیاسی فردی است که می توان او را یکی از دمدمی مزاج ترین و مذبذب ترین سیاستمداران ترکیه دانست. حالا هم که مشکلات و اختلافات داخلی در حزب خوب روی داده، چندین نماینده و عضو موسس، استعفای خود را اعلام کرده اند.

کورای آیدین، یوسف حلا اوغلو، نوری اوکوتان، امید اوزداغ، اسماعیل اوک، آیتون چیرای، یاووز آغرالی اوغلو، احد اندیجان، آیدین عدنان سزگین، حسن سوباشی، دورموش ییلماز، بهادر اردم، ادهم بایکال، طوبی وورال چوکال، عدنان بکر، مهمت سلیم انصاری اوغلو، همگی از موسسین حزب خوب و از سیاستمداران قدیمی و رده بالایی هستند که از آکشنر جدا شده و غالباً به جبهه اردوغان پیوسته اند.

خداحافظ آکشنر، سلام اردوغان!

زمانی که ادریس نبی خطیب اوغلو، از حوزه انتخابیه اسکی شهر و به عنوان نماینده ملی گرای مورد حمایت حزب خوب وارد رقابت های انتخاباتی اردیبهشت امسال شد، خبرنگاران در مورد گذشته سیاسی او جستجو کردند.

آنان به وضوح دریافتند که خطیب اوغلو، همواره به خط فکری ملی گرایی ترکی نزدیک بوده اما در عین حال، به کارهای تجاری نیز علاقمند بوده است. به همین خاطر پیش از انتخابات از او پرسیدند: آیا ممکن است در آینده تغییر مسیر دهید یا در حزب خوب خواهید ماند؟ پاسخ چنین بود: «وقتی که ماشینی را سوار شوم، تا آخر خط خواهم رفت. آدمی نیستم که بزنم کنار و پیاده شوم».

او در ادامه، در مورد توانایی و کفایت سیاسی آکشنر نکات مهمی بر زبان آورده و او را به عنوان یگانه زن قدرتمند تاریخ سیاسی ترکیه قلمداد کرده بود. اما همین آدم، 10 روز پیش از حزب خود استعفا داد و به حزب عدالت و توسعه پیوست.

رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه، شخصاً نشان حزب را روی یقه کت او نصب کرد و روزنامه سوزجو پرتیراژترین روزنامه مخالفین اردوغان نوشت: «آن که می گفت تا آخر جاده می روم، در ایستگاه اول پیاده شد!»

این روزنامه، در ادامه با چاپ 3 سند مالی نشان داد که حزب اردوغان، معاملات کلانی با 3 شرکت متعلق به خانواده این نماینده انجام داده و اصطلاحاً او را خریده است.

وقتی که یک نماینده، پس از ورود به پارلمان، مسیر سیاسی و حزب خود را تغییر می دهد، در واقع کرسی نمایندگی او از آنِ حزب جدید خواهد بود و به عبارتی روشن، حزب خوب روی یک نامزد سرمایه گذاری کرده و برای پیروزی او صدها هزار لیره هزینه کرده اما آن فرد، پس از پیروزی به جناح رقیب پیوسته و این بدترین نتیجه برای روسای شاخه های استانی است. چرا که آنان فردی را به عنوان نامزد شایسته به رهبر حزب خود معرفی کرده اند که در نهایت، سرمایه، اعتماد و اعتبار حزب را بر باد داده و به رقیب پیوسته است.

روزی که این نماینده، افتخار عضویت حزب حاکم را از خود اردوغان دریافت کرد، یکی از سیاستمداران ارشد نزدیک به رئیس جمهور اعلام کرد: «چند تن دیگر از نمایندگان حزب خانم آکشنر، در باطن و در عواطف و افکار سیاسی از ما هستند و به زودی با آکشنر وداع خواهند کرد».

بسیاری از افرادی که از حزب آکشنر جدا شده اند، به این اشاره کرده اند که او برای خروج ترکیه از بن بست سیاسی و اقتصادی، راهکار و برنامه خاصی ندارد و از این گذشته، در عمل به دموکراسی حزبی و اعتنا به دیدگاه های دیگران، باور ندارد.