بازدید 12961

ابراهیم گلستان بدرود حیات گفت / داستان زندگی نخستین فیلمساز ایرانی که جایزه بین المللی برد / ماجرای سانسور یک مستند تکان دهنده از گلستان و پیش‌بینی‌اش از وقوع انقلاب

گلستان در سال ۱۳۴۰ برای فیلم «یک آتش» درباره مهار یکی از بزرگ‌ترین آتش‌سوزی‌های چاه‌های نفت در اهواز، موفق به دریافت مدال برنز جشنوارهٔ فیلم کوتاه ونیز شد و با دریافت نخستین جایزهٔ بین‌المللی برای سینمای ایران، نخستین چهره بین المللی سینمای ایران لقب گرفت.
کد خبر: ۱۱۸۹۱۷۵
تاریخ انتشار: ۰۱ شهريور ۱۴۰۲ - ۱۲:۳۶ 23 August 2023

ابراهیم گلستان بدرود حیات گفت

ابراهیم گلستان، نویسنده، مترجم، عکاس و فیلم‌ساز ایرانی و از چهره‌های جریان ساز در ادبیات و سینمای ایران در ۱۰۱ سالگی بدرود حیات گفت.

به گزارش «تابناک»؛ ابراهیم تقوی شیرازی، مشهور به ابراهیم گلستان نویسنده، مترجم، عکاس و فیلم‌ساز ایرانی و یکی از پایه‌گذاران جریان موج نو در سینمای ایران پس از بیش از یک قرن زندگی درگذشت. گلستان متولد ۲۶ مهر سال ۱۳۰۱ در شیراز و نوه آیت‌الله سید محمد شریف تقوی شیرازی و نخستین فرزند سید محمدتقی گلستان صاحب روزنامه گلستان بود که نمایندگی فارس را در مجلس مؤسسان ۱۳۰۴ که سلطنت را از قاجار به پهلوی منتقل کرد، بر عهده داشت. او در ۲۱ سالگی با دختر عمویش فخری گلستان (تقوی شیرازی) ازدواج کرد.

او در سال ۱۳۲۰ برای تحصیل حقوق به تهران رفت و وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد؛ اما در همان ابتدای راه رها کرد و عضو حزب توده شد، ولی پس از افزایش حواشی این جریان، در ۱۳۲۶ از حزب توده جدا شد. جدایی او نه به‌ خاطر اختلاف نظر و فکر، بلکه به‌دلیل باور او به‌ روابط ناسالم و باندبازی‌ها و جاه‌طلبی‌های افراد حزب بود.  او در سال ۱۳۲۶، کتاب اول خود را که مجموعهٔ داستانی با نام به دزدی رفته‌ها بود، منتشر کرد. گلستان پس از جدایی از حزب توده برای کار در اداره انتشارات شرکت نفت ایران و انگلستان به آبادان نقل مکان کرد و در این اداره مدتی رمان‌های معروف جهان را برای نشریه روزانه اخبار هفته ترجمه می‌کرد. او مدتی نیز دبیر این نشریه با تیراژ ۲۵هزار نسخه بود. 

ابراهیم گلستان بدرود حیات گفت

صحنه‌ای از فیلم تپه‌های مارلیک

او پس از سال ۱۳۳۶، استودیوی سینمایی خود را با نام «استودیو گلستان» تأسیس کرد و تعدادی فیلم مستند برای یکی از سازمان‌های شرکت نفت ساخت که «تپه‌های مارلیک»، «گنجینه‌های گوهر»، «یک آتش» و «موج و مرجان و خارا» از این جمله‌اند. گلستان در سال ۱۳۴۰ برای فیلم «یک آتش» درباره مهار یکی از بزرگ‌ترین آتش‌سوزی‌های چاه‌های نفت در اهواز، موفق به دریافت مدال برنز جشنوارهٔ فیلم کوتاه ونیز شد و با دریافت نخستین جایزهٔ بین‌المللی برای سینمای ایران، نخستین چهره بین المللی سینمای ایران لقب گرفت.

گلستان کارگردان دو فیلم داستانی با نام‌های «خشت و آینه» محصول ۱۳۴۴ و «اسرار گنج درهٔ جنی» محصول ۱۳۵۰ نیز هست. او همچنین تهیه‌کنندهٔ فیلم «خانه سیاه است» به کارگردانی فروغ فرخ‌زاد محصول ۱۳۴۱ بوده است. ارتباط گلستان با فروغ فرخزاد همواره یکی از سوالاتی بود که از او پرسیده می‌شد.

ابراهیم گلستان بدرود حیات گفت
پشت صحنه فیلم مستند خانه سیاه است

با وجود روابط ویژه گلستان، او نیز در دوره پهلوی مشمول سانسور شد و فیلم «گنجینه‌های گوهر» زیر تیغ سانسور رفت و توقیف شد. این فیلم که به سفارش دولت برای نمایش گنجینه جواهرات سلطنتی بود، در صحنه‌هایی با مقایسه وضعیت مردم فقیر با وضعیت طبقه حاکم، این تضاد را به تصویر کشید. این نگرش باعث شد فیلم اساساً به آرشیو سپرده شود.

فیلم «اسرار گنج دره جنی» نیز که در نقد عملکرد محمدرضا پهلوی بود، مورد توجه قرار گرفت؛ اما مقامات وقت متوجه مضمون فیلم نشدند و سانسورش نکردند. احمدرضا احمدی در نوشته «حقیقت تلخ است» برای ویژه نامه کتاب «نوشتن با دوربین»‌ درباره شب نمایش این فیلم می نویسد: «گلستان در فیلم اسرار گنج درّه جنّی انقلاب ۱۳۵۷ را پیش بینی کرد. ساختمان یادبود مرد دهاتیِ سرمست از ثروت بادآورده، بر اثر زمین لرزه کُن فیکون می شود. شخصیت گلستان در این فیلم، همان نقاشی است که همه چیز را پیش بینی می کند.»

ابراهیم گلستان بدرود حیات گفت / داستان زندگی نخستین فیلمساز ایرانی که جایزه بین المللی برد

عکس دادگاه محمد مصدق ثبت شده توسط ابراهیم گلستان

گلستان همچنین این فرصت را داشت که یکی از معدود اشخاصی باشد که از جریان دادگاه محمد مصدق نخست وزیر ایران فیلمبرداری و عکاسی کند؛ تصاویری که سال‌ها بعد گلستان به شبکه‌های خارجی فروخت و اکنون مشخص نیست در آرشیو کدام شبکه است.

«آذر، ماه آخر پاییز»، «شکار سایه»، «جوی و دیوار و تشنه»، «اسرار گنج دره‌ی جنی»، «مد و مه» و «خروس» از آثار داستانی این نویسنده‌اند. او از نخستین نویسندگان معاصر ایران است که به زبان داستان توجه خاصی نشان داد و نثری آهنگین را در قالب‌های داستانی مدرن به‌ کار گرفت.

گلستان چند سال پیش از انقلاب برای همیشه ایران را ترک کرد و در انگلستان ساکن شد. ابراهیم گلستان سه‌شنبه، ۳۱ مردادماه در خانه‌اش در ساسکس انگلستان و در کنار خانواده‌اش از دنیا رفت. لیلی گلستان، دختر این هنرمند که سال‌ها بود در انگلستان سکونت داشت، در واکنش به این موضوع نوشته است: «رفتی. خداحافظ.» گفته شده که به خواست خود او مراسم خاکسپاری‌اش خصوصی برگزار خواهد شد.

تور تابستان ۱۴۰۳
آموزشگاه آرایشگری مردانه
خرید چیلر
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
برچسب ها
مطالب مرتبط
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۳
در انتظار بررسی: ۹
انتشار یافته: ۳۱
خدایش بیامرزاد!
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۷:۲۲ - ۱۴۰۲/۰۶/۰۱
عجب کاخ زیبایی هم داشته در انگلستان
علی
| Iran (Islamic Republic of) |
۲۱:۱۹ - ۱۴۰۲/۰۶/۰۱
کاخ ایشان زیبا نیست اونجا خونه مردم مهاجر هم کاخ هست. برعکس اینجا که مردم عادی باید تو لونه مرغ 25 متری زندگی کنند.
روحش شاد
پدر شهید جبهه جنگ با عراق هم بود
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۷:۴۱ - ۱۴۰۲/۰۶/۰۱
منظورت کاوه گلستانه؟ ایشان که برای بی بی سی انگلیسی فیلمبرداری می کرد بر اثر انفجار مین در کردستان عراق کشته شد
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۹:۵۱ - ۱۴۰۲/۰۶/۰۱
وقتی بهشون میگن پسرش در جنگ کشته شده میگه جنگ همین هست
رفت برای ملاقات خدای خودش. ای کاش مسئولین کشور ما مرگ و حساب رو باور داشتن.
ادم قابلی بود.... انصافا مستندهای جذابی ساخته....
خدا رحمتش کند مرد بزرگی بود
خدا رحمتش کنه، فامیلش گلستان، فوتش در انگلستان!!!
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۵:۰۴ - ۱۴۰۲/۰۶/۰۱
واقعا فوتش هم در گلستان
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۵:۰۴ - ۱۴۰۲/۰۶/۰۱
حسودی؟ خب تو هم تلاش کن برو
روحش شاد
این فرهنگ بسیارزیبائی ولی همزمان‌بسیارعجیبی است که بیشترمختص مااست که کسیکه بمیرد چه خوب وچه بد عزیز ومحترم میشود ولی تازنده هست اصلاًموردعنایت نیست چقدرخوب بوددرفرن بیست ویکم این فرهنگ راتغیرداده و بجای مرحوم دوستی شدید نازنده هستند نمردگان‌راارج نهیم
یکی از بهترین نویسندگان که در دهه ۳۰ شمسی مطرح شد، بعدها چند فیلم هم کارگردانی کرده. گلستان یکی از تاثیر گذارترین نویسندگان فارسی بود که بعد از انقلاب در فرانسه زندگی کرد، پدر لیلی گلستان (مترجم) وکاوه گلستان (عکاس خبری که در جنگ ایران عراق کشته شد) . پدر بزرگ مانی حقیقی (کارگردان ، فیلم نامه نویس و بازیگر) ... یکی از فرهنگی ترین خانواده های ایران!
البته برادرش شاهرخ گلستان میگه فیلم آتش مال منه که به خاطر همین موضوع 50سال باهم قهر بودن.
روحش شاد .
بعضی ها چرا به کامنتها منفی می دهند؟ طلب رحمت و آمرزش کردن برای یک متوفی منفی داره؟
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۷:۲۱ - ۱۴۰۲/۰۶/۰۱
عقل ندارن دیگه
خدایش رحمت کند. نور به قبرش بباره
انگار وقایع بهش الهام میشد!
خدارحمتش که ، ولی ادم خاصی بود کسی را قبول نداشت به عبارتی خدا را بنده نبود ، پشت سر اکثر بزرگان هنر حرف میزد و میگفت بی سوادند ، با خانوادش هم رابطه خوبی نداشت..به نظرم نام اطرافیانش از خودش بالاتر بود مثل دخترش و پسرش و فروغ و...
بیشتر از آن که نویسنده قابلی باشد روشنفکر بود به معنای دقیق کلمه و منتقد شش دانگی بود که استقلال نظر و صراحت لهجه داشت . خاندان پهلوی خودش را کشت تا به هر طریقی او را جذب کند که همیشه جواب نه شنید و حتی زندانی شد . برعکس خیلی ها که مثل بارباپاپا به طور روزانه تغییر می کنند و به قول خودشان توانایی تطبیق با محیط دارند ! گلستان شخصیت داشت بدون آن که خودشیفته باشد و هویدا و دیگر نخست وزیران و حتی خودشاه را یک پول سیاه حساب نمی کرد . چند نفر آدم این مدلی می شناسید که دارای سلطنت فقر باشند و هیچ چیز قادر به تطمیع آتها نباشد ؟ بسیار خوانده بود و دقیق هم خوانده بود . گلستان به تنهایی یک دانشکده بود و چنین آدمی در هرچند نسل یک بار ممکن است ظهور کند . جناب گلستان نمی توانم بگویم خداحافظ و به جای آن دستت را می بوسم و به قول بیهقی مرگ این خواجه نه کاری است چنین خرد...
عوارض واکسنها مرگهای ناگهانی
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۰۹:۱۰ - ۱۴۰۲/۰۶/۰۲
بعد ۱۰۰ سال
درست نوشته اید. درباره کسانی نظریاتی منتقدانه داشته است. اما مهم این است که فهمیده شود آیا انتقادهای او به آن کسان، درست بوده یا نادرست. مانند انتقادش درباره جلال آل‌احمد که از منظر تاریخی پذیرفتنی است و این انتقاد را کسان دیگری نیز به جلال وارد کرده‌اند (ترجمه کردن جلال از انگلیسی، در حالی که خوب نمیدانست، البته جای بحثش اینجا نیست)، یا انتقادش از شجاع الدین شفا و شاملو(نادرست ترجمه کردن) تا اندازه‌ زیادی انتقادش وارد است.
روانش ارام
روحش شاد ! بخشی از تاریخ معاصر ایران بود
پاسخ ها
ونکی
| Iran (Islamic Republic of) |
۰۹:۳۰ - ۱۴۰۲/۰۶/۰۲
هیچکس نگفت نوه آیت اله سید محمد شریف تقوی ونکی شیرازی بود پدر بزرگ ایشان زاده ونک سیمرم از استان اصفهان ب و ود و و
ایشان سال 57 از ایران رفت ، نه چند سال قبل از انقلاب.
برچسب منتخب
# اسرائیل # حمله ایران به اسرائیل # حماس # توماج صالحی # خیزش دانشجویان ضد صهیونیست