آیت‌الله اعرافی: در بسیاری از مسائل دچار تفرق شدیم
به گزارش «تابناک» به نقل از شفقنا، آیت الله علیرضا اعرافی در نشست با مسئولان و اساتید طرح جامع شهید بیاضی زاده و فعالان این حوزه، گفت: آنچه با الهام گیری از بزرگان و مراجع و شخصیت های دیروز و امروز حوزه های علمیه فراگرفته ایم این است که تلاش کنیم تا نقطه های محوری و اصلی را در برنامه ریزی ها و طراحی های خود مد نظر قرار دهیم.
وی افزود: یکی از نکته های بسیار مهم در نهاد روحانیت و حوزه، مقوله پاسخگویی و کنشگری است. این مسئله یک راهبرد بسیار اساسی و بنیادی است که البته تئوری مخالفی نیز دارد. برخی از تئوری های مخالف نقش آفرینی همه جانبه حوزه به نگاه های دین حداقلی بر می گردد. این تفسیرها غالبا دین را نقش آفرین و تمدن ساز نمی دانند. این نگاه بر پایه قرائت های خاص از دین است.
وی گفت: طیفی از نگاه هایی داریم که خروجی آن در عمل، حوزه و روحانیت و دین اقلی و عدم ضرورت ورود دین در قلمروهای اجتماعی و سیاسی است. این مسئله یک طیف گسترده است که همه به آن واقف هستیم.
وی عنوان کرد: نوع دوم نظریاتی که این نگاه برآمده از نگاه انقلاب و اسلام را نمی پذیرد، به نگاه هایی بر می گردد که دین تمدنی را در مبانی نفی نمی کند، بلکه به دلیل شرایط زمانه می گوید که در این زمانه مصحلت نیست کاری کنیم. در نگاه برخی بزرگان غالبا این نگاه را شاهد بوده ایم. نوع اول از این دیدگاه های مخالف دیدگاه هایی است که در بنیادها به شکل دیگری دین را تفسیر می کند که رگه های آنها را در بخش های مختلف دیده ایم.
وی افزود: انقلاب اسلامی و امام راحل نگاه سوم را به ما آموخت یعنی اسلام و دین و نهاد روحانیت، یک نهاد تمدنی و فراگیر و پاسخگو و متناسب با عقلانیت و رسالتی است که بر دوش نهاد دین قرار دارد. یعنی هم در تفسیر و قرائت در دین رویکردهای ذیل را نمی پذیریم و هم در مقام اجرا رویکرد دوم را نمی پذیریم. ما می گوییم که می توانیم و هم وظیفه داریم در این مسیر گام برداریم.
وی بیان کرد: شاهد توانایی حوزه هستیم ، ۶۰ سال گذشته است که در سختی های ایران و جهان و سختی هایی که بر روحانیت وارد می شد. امام راحل در این شرایط نهاد دین را تا این حد توسعه دادند. امام راحل در آن زمان می فرمود، یک بلندگو هم برای حرف زدن نداریم، ولی آن نگاه بزرگ آسمانی در مسجد اعظم و مدرسه فیضیه فرمود، ما همه دنیا را مخاطب خود می دانیم. در فرمایشات روز عاشورای فیضیه روی بحث آمریکا و رژیم شاه تمرکز داشتند که بنیان های علمی و فرهنگی دنیا را متزلزل کرد.
وی گفت: پاسخگویی و کنشگری با واقعیت های حوزه ما متفاوت است. امروز بسیاری از سنگرها را از دست دادیم و در بسیاری از مسایل دچار تفرق شده ایم. در تبلیغ و تبیین دین، یک انسجام و راهبری واحدی وجود ندارد. بسیاری از امور تبلیغی مرتبط به سازمان های مختلف است و حتی بعضی وقت ها که ورود می کنیم می گویند که این امور مرتبط به جای دیگر است.
آیت الله اعرافی بیان داشت: حوزه باید رویکردهای خود را ارتقا دهد و دامنه کنشگری خود را توسعه دهد. حوزه تمدنی و پاسخگو و کنشگر، روح بسیاری از صدها طرح کوچک و بزرگی است که مدیریت حوزه در این سالها دنبال کرده است. این مسئله را بر اساس همان بحث بنیادین عرض می کنیم که این راهبرد کلان در بسیاری از برنامه ها و اسناد حوزه وجود دارد.
وی عنوان کرد: امروزه حوزه به شکل نسبی از یک منظومه ذهنی برخوردار است. هر حرکتی در مسیر بسط و توسعه و تعمیق کنشگری و نقش حوزه باید جامع بین آن دو بال سنت و مناهج اجتهادی و کلامی که برخی از آن جدا شده اند و همچنین امور جدید باشد.
وی افزود: رهبری مقید به ضوابط مناهج و اجتهادی هستند. بال دیگر نیز آن است که باید بدانیم نیازهای روز چیست. بسیاری از ما نمی دانیم که نیازهای امروز و معادلات این دنیا چیست. رهبری بیان کردند، ما افرادی را می خواهیم که معادلات روز را بشناسد. این دو بال باید هم را کامل کنند.
مدیر حوزه های علمیه بیان کرد: حل مسئله دارای تفسیرهای مختلف است. حل باید در کنار راهبری مسائل باشد. روح کار شما باید راهبری مسائل باشد. حل مسئله فعال و مبتنی باید بر یک پارادایم و نیازشناسی و نیازسازی و دیدن مسایل کلان استوار باشد. حوزه باید راهبر باشد. خواجه نصیر و علامه حلی دو شخصیت مسئله شناس و راهبر بودند که توانستند مغول های خون ریز را چنان کنند که در همان دوره بسیای از تحولات را بنا بنهند.
وی گفت: وقتی از طرح آمایش حوزه سخن می گوییم، یعنی حوزه کنشگر مرتبط با درون خود، نظام، اجتماع و بین الملل. هنگامی که از کارویژه ها و آمایش صحبت می کنیم به منظور حوزه کنشگر و تمدن ساز است. زمانی که از درختواره های آموزشی می گوییم و یا از درختواره مهارت های کاربردی و ده طرح وسیع تبلیغی سخن می گوییم یعنی همین کنشگری و فعالیت در عرصه های وسیع تمدن سازی.
وی ادامه داد: وقتی از فقه معاصر سخن می گوییم به همین معنا است. در سفر هفت روزه عتبات بیش از چهل برنامه داشتیم. یکی از مسایلی که برای اکثر آنها جذاب بود مجموعه فقه معاصر بود که با حمایت های رهبری کار شد. این مسئله نشان دهنده تلاش حوزه برای حل مسئله است. امروزه بیش از ۵۰۰ پروژه برای حل مسائل نظام در حال تدوین و مطالعه است.
آیت الله اعرافی با اشاره به طرح شهید بیاضی زاده عنوان کرد: حل مسئله در بسیاری از طرح های حوزه دنبال می شود و البته کار شما نیز کار ویژه ای است که بر همه آنها اثر می گذارد. در مقام میدانی نیز ستاد حوادث و گروه های جهادی، اسناد نظام و مهدویت و… کنشگری های جدی داشته ایم. باید راه را برای ورود نسل قوی و فهیم حوزه به دامنه اثرگذاری باز کرد.
وی افزود: خوشبختانه ترکیب این جمع در این طرح بسیار محترم است، زیرا اجتماع عقل ها انقلاب آفرین است. آنچه در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت رخ داد، بر همین اساس است. این جمع نیز جمعی از عقول حوزه است که به دنبال یک هدف مبارک شکل گرفته است.
وی بیان کرد: در این زمینه باید نگاهی نیز به حل مسئله درون حوزه نیز بیفکنیم. امروزه ده ها طرح آماده داریم که همین ها نیز باید مورد سوال واقع شوند.
وی گفت: بنده از سال ۶۱ وارد عرصه بین الملل شدم. سالهای سال نیز فعالیت های گسترده ای در عرصه بین المللی و تبلیغ بین المللی داشته ام. اکثریت ما نمی دانند که گفتمان انقلاب اسلامی چه ظرفیت و استعداد پذیرشی در عالم دارد و اگر هم می گوییم یک تصویر شبه ذهنی است. بنده در روستاهای آفریقا و آسیا گشته ام و با همه طبقات علمی و غیر علمی کشورهای مختلف جهان ارتباط داشته ام. حوزه ما یک هزارم این ظرفیت را نیز جواب نمی دهد.
مدیر حوزه های علمیه یادآور شد: در زمینه کشف و شناسایی استعدادهای برتر کارهای روتینی انجام می دهیم، ولی بسیاری از اوقات آدم های ممتاز و نخبه در این چارچوب ها نمی گنجند. مرکز نخبگان و… باید سر جای خود باشد، ولی برای این مسئله باید کاری فراتر انجاد داد که البته اساتید در این زمینه به خوبی متوجه می شوند که کدام شاگرد آنها نخبه هستند.
وی عنوان کرد: نکته دیگر آنکه خروجی کار پیشنهاد حل مسئله باید روایی مناسبی از لحاظ منهج اجتهادی و فقهی و فلسفی ما داشته باشد. ما در این زمینه باید حجت داشته باشیم و حجت پیدا کنیم. باید روایی و اعتبار اجتهادی هر خروجی را جدی بگیریم. تأثیرگذاری، نیازمند ساختارسازی است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: اعتبار و اتقان و راه اجرا از مسایلی است که در خروجی پروژه ها و طرح باید مد نظر باشد.
وی بیان کرد: ارتباط فعالان این حوزه با مجاری و نهادهای تبلیغی در حوزه بسیار مهم است. در گروه مشاورانمان سی نهاد شکل گرفته است که پانزده مورد آن فعال است. ارتباط با تبلیغ در پروژه ها بسیار مهم است. همچنین نهادهایی که در آمایش داریم و با آنها با مرحله کار جدی می رسیم.
وی گفت: اتصال با مجاری عملیات و تبادل اطلاعات آنها می تواند روی طرح ها اثرگذار باشد. هرجایی هر کاری را شروع می کنیم می گوییم که باید بگویید که بعد از یک یا دو سال یا پنج سال می خواهید به کجا بروید.
وی عنوان کرد: استعدادهای مدیریتی حوزه باید در صحنه عمل وارد شوند. در فرایند هشت ساله به ده ها جوان در جامعه المصطفی سمت دادیم و تعداد متنابعی از آنها از سوی رهبری دارای حکم هستند. باید در زمینه توسعه و گسترش مدیریت در حوزه تلاش های جدی شود.
