خالق « زمستان سخت» چه کسی بود؟!

 کلیدواژه زمستان سخت 11 ماه پیش و در بحبوحه جنگ روسیه و اوکراین به شاه واژه رسانه ­های غربی تبدیل شد. پس از حمایت غربی ها از اوکراین در مقابل روسیه و تهدید مسکو به قطع گاز اروپا، رسانه­ هایی چون رویترز، اکونومیست، پولیتیکو، سی ان ان، واشنگتن پست و یورونیوز به منظور توصیف شرایط بحرانی قاره سبز برای فصل سرما، کلیدواژه زمستان سخت را مطرح کردند. کلیدواژه­ای که اکنون و در این روزهای سرد ایران دست آویز مانور رسانه ­ها علیه شرایط گازی کشورمان شده است و این سوال را مطرح می­کند که آیا اروپاییان باید نگران زمستان سخت باشند یا ایرانیان؟ 

• زمستان سرد در ایران سخت تر است یا در اروپا؟

بررسی رسانه ­های غربی نشان می­دهد که موضوع تامین انرژی در زمستان یکی از دغدغه­ های جدی مسئولین اروپایی بوده است.

پس از آغاز جنگ روسیه با اوکراین و حمایت غرب از اوکراین، استفاده روسیه از سلاحی به نام گاز و وابستگی اروپا به واردات گاز باعث شد برخی تحلیلگران از تعبیر زمستان سخت در توصیف شرایط اروپا استفاده کنند. به عنوان مثال رییس شرکت بریتانیای شل، ضمن توصیف شرایط اروپا با کلیدواژه زمستان سخت، هشدار جیره ­بندی و افزایش هزینه­ های تامین انرژی اروپاییان را مطرح کرد.

اروپا برای تامین گاز خود وابستگی 40 درصدی به گاز روسیه داشته و از کمبود این منبع رنج می­برد. بنابراین لازم است در راستای تامین گاز خود دست به دامان دیگر کشورها شود. این همان کاری است که اروپا امسال، با صرف هزینه­ های هنگفت انجام داد و گاز مایع را با هزینه­ های سرسام آور از آمریکا و برخی دیگر از کشورها وارد نمود.

این راهکار در رفع بحران انرژی برخی کشورهای اروپایی نظیر آلمان مساله ساز شد و آن­ها را در خرید گاز LNG آمریکایی با مشکل رو به رو ساخت. علت این مساله نبود زیرساخت لازم برای بهره برداری از این نوع گاز و عدم سودآوری ساخت نیروگاه های جدید برای آن­ها است.

اما در ایران مساله کمبود گاز مطرح نیست و درصورت اختصاص اعتبار، امکان افزایش برداشت از منابع گاز داخلی در راستای تامین نیاز کشور وجود دارد.

طبق اعلام یورونیوز هزینه های انرژی و گاز به دلیل کمبود منابع برای خانوارها در سرتاسر قاره اروپا دو برابر شده و زمستان سخت را برای اروپایی­ ها سخت­تر کرده است. باید این نکته را هم اضافه کرد که قطع گاز در روسیه سبب شده برخی دولت های اروپایی 3 برابر بیشتر از قبل برای تامین انرژی هزینه کنند.

این در حالی است که هزینه ها در ایران طبق تعرفه گذاری انجام شده برای خانوارها بر اساس میزان مصرف و در راستای تشویق به کاهش مصرف است.

براساس امارها پیک مصرف گاز در تابستان­پهای ایران بین 160 تا 170 میلیون مترمکعب است که در روزهای اخیر این عدد به 600 تا 700 میلیون مترمکعب افزایش پیدا کرده است. یعنی 4 برابر مصرف در فصل گرم سال!

طبق آمار جهانی سهم ایران در حوزه تولید گاز دنیا، 6.4 درصد و در عرصه مصرف، 6 درصد است. این امر به این معناست که میزان تولید به مصرف، بسیار نزدیک و فقط 0.4 درصد است. ناترازی گاز در ایران در این روزهای سرد روزانه ۲۰۰ میلیون مترمکعب است و دلیل اصلی آن نیز مصرف گاز در بخش خانگی است.

مصرف گاز رسانی به تفکیک مبادی مصرف در دولت سیزدهم(میلیون مترمکعب)

ماخذ: وزارت نفت ایران

آمارها نشان میدهد، مصرف سرانه گاز در ایران حتی بیش از 30 کشور اروپایی است.

 انحراف نسبی سرانه مصرف خانوار به سرانه مجاز اقلیمی

مقایسه مصرف سرانه گاز ایران و اتحادیه اروپا

• خروج از بحرانِ کمبود، سهل­تر و ارزان­تر

آن­ طور که پیداست تامین انرژی به خصوص در زمستان سرد یکی از بحران­ های جدی پیش­رو در بسیاری از جوامع و حتی جوامعی چون ایران که دارای منابع انرژی فراوان است، می­باشد.

اما تفاوت ان است که راه حل ایران برای خروج از این بحران بسیار ساده ­تر و کم هزینه تر از اروپا بوده و در گرو کاهش و اصلاح الگوی مصرف، تعرفه­ گذاری مناسب برای پر مصرف ها، اصلاح الگوی کاهش انرژی در ساخت مسکن و حذف صادرات انرژی مجازی است.