چرا تصاویر «جیمز وب» با تلسکوپ هابل متفاوت است؟

به گزارش «تابناک» به نقل از ایرنا از پایگاه خبری سایِنس اَلِرت (Science Alert)، هفته گذشته، تصاویر ثبت‌شده توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب و تلسکوپ فضایی هابل، با موضوعی یکسان منتشر شدند.

نتیجه مجموعه‌ای از تصاویر بود که توانایی‌های فوق‌العاده این دو تلسکوپ را که مکمل یکدیگرند، آشکار می‌کرد؛ ضمن اینکه اطلاعات شگفت‌انگیزی در خصوص یک کهکشان تماشایی به ما می‌داد که از زمین می‌توان آن را مشاهده کرد. این کهکشان که اِم ۷۴ (M۷۴) یا اِن‌جی‌سی ۶۲۸ (NGC ۶۲۸) نام دارد، با عنوان «کهکشان فانتوم» نیز شناخته می‌شود. فانتوم (Phantom) به معنی روح است.

تصویر جدید تلسکوپ جیمز وب از قلب کهکشان فانتوم

کهکشان فانتوم واقعاً گیج‌کننده است. این کهکشان که با زمین حدود ۳۲ میلیون سال نوری فاصله دارد، در صورت فلکی حوت (ماهی) واقع شده و به گونه‌ای قرار گرفته است که می‌توانیم شکوه صفحه کهکشانی آن را کاملاً مشاهده کنیم.

کهکشان فانتوم یک کهکشان مارپیچی «طرح بزرگ» است که دارای بازوهای مارپیچی برجسته آن کاملاً واضح است. از آنجا که کهکشان‌ها با رویدادهایی مانند تعامل با یک کهکشان دیگر، آشفته می‌شوند، کهکشان‌های طرح بزرگ با ایدئال افلاطونی درباره کهکشان مارپیچی انطباق بسیار بیشتری دارند و مطالعه آن‌ها برای درک دینامیک (پویایی‌شناسی) کهکشان و تشکیل ستاره‌ها در بازوان مارپیچی ممکن است.

تلسکوپ‌های یادشده در محدوده‌های طول موج متفاوتی قوی هستند و به همین دلیل می‌توان مشاهدات آن‌ها را برای استخراج جزییات دقیق آنچه در کهکشان فانتوم می‌گذرد، مقایسه کرد.

تصویر جدید تلسکوپ هابل از کهکشان فانتوم

تصاویر تلسکوپ هابل با طول موج‌های فرابنفش ثبت می‌شود و نواحی تیره، تاریک و طنابی‌شکلی را نشان می‌دهد که گردوغبارهای قرمزرنگ در آنجا متراکم است. این گردوغبارها ابرهای عظیمی از گاز هیدروژن هستند که در اشعه ماورای بنفش به‌شدت می‌درخشند و این نتیجه پرتاب شدید ذرات برای تشکیل ستاره است.

هابل نمی‌تواند در غبار و گاز نفوذ کند و جزییات بیشتری درباره مراحل نهایی تشکیل ستاره‌ها به‌دست آورد؛ اما تلسکوپ جیمز وب می‌تواند با قابلیت‌های حساس و قدرتمند مادون قرمز این کار را انجام دهد.
تابش مادون قرمز طول موج بلندتری نسبت به نور مریی دارد که در طول موج‌های کوتاه‌تر توسط ذرات کوچک راحت‌تر پراکنده می‌شود؛ یعنی نور مادون قرمز می‌تواند از مناطق غبارآلود و ابری عبور کند. اگر بتوانیم با نور فروسرخ اشیا را ببینیم، همان‌طور که تلسکوپ جیمز وب این امکان را فراهم می‌کند، می‌توانیم چیزهایی را ببینیم که در طول موج‌های کوتاه‌تر قادر به دیدنشان نیستیم.

ترکیبی از تصویر ثبت‌شده توسط هابل و جیمز وب از کهکشان فانتوم

بنابراین، هابل از دوربین پیشرفته خود برای شناسایی نور فرابنفش ساطع‌شده از مناطقی استفاده می‌کند که در آن‌ها ستاره تشکیل می‌شود. سپس، جیمز وب وارد صحنه می‌شود و با استفاده از ابزار مادون قرمز میانی (MIRI) به ابرهای شناسایی‌شده توسط هابل نگاه کند؛ در نتیجه با دو چشم‌انداز متفاوت و زیبا از یک کهکشان روبه‌رو می‌شویم.

ابزارهای مادون قرمز عالی دیگری نیز برای مشاهده مناطق ستاره‌ساز وجود داشته‌اند؛ اما تلسکوپ جیمز وب حساس‌ترین تلسکوپ فضایی تا به حال بوده است. دانشمندان بسیار امیدوارند که این رصدخانه نوپا، تصاویر را با جزییات به ما نشان دهد.