دلایل و عوارض خشكی چشم

بسياري از افراد در برهه‌اي از زندگي خود به دلايل مختلفي همچون بيماري، عمل جراحي و بسياري از دلايل ديگر دچار خشكي چشم مي‌شوند و گاه اين مساله مي‌تواند براي آنها به قدري عذاب آور باشد كه آنها را راهي چشم پزشكي كند.

به گزارش «جام جم»، خشكي چشم يكي از شايع‌ترين بيماري‌هاي چشم است كه مي‌تواند اشكالاتي همچون تبخير زياد اشك يا كاهش توليد اشك را به همراه داشته باشد، حال چه بايد كرد تا از اين بيماري مصون بمانيم يا اگر به آن مبتلا شديم، سريعا درمان شويم ؟

دكتر افسر فراهاني دستجاني، جراح و متخصص بيماري‌هاي چشم در گفتگو با جام‌جم در اين باره مي‌گويد: اشك از سه لايه چربي، آبكي و موسيني تشكيل شده است كه ممكن است در يكي از اين لايه‌ها اشكال به وجود آمده باشد.

وي با بيان اين‌كه لايه چربي از غدد چربي لبه پلك و بقيه غدد چربي ساخته مي‌شود، خاطرنشان مي‌كند كه لايه آبكي از غدد اشك و لايه موسيني از سلول‌هاي مخاطي موجود در ملتحمه ساخته مي‌شوند و براي داشتن اشكي خوب و سالم بايد توليد، تخليه، تبخير، حس قرنيه، حركت و شكل پلك‌ها سالم باشند، زيرا اختلال در هر يك از اين موارد مي‌تواند خشكي چشم را به همراه داشته باشد.

طبق مطالعات انجام شده، خشكي چشم در برخي از نژادها و مناطق جغرافيايي بيشتر ديده مي‌شود.
به گفته اين جراح و متخصص، علائم اين بيماري از اختلالات مختصر (تحريك چشم) تا بيماري‌هاي شديد سطحي چشم را شامل مي‌شود و علائم بيماري در پايان روز بدتر مي‌شود.

وي مي‌گويد: احساس وجود جسم خارجي، سوزش، خشكي، ترس از نور، در موارد نادري تاري ديد، قرمزي چشم، خستگي و سنگيني چشم از علائم شايع اين بيماري است كه با بالا رفتن سن و پس از سن يائسگي در زنان قابل ملاحظه است.

دكتر فراهاني دستجاني با ابراز اينكه برخي از داروها نيز مي‌توانند خشكي چشم را براي فرد به همراه داشته باشند، پروپرانولول، متيل دوپا، گروه داروهاي ضد افسردگي، گروه داروهاي قلبي براي تنظيم ريتم قلب، برخي از داروهاي عصبي، گوارشي، شل‌كننده‌هاي عضلاني، كاهش احتقان براي سرماخوردگي، داروهاي بيهوشي و آنتي هيستامين‌ها را جزو اين دسته به شمار آورده و مي‌افزايد: برخي از اعمال جراحي چشم همچون اصلاح عيوب انكساري مي‌تواند از دلايل خشكي چشم شود.

وي با اشاره به اين‌كه گروهي از پزشكان با انجام تحقيقاتي در سطح آسيا به اين نتيجه رسيده‌اند كه خشكي چشم در افراد مبتلا به ديابت بسيار شايع است، در خصوص بيماران تيروئيدي اظهار مي‌كند: در انواع بيماري‌هاي تيروئيدي ممكن است اختلال خاصي به نام اختلال چشمي تيروئيد ديده شود كه صرف نظر از علائم پركاري و كم‌كاري اين اختلال با خشكي چشم همراه است.

اين چشم پزشك مي‌افزايد: گرما و سرماي زياد، جريان هواي تند (كولر و گرم‌كننده‌ها)، رطوبت كم هوا، استفاده زياد از كامپيوتر، تابش مستقيم خورشيد و آلودگي هوا مي‌تواند از علل تشديدكننده خشكي چشم محسوب شود.

درمان خشكي

دكتر فراهاني دستجاني با اشاره به اين‌كه يكي از دلايل خشكي چشم مي‌تواند ايجاد اشكال در لايه‌هاي اشك، لبه پلك و شكل پلك‌ها باشد،‌ خاطرنشان مي‌كند: گاهي اوقات براي جبران تبخير اشك مي‌توان با گذاشتن لنزهاي خاص يا دوختن پلك‌ها مانع تبخير آن شد يا اين كه با گذاشتن پلاك‌ها و ژلاتين‌هاي مخصوص در راه خروج مجراي اشكي در گوشه داخل پلك‌ها، مانع خروج آن شد تا بدين ترتيب اشك بيشتري در مقابل چشم قرار بگيرد.

وي درخصوص تاثير اشك مصنوعي معتقد است: درمان خشكي چشم در ابتدا شامل از بين بردن علت به وجود آورنده آن و در مرحله بعد جبران اشك به صورت اشك مصنوعي است كه در تركيب شيميايي غليظ و كم‌غلظت است.

قطره‌هاي معمولي حاوي ماده موثره و ماده نگهدارنده باعث مي‌شود كه بعد از باز شدن قطره، تا 4 هفته بتوان از آن استفاده كرد ولي در قطره‌هاي بدون ماده نگهدارنده كه فقط حاوي ماده موثره هستند، پس از باز كردن فقط تا 24 ساعت قابل استفاده هستند و بيشتر از اين مدت نمي‌توان آنها را نگهداري كرد.

مطالعات نشان مي‌دهد: وجود اشك طبيعي در سطح چشم براي حفظ سلامت قرنيه، ملتحمه و بهبود كيفيت ديد ضروري است و بديهي است اختلال در اشك موجب ايجاد عوارض مختلفي مي‌شود كه در برخي موارد (شديد يا معمولي) احتمال بروز زخم عفوني و غيرعفوني قرنيه و ايجاد كدورت قرنيه و حتي عوارض جدي‌تر وجود دارد.

زنان خشك چشم

اين چشم پزشك ابراز مي‌كند: خشكي چشم در زنان بيشتر از مردان ديده مي‌شود كه پس از سن يائسگي بسيار مشهود است بنابر اين در شرايطي كه امكان استفاده مكرر از قطره نباشد، پمادهاي مخصوصي تجويز مي‌شود كه داراي ماندگاري بيشتري هستند.

رژيم‌هاي متعادل مي‌توانند به پيشگيري و بهتر شدن خشكي چشم كمك كند، به طوري كه دكتر فراهاني دستجاني يكي از دلايل اختلال در توليد لايه موسيني اشك را كمبود ويتامين A عنوان كرده و مي‌افزايد: رژيم‌هاي غذايي متعادل مي‌توانند تا حد زيادي كمك‌كننده باشند.

وي تصريح مي‌كند: يكي از دلايل خشكي چشم بلفاريت يا التهاب غيرعفوني لبه پلك است كه در اين مورد خاص شستشو با شامپو بچه در بهداشت لبه پلك و كاهش عارضه خشكي چشم موثر است.