سید مصطفی فیض و تکنولوژی پروپیلن در ایران

تا حالا می‌دانستید پروپیلن چه مصارف گسترده و متعددی در لوازم و امکانات زندگی تان دارد؟

سید مصطفی فیض، از مدیران صنعتی کشور که مدیر عامل شرکت پلی‌پروپیلن جم بین سالهای ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ بوده است، براساس تجربه اجرایی خود در صنعت پتروشیمی به معرفی مناسب‌ترین تکنولوژی و فرایند تولید پروپیلن در ایران پرداخته و بیان کرد: توسعه تکنولوژی و بکارگیری مناسب ترین فرانیدهای تولید پروپیلن، راهکار شرکت‌های فعال در صنعت پتروشیمی برای ارتقای جایگاه رقابتی و افزایش بهره‌وری است.

سید مصطفی فیض اردکانی تحلیل‌گر حوزه‌ سرمایه‌گذاری و تکنولوژی در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی به معرفی محصول پروپیلن پرداخته و بیان کرد: پروپیلن محصولی است با فرمول C3H6 که شبیه فرمول گاز پروپان C3H8 است با این تفاوت که دو هیدروژن آن حذف شده است. از پروپیلن محصولات متعددی تولید می شوند که از مهمترین مشتقات پروپیلن عبارتند از پلی‌پروپیلن، آکریلونیتریل، پروپیلن اکسید، فنل، اکسوالکل‌ها، کیومن، ایزوپروپیل‌الکل، آکریلیک اسید.

کاربردهای پروپلین از زبان سید مصطفی فیض

سیدمصطفی فیض اردکانی در زمینه کاربردهای پروپلین بیان کرد: پلي‌پروپيلن در انواع زمينه‌ها مثلاً در صنعت اتومبيل در ساخت پانل درب‌ها، تزئينات داخلي، پروانه‌ها، كفپوش اتومبيل، جعبه باطر‌ي و ... مصرف مي شود. اغلب ني‌های نوشيدني از PP ساخته مي شود. بيشتر قطعات ساك و اسباب بازي‌ها نيز از اين پليمر تهيه مي شوند. تقريباً 10% توليد PP در ساخت فيلم مصرف مي شود كه در بسته بندي مواد غذايي كاربرد دارند. حدود 30% ديگر PP توليدي در ساخت تك رشته ها و الياف مصرف مي شود. الياف PP در ساخت موکت، فرش، طناب، گوني و ... استفاده مي شوند.

انواع قطعات تزریقی نظیر لوازم ورزشی، آشپزخانه، اتومبیل، توپ ها، گونی بافی، حصیربافی، روکش سیم و کابل، وسایل بسته بندی، ساخت بدنه باطری ها، اسباب بازی، وسایل آزمایشگاهی و نظایر آن از دیگر مصارف پلی پروپیلن می‌باشد. پلی پروپيلن به صورت عمده در شش دسته قالب تزريقی، الياف، فيلم و ورق، قالب بادی، لوله و روکش محافظ توليد می شود.

قالب تزريقی: بيشترين کاربرد پلی پروپيلن در اين دسته است که در توليد وسايل الکتريکی و الکترونيکی، سرپوش و کلاهک، اسباب بازی، چمدان، وسايل خانگی و صنايع بسته بندی و صنعت اتومبيل استفاده می‌شود.الياف : دومين کاربرد پلی پروپيلن در اين دسته است که در توليد الياف به کار رفته در پشت فرش و زيلو بعنوان جايگزين در الياف سيزال و کنف در موکت و نخ های گونی، الياف Non-Woven، پارچه لباس، عايق های گرما و سرما کاربرد دارد.

فيلم و ورق: اين بخش از کاربرد پلی پروپيلن رشد قابل ملاحظه ای طی سال های اخير داشته است. صنايع بسته بندی شيرينی و شکلات، سيگار، فيلم های گرافيک و چاپ و نیز شيت های بسته بندی مواد غذایی که با حرارت شکل می گيرند؛ از این جمله اند. كاربرد فيلم هاي پلي پروپيلن در توليد بسته بندي هاي انعطاف پذيري مانند بسته بندی چيپس، اسنك، بيسكويت، ماكارونی و مانند آن مي باشد.

قالب بادی: در تولید بطری و قوطی بکار برده می شود.

لوله: جهت تولید لوله فاضلاب، سيم و کابل استفاده می شود.

روکش محافظ: اين بخش از پلی پروپيلن رفته رفته جايگزين کاربرد پلی اتيلن سبک LDPE می شود. در سال های اخير از پلی پروپيلن برای توليد اجزاء داخلی و خارجی اتومبيل به تنهایی و يا ترکيب با ديگر پليمرها استفاده می شود. چگالی کم، ويژگی های خوب مکانيکی و ويژگی های مناسب برای قالب تزريقی به صورت قطعات بزرگ سبب شده است که در ساخت اجزای اتومبيل سهم يک سوم پلاستيک ها از آن پلی پروپيلن باشد. 

روش‌های تولید پروپیلن از زبان سید مصطفی فیض اردکانی

سید مصطفی فیض اردکانی روش های تولید پروپیلن را اینطور بیان کرد:

1- از طریق شکستن خوراک های مایع( نفتا، لایت اند، LPG  و سایر خوراک های مایع) در کوره های با درجه حرارت 850 درجه).

2-در پالایشگاه ها به عنوان محصول ثانویه که این محصول معمولا پلیمر گرید نیست و نیاز به خالص سازی دارد.

3- روش GTOیا GTPP در این تکنولوژی گاز متان به متاتول و متانول به اتیلن و پروپیلن تبدیل می شود.

4-    تکنولوژی PDH که در فرآیند کاتالیستی گاز پروپان به پروپیلن تبدیل می‌شود.

در بین تکنولوژی های فوق دو تکنولوژی PDH و GTOیا GTPP بیشترین رقابت را با هم دارند. کشور ایران به دلیل داشتن مواد اولیه به وفور برای تحقق هر دو تکنولوژی دارای مزیت می باشد اما هزینه اجرایی و ساخت در تکنولوژی GTOیا GTPP به میزان قابل توجهی بیش از تکنولوژی PDHمی باشد.

فرایندهای تولید پروپیلن از زیان دکتر سید مصطفی فیض اردکانی

دکتر سید مصطفی فیض اردکانی فرایندهای تولید پروپیلن را در دو دسته به شرح زیر بیان کرد:

• بازدهی پایین (کراکینگ با با بخار و بازیابی جریان های پالایشگاهی در واحدهای FCC/RFCC/DCC)
• بازدهی بالا (تبدیل پروپان به پروپیلن (PDH)، تبدیل کاتالیستی متانول به الفین های سبک (MTO/P) و تبدیل اتیلن و بوتیلن به پروپیلن (Metathesis))

با توجه به افزایش تقاضای مصرف پروپیلن در سال های گذشته، شرکت های چند ملیتی تمرکز ویژه ای بر روی توسعه فرایندهای با بازدهی بالا داشته اند چرا که روش های با بازدهی پایین به تنهایی پاسخ گوی تقاضا نمی باشند. دو روش تبدیل پروپان به پروپیلن (PDH) و همچنین تبدیل کاتالیستی متانول به الفین های سبک (MTO/P) با جدیت و سرعت قابل توجهی در کشور چین و البته با کمی تاخیر در منطقه آمریکای شمالی در حال به کارگیری است.

منطقه خاورمیانه با تولید 8 میلیون تن در سال پروپیلن بعد از مناطق آسیای شمال شرقی (کشورهای چین، کره جنوبی، ژاپن و تایوان)، اتحادیه اروپا و آمریکای شمالی در جایگاه چهارم قرار دارد. چرا!

سید مصطفی فیض معتقد است، منطقه خاورمیانه و البته ایران عزیز در تولید پروپیلن در قیاس با سایر مناطق دنیا دچار عقب ماندگی جدی است که انتظار می رود این مهم در سال های پیش رو به طور جدی مورد توجه قرار گیرد.

با توجه به وجود منابع متنوع(گازی و مایع) و پراکندگی مکان های دارای قابلیت توسعه صنعت پتروشیمی در کشور عزیزمان ایران، سید مصطفی فیض اردکانی معتقد است باید بررسی های دقیقی بر روی انتخاب فرایند مناسب جهت تولید پروپیلن در کشور صورت پذیرد.

این مطلب رپرتاژ آگهی است