«عروس هزار داماد» خاورمیانه از بن بست سیاسی خارج می شود؟/ نتایج انتخابات به نفع حزب الله بوده است؟

بین الملل تابناک/ مصطفی نجفی: انتخابات پارلمانی لبنان یکشنبه هفته جاری در سراسر این کشور برگزار شد و طی آن ۷۱۸ نفر در قالب ۱۰۳ لیست یا فهرست برای کسب ۱۲۸ کرسی پارلمان در ۱۵ حوزه انتخاباتی با یکدیگر رقابت کردند. میزان مشارکت در انتخابات پارلمانی لبنان بیش از ۴۱ درصد اعلام شده است.

مرحله اول و دوم این انتخابات ویژه لبنانی‌های خارج از کشور طی هفته گذشته در ۵۸ کشور جهان برگزار شد که میزان مشارکت در آن ۶۰ درصد بود.

اعلام رسمی نتایج انتخابات

روز دوشنبه «بسام مولوی» وزیر کشور و شهرداری های لبنان، اسامی نامزدهای پیروز انتخابات پارلمانی در ۱۲ حوزه انتخابیه این کشور از مجموع ۱۵ حوزه انتخابیه را اعلام کرده بود و امروز سه‌شنبه در کنفرانس خبری نتایج آرای نهایی را اعلام کرد.

براین اساس، جریان ملی آزاد 18 کرسی را در پارلمان لبنان از آنِ خود کرد. حزب القوات اللبنانیه [نیروهای لبنانی] 20 کرسی به دست آورد. لیست های جامعه مدنی 12 کرسی و حزب الله و جنبش امل 31 کرسی را در پارلمان به خود اختصاص دادند.

حزب ترقی خواه سوسیالیست لبنان 9 کرسی به دست آورد و گروه های 8 مارس موفق نشدند اکثریت آراء پارلمانی را از آنِ خود کنند. نامزدهای طرفدار اصلاحات دست کم 13 کرسی را در پارلمان این کشور به دست آوردند.

«آنتونیو گوترش» دبیر کل سازمان ملل متحد در بیانیه‌ای برگزاری انتخابات پارلمانی لبنان را تبریک گفت و اعلام کرد، بی‌صبرانه منتظر تشکیل سریع دولت فراگیر به منظور توافق با صندوق بین‌المللی پول و تسریع در اجرای اصلاحات لازم جهت قرار گرفتن لبنان در مسیر پیشرفت اقتصادی هستم.

دبیر کل سازمان ملل متحد ابراز امیدواری کرد، پارلمان جدید هر چه سریع‌تر تشکیل شده و تمامی قوانین لازم برای تحقق ثبات اقتصادی و بهبود حکمرانی را تصویب کند.

با این حال، با این نتایج هیچ حزب یا اتحاد سیاسی نمی‌توند اکثریت پارلمان را در دست بگیرد و تشکیل ائتلاف کاری بسیار سخت خواهد بود و به نظر می رسد باید شاهد تداوم بن بست سیاسی در لبنان باشیم‌.

در همین رابطه، تابناک در گفتگو با «حسن هانی زاده» کارشناس مسائل لبنان به تحلیل نتایج انتخابات لبنان پرداخته است.

هانی زاده در این رابطه به تابناک گفت: بیست و چهارمین انتخابات پارلمانی لبنان در حالی برگزار شد که لبنان از دو سال گذشته تاکنون وارد یک چرخه ناپایدار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شده؛ بگونه ای که دولت نجیب میقاتی تنها به یک کابینه موقت خدماتی تبدیل شد. در این انتخابات 719 نامزد در قالب 103 ائتلاف حزبی برای احراز 128 کرسی پارلمانی لبنان شرکت کردند که در مقایسه با انتخابات 2018 شمار نامزدها 30 درصد افزایش یافته. این امر نشان میدهد که چهره های جوان و غیر سنتی اقبال بیشتری برای ورود به عرصه های قانونگذاری و تشکیل یک پارلمان انقلابی و تاثیر گذار از خود نشان داده اند.

انتخابات و سیاست بر مدار خانواده و طایفه

وی افزود: لبنان نزدیک به یک قرن تجربه پارلمانی دارد و این کشور جزء نخستین کشورهای عربی است که نظام سیاسی خود را بر اساس انتخابات پارلمانی ایجاد کرده اما در طول این مدت یک موضوع که نخبگان سیاسی لبنان را رنج میدهد موروثی بودن فعالیت پارلمانی در این کشور است. خانواده های شاخص و سیاسیون سنتی لبنان همواره سهم خاص خود را در کرسی های پارلمانی دارند و در پاره ای موارد نمایندگانی در پارلمان حضور دارند که بیش از نیم قرن بر کرسی های پارلمان تکیه زده اند. اما علیرغم این مولفه منفی و زد و بندهای سیاسی، لبنان شاید تنها کشور عربی است که دموکراسی و آزادی بیان در آن نهادینه شده و پارلمان از قدرتی بالا در تصمیم گیری های کلان و انتخاب رئیس جمهوری و کابینه برخوردار است.البته لبنان در دهه های 70 و 80 میلادی از قرن گذشته" 1975 – 1990 " هزینه دموکرسی و مردمسالاری خود را پرداخت کرد و کشورهای عربی که وجود دموکراسی در یک کشور کوچکی مانند لبنان را بر نمی تابیدند یک جنگ داخلی 15 ساله ای را بر این کشور تحمیل کردند. از سوی دیگر لبنان با داشتن 18 طایفه مذهبی و قومیتی بشدت آسیب پذیر است زیرا هر طایفه بنا بر گرایش فکری، اعتقادی و نژادی به محیط پیرامونی خود تکیه دارد و تاثیر خارجی بر بافت اجتماعی وسیاسی لبنان کاملا پر رنگ است.

این کارشناس کشورهای عربی اضافه کرد: از سال 1990 وپس از کنفرانس طائف عربستان که در سال 1989 تشکیل شد، جنگ داخلی لبنان تقریبا به پایان رسید اما از آنجائی که هر طایفه بر اساس وزن اجتماعی و جایگاه خود سهم سیاسی خاصی در ساختار قدرت دارد، رقابت ها برای تصرف اهرم های قدرت افزایش یافت. این رقابت ها معمولا در انتخابات پارلمانی که هر طایفه کرسی های مشخصی دارد بیشتر نمود پیدا میکند و این رقابت ها طبیعتا به دلیل تاثیر گذاری برخی کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای تا مرحله تخریب پیش می رود.

افول تدریجی قدرت چهره های موروثی

هانی زاده افزود: در انتخابات پارلمانی لبنان جریان المستقبل به رهبری سعد الحریری نخست وزیر سابق که یکی از وارثان حاکمیت سنتی لبنان بشمار میرود، انتخابات را تحریم کرد اما حجم مشارکت به بیش از 41 درصد واجدین شرایط رسید. مشارکت قابل قبول مردمی در بیست و چهارمین دوره انتخابات پارلمانی نشان میدهد که قدرت چهره های موروثی در عرصه های سیاست گذاری لبنان رو به افول است و ذائقه سیاسی مردم نیز تغییر کرده است. از 3 ماه گذشته تا آغاز انتخابات پارلمانی در 25 اردیبهشت، 4 کشور تاثیر گذار بر فضای داخلی لبنان یعنی امریکا،فرانسه،عربستان وامارات متحده با هزینه کرد 40 میلیون دلاری تلاش کردند تا فضای انتخاباتی را مدیریت و پیروزی جریان های همسو با غرب واسرائیل را رقم بزنند.

وضعیت مطلوب حزب الله و متحدان

وی اظهار داشت: اما نتایج شمارش آراء علیرغم جریان سازی های رسانه های خارجی نشان میدهد که ائتلاف امل و حزب الله 32 کرسی،جریان آزاد ملی نزدیک به مقاومت اسلامی 20 کرسی پارلمانی را بدست آورده اند. این نتایج نشان میدهد که این دو جریان مقاومتی و ضد اسرائیلی، فراکسیون های برتر پارلمان را تشکیل خواهند داد و با ائتلاف با سایر احزاب کوچک قادر خواهند بود کابینه آینده لبنان را بر اساس نتایج انتخابات پارلمانی تشکیل دهند. بر اساس قانون اساسی لبنان، فراکسیونی که نصف بعلاوه یک کرسی ها، یعنی 65 کرسی پارلمانی را در اختیار داشته باشد می تواند نخست وزیر را به رئیس جمهوری معرفی کند.

ابهام در تشکیل دولت؛ ادامه کشمکش ها یا توافق

هانی زاده در پاسخ به این پرسش که آیا پیروزی حزب الله و امل و جریان آزاد ملی در انتخابات پارلمانی به تنهائی می تواند لبنان را از بحران سیاسی، اقتصادی و اجتماعی فعلی خارج کند یا آغازی بر بحران های جدید لبنان خواهد بود؟ گفت: قطعا امریکا، غرب و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس و نیز رژیم صهیونیستی هرگز اجازه نخواهند داد که یک کابینه یکدست مقاومتی و نزدیک به محور مقاومت در لبنان شکل بگیرد و در آنصورت کارشکنی ها را آغاز خواهند کرد. تجربه شکست خورده اخوان المسلمین در مصر، حزب اسلامی النهضه در تونس، پیروزی حماس در انتخابات سال 2006 میلادی در فلسطین اشغالی و جبهه نجات اسلامی در الجزایر می تواند درس عبرتی برای 3 جریان تاثیر گذار مقاومتی لبنان یعنی جنبش امل، حزب الله و جریان آزاد ملی تلقی شود.

وی در نهایت اظهار داشت: سقوط بی سابقه ارزش لیر لبنان، فساد اداری نهادینه شده، افزایش شدید تورم و نرخ بیکاری، بدهی خارجی 84 میلیارد دلاری لبنان، فرار سرمایه ها و مهاجرت نخبگان از این کشور شرایط دشواری برای لبنان بوجود آورده. لذا جریان های پیروز از رهگذر همدلی و وفاق باید یک کابینه ائتلافی نخبه گرا و جوان را تشکیل دهند و از سهم خواهی طایفه ای در ترکیب کابینه آینده پرهیز کنند زیرا لبنان این "عروس هزار داماد " همواره قربانی مناقشات قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای بوده و هست.