زندگی عشایر آذربایجان‌شرقی زیرسایه کرونا
به گزارش تابناک به نقل از همشهری آنلاین، اگر به مناطق کوهستانی و دشت‌های آذربایجان‌شرقی سفر کرده باشید، حتما با چادرهای کوچک و بزرگ پشمی و برزنتی در کنار جاده روبه‌رو شده‌اید که زنان و مردانی با لباس محلی، در اطراف آنها درحال کار کردن هستند و صدها رأس دام نیز در حصارهای دست‌ساز به چرا مشغولند. در نگاه نخست این چادرها پراکندگی نامنظمی دارند و به‌نظر می‌رسد عشایر به‌صورت پراکنده و به‌دلخواه در کنار جاده اتراق کرده‌اند، اما واقعیت این است که این چادرهای به‌ظاهر پراکنده، براساس اصول زندگی قشلاقی و ییلاقی و در ناحیه ویژه خود برپا شده‌اند؛ موضوعی که نشان می‌دهد زندگی عشایر از نظمی ویژه و درونی برخوردار است. دراین میان عشایر آذربایجان‌شرقی در فصل گرما به مناطق کوهستانی می‌روند و در زمستان، در مناطق ییلاقی این استان سکونت می‌کنند و نقش مهمی دراقتصاد استان، به‌ویژه در حوزه دامداری و لبنیات برعهده دارند.
جمعیت عشایر استان
آمارها نشان می‌دهد جمعیت عشایری آذربایجان‌شرقی در دوره ییلاقی ۱۳هزارو ۲۹۵ خانوار و بیش‌از ۷۰هزارو ۵۷۷نفر است که این تعداد در دوره قشلاقی به ۸هزارو ۹۷خانوار و حدود ۴۳هزارو ۸۵۷ نفر کاهش می‌یابد که در قالب ۲ایل «قره‌داغ» و «شاهسون» و ۹طایفه مستقل در دوره ییلاقی و ۷طایفه مستقل در دوره قشلاقی شکل گرفته‌اند.
با وجود اینکه عشایر آذربایجان‌شرقی کم‌تر از ۲ درصد جمعیت این استان را شامل می‌شوند، اما بیش‌از ۲۰درصد جمعیت دام سبک آذربایجان‌شرقی را در اختیار داشته و نقشی محوری در تولید محصولات دامی و لبنی این استان برعهده دارند. با وجود این نقش مهم، اما مشکلات متعددی در زمینه دسترسی به آب و مرتع و همچنین خدمات بهداشتی و درمانی پیش‌روی عشایر استان قرار دارد که از زمان همه‌گیری ویروس کرونا از اواخر سال ۹۸، دوچندان شده‌است.
۲ مشکل اساسی
«قاسم علی‌پور» یکی از عشایر ایل «قره‌داغ» است که مدتی می‌شود به مناطق ییلاقی میان «اهر» و «کلیبر» کوچ کرده‌اند، اما با مشکلاتی مواجهند که رفع آنها تلاش ویژه مسئولان مربوط دراستان را می‌طلبد. وی دراین باره می‌گوید: در فصل بهار به مناطق ییلاقی میان اهر و کلیبر کوچ می‌کنیم و به دامپروری و کشاورزی دراین مناطق می‌پردازیم و در اواخر فصل تابستان هم به مناطق قشلاقی خود در دشت مغان برمی‌گردیم. وی ادامه می‌دهد: با همه‌گیری ویروس کرونا در تردد به مناطق ییلاقی و قشلاقی با مشکلاتی روبه‌رو هستیم، چرا که زمان حرکت‌مان دچار تغییر شده و چون زمان مناسبی برای کوچ نداریم، راه‌ها نیز مناسب نیست.
علی‌پور اضافه می‌کند: به‌عنوان‌مثال، زمان کوچ را به‌نحوی تنظیم می‌کنیم که باران و برف جاده‌ها را خراب نکند یا بتوانیم در نبود پل، از رودخانه کم‌آب عبور کنیم، اما مدتی است به‌دلیل همه‌گیری ویروس کرونا هم زمان مناسب را از دست می‌دهیم و هم اینکه از ترس ابتلا و انتقال ویروس کرونا، نمی‌توانیم به روستاها نزدیک شویم. بنابراین راه‌های مناسب را از دست می‌دهیم و به منابع آبی هم دسترسی نداریم.
نبود درمانگاه
یکی دیگر از عشایر ایل «قره‌داغ» از ضعف امکانات درمانی برای خدمت‌رسانی به عشایر در زمان همه‌گیری ویروس کرونا انتقاد می‌کند و می‌گوید: با توجه به همه‌گیری این ویروس، در زمینه داد و ستد با افرادی که به آنها شیر می‌فروشیم یا از آنها علوفه و نهاده‌های دامی خریداری می‌کنیم، نگرانی‌هایی داریم که مبادا ویروس کرونا درمیان عشایر نیز همه‌گیر شود. آن‌وقت است که با توجه به ضعف خدمات درمانی، با مشکلات بسیاری مواجه می‌شویم.
«اسلان مرادی» ادامه می‌دهد: در ۲ سال اخیر کم‌ترین خدمات درمانی را دریافت کرده‌ایم و به‌دلیل ترس از ابتلا به ویروس کرونا، نمی‌توانیم به مراکز درمانی روستایی و شهری مراجعه کنیم.
وی اضافه می‌کند: درمانگاه‌های سیار در منطقه ورزقان که در مقاطعی از سال برپا می‌شود، جوابگوی حجم مراجعان و بیماران نیست و برخی افراد بیماری‌های مزمنی دارند که سال‌هاست به آن توجه نشده‌است.
تدارک ویژه برای رفع مشکلات عشایر
مدیرکل امورعشایری استان آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه عشایر استان در ۲ سال گذشته همکاری خوبی برای کنترل همه‌گیری ویروس کرونا داشته‌اند، می‌گوید: تأخیر در کوچ عشایر و استفاده از خودرو در زمان کوچ، ازجمله دستورالعمل‌های بهداشتی بوده‌است که عشایر برای جلوگیری از انتقال ویروس کرونا، رعایت کرده‌اند. البته دراین زمینه مشکلاتی را هم متحمل شده‌اند که تلاش می‌کنیم این مشکلات را با ارائه خدمات حمایتی موردنیاز، کاهش دهیم.
«سیدمحمدحسن آل‌هاشم» از ترمیم راه‌های دسترسی و بهره‌برداری ازطرح‌های عمرانی ویژه عشایر خبر می‌دهد و می‌افزاید: مرمت راه‌های ییلاق، تسهیل دسترسی به آب در ییلاق‌ها، ساخت آبشخور برای دام‌ها در مناطق ییلاقی و ساخت پل روی رودخانه‌ها در مناطق ییلاقی و قشلاقی را امسال به‌صورت ویژه در دستورکار قرار داده‌ایم.
وی از اختصاص اعتبار ۳ میلیاردتومانی برای اجرای این پروژه‌ها خبر می‌دهد و اظهار می‌کند: حدود ۶۰۰ میلیون‌تومان نیز از محل اعتبارات عمرانی، به‌صورت ویژه در منطقه ییلاقی سهند صرف می‌شود. مدیرکل امورعشایری استان آذربایجان‌شرقی با تأکید بر افزایش درمانگاه‌های سیار در مناطق مختلف عشایری استان، اضافه می‌کند: برای رفع مشکلات درمانی عشایر در دوران همه‌گیری ویروس کرونا با دانشگاه علوم‌پزشکی استان همکاری خوبی داریم.
