شيخ تيجان ؛ يارى از تبار بِلال ..

شامگاه روز گذشته، همكار و دوست دیرینه‌ام جناب محمد على شاه‌حسینی که متخصص و آشنا به فرهنگ قاره آفریقاست و طى دهه‌هاى گذشته در چندین کشور آفریقایی به عنوان رایزن فرهنگی ایران خدمات ارزشمندى داشته است، خبر درگذشت دوست قدیمی و مشترکمان، علامه «شیخ احمد تیجان سیلا» را برایم ارسال کرد.

بدون درنگ با ایشان تماس گرفته و با اندوهی فراوان، جویای چگونگی وقوع این اتفاق ناگوار شدم. خاطرات مشترکمان در سیرالئون در دهه شصت و دهه‌های بعد در همایش‌ها، نشست‌ها و سمینارهای داخل و خارج کشور را مرور و از اخلاق و صفات نیکوی آن عالم برجسته تقریبی و نقش وحدت‌بخش او در سراسر آفریقا صحبت کردیم.

تیجان را از نوجوانی و چند سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی که همراه عده‌ای از آفریقایی‌ها در قم و در دارالتبلیغ اسلامی مشغول تحصیل علوم دینی بود، می‌شناختم‌.

حضور طلبه‌های جوان سیاهپوست در شرایط و بافت فرهنگی متفاوت آن روز کشورمان، دشواری‌های خود را داشت و به خاطر انگشت‌نما بودنشان گاهی سوژه همشهری‌های جوانم و یا شگفتی کودکان شهرم می‌شدند و این خود صبر و از خودگذشتگی زیادی را می‌طلبید.

تیجانِ جوان، از زمانی که در سال ١٣٥٣به قم آمده بود، چنین ظرفیتی را داشت و از بذله‌گویان وطنی می‌گذشت و خم به ابرو نمی‌آورد!

او که تازیانه‌های استعمار و استبداد را بر تن خود و هم‌قاره‌ای‌هایش و بر سراسر پیکر قاره آفریقا حس می‌کرد با وقوع انقلاب اسلامی به صف یاران امام خمینی(ره) پیوست.

شیخ احمد شیفته امام بود و مسیر آزادی و گسستن زنجیرهای بردگی و اسارت استبداد و استعمار را در نشر افکار امام می‌دید.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، خیلی زود در قامت سفیری دلسوخته و دلباخته با زی روحانی شیعی به کشورش سیرالئون بازگشت و به معرفی انقلاب اسلامی و تبیین اندیشه‌های تابناک امام پرداخت و دیری نپایید که بخش بزرگی از مردم آن خطه را به عاشقان ایران و نظام نوپای آن تبديل کرد و با پیگیری‌های مجدانه او، سفارت و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران برای نخستین‌بار در فریتاون تأسیس و افتتاح شد.

پس از آن هم به راه‌اندازی حوزه علمیه و کلینیک ایران در سیرالئون همت گماشت.

شیخ تیجان در تمام همایش‌ها و نشست‌های بین‌المللی در آفریقا و سایر کشورهای جهان با منطق، استدلال، میانه‌روی و شجاعت از انقلاب، امام و مقام معظم رهبری دفاع می‌کرد.

او مدیر رادیو FN95.7 فریتاون بود که روزانه به صورت متوسط یازده ساعت به پخش برنامه‌های فرهنگى شامل آموزش قرآن، فقه، عقاید و سخنرانی به مناسبت‌های گوناگون می‌پرداخت.

وی همچنین به عضویت مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و مجمع جهانی اهل بیت(ع) درآمد و نمایندگی مجمع اهل بیت(ع) را در سیرالئون بر عهده گرفت.

شیخ که مدارج علمی را به تدریج طی کرده بود با ارتباطات وسیعی که داشت در سیرالئون و کشورهای غرب آفریقا نفوذ فراوانی پیدا کرد و از آن در راستای اعتلای فرهنگ اسلام و نشر اهداف و اندیشه‌های اهل بیت بهره می‌گرفت.

تسلط به زبان‌های فارسی، انگلیسی، عربی و زبان‌های بومی نظیر کریول و فولا از دیگر شاخصه‌های این عالم برجسته بود.

او از علمای بزرگ شیعه دوازده امامی و امام جمعه مسجد مرکزی فریتاون (بزرگترین مسجد سیرالئون) بود و هزاران نمازگزار، نماز را به امامت ایشان اقامه می‌کردند. وی اعتقاد داشت موج تشیع در آفریقا وجود دارد که بسیار پيش رونده و فراگیر است؛ اما علیه هیچ دین و مذهبی نیست. به اعتقاد وی سنی واقعی، برادر شیعه‌ واقعی است.

شيخ بارها گفته بود كه: در راه خدا از سرزنش هیچ سرزنش‌گری نمی‌هراسیم. هیچ‌کس را نسبت به پذیرفتن چیزی وادار نمی‌کنیم، هیچ مزاحمتی برای ادیان به وجود نمی‌آوریم و در قوانین کشورها نیز اخلال ایجاد نمی‌کنیم؛ بلکه تنها خواهان تبلیغ و نشر دین هستیم. همان‌گونه که در قرآن و احادیث نبوی نیز آمده است و با هر اتهامی که روبه‌رو می‌شویم، با موعظه نیک، منطق و با رجوع به قرآن و احادیث شریفه، به مقابله با آن می‌پردازیم.
به برادران اهل سنت گوشزد مى كنيم كه باید متحد شويم ، زيرا دشمن ما یکی است. شیعه‌ واقعی، برادر سنی واقعی است؛ رسول‌الله(ص) بین دو قبیله اوس و خزرج و بین همه مسلمانان، پیوند برادری ایجاد کردند.

ما با اهل سنت در جهان، هیچ مشکلی نداریم و با آن‌ها همواره نماز را به‌پا می‌داریم.

شیخ تيجان در كنار «شیخ ابراهیم زکزاکی»، رهبر جنبش اسلامی نیجریه قرار گرفت و با محکوم کردن تعرض به او از سوی مقامات حاکم آن كشور، از مسلمانان و سازمان‌های فعال در زمینه حقوق بشر در جهان خواست تا در راستای آزادی وی و رفع بی‌عدالتی‌ها علیه شیعیان نیجریه وارد عمل شوند؛ وى بر اين باور بود كه مظلومیت شیعه تنها در آفریقا نیست، بلکه در سراسر جهان است. شیخ مى‌گفت: ما در برابر ظلم و بی‌عدالتی، علیه هیچ فردی ساکت نمی‌نشینیم و آن را نمى پذيريم . مقامات نیجریه باید شیخ زکزاکی را آزاد کنند، زیرا ما معتقدیم که ارتباطی با کسی یا چیزی ندارد و تنها رسالت پیامبر(ص) و ائمه(ع) را تبلیغ می‌کند و مسلح به آموزه‌های آن‌هاست.

ما با حق و حقیقت هستیم. تعرض به مقام اهل بیت(ع) به‌ویژه امام حسین(ع) و مظلومیت ایشان، ما را واداشته است تا از مظلوم در هر كجاى جهان كه باشد دفاع كنيم .

شيخ احمد تيجان علاوه بر مسلمانان بین مسیحیان نیز نفوذ فوق‌العاده‌ای داشت. در جنگ داخلی سیرالئون نقش برجسته‌ای برای ایجاد صلح ایفا نمود و با قبایل مختلف در مناطق پُر خطر آن کشور در تماس و رفت و آمد بود و آن‌ها را متقاعد کرد تا سلاح خويش بر زمین بگذارند‌.

وی در دولت و حکومت هم دارای اقتدار بود و مدتی هم بالاترین مقام دینی، یعنی مقام «شیخ الشیوخ»ی کشورش را عهده‌دار بود. وی موسس شورای بین ادیانی سیرالئون بود که مسیحیان و مسلمانان در آن فعالیت دارند و عضویت آن را داشت و رهبر معنوی شورای متحد سیرالئون محسوب می‌شد.

شیخ احمد در سال ۲۰۰۰ به عنوان سفیر صلح سازمان ملل برگزیده شد‌.

ايشان شاگردان زیادی را تربیت کرد و در حوزه علمیه فریتاون به تدریس و آموزش آنان پرداخت. او همواره مشاوری امین، سربازی فداکار و یاری وفادار برای مکتب اهل بیت، ایران و رهبری بود.

روحش شاد و يادش گرامى باد !