نقدعملکرد رسانه‌ها در بازنمایی چهره سردارسلیمانی

به گزارش تابناک به نقل از ایکنا، در حالی اولین سالروز شهادت سردار سلیمانی را سپری کردیم که حجم قابل توجهی از مطالب رسانه‌های داخلی و خارجی طی روزهای اخیر به شخصیت، عملکرد و جایگاه این شهید والامقام اختصاص داده شد و رسانه‌ها اعم از‌ رسمی و غیررسمی کوشیدند به معرفی این شخصیت بپردازند؛ در این میان پرسش بزرگی به ذهن متبادر می‌شود، آیا عملکرد رسانه‌های کشورمان در قبال این شهید والامقام صحیح بوده است؟ مردم چگونه می‌توانند در میان بازنمایی‌های متضاد رسانه‌های داخلی و خارجی شخصیت حقیقی این سردار شهید را بشناسند؟

ایکنا به منظور تحلیل علمی عملکرد رسانه‌های داخلی و خارجی در خصوص معرفی سردار سلیمانی با عبدالکریم خیامی، عضو هیئت علمی دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع)، گفت‌وگویی ترتیب داده است.

خیامی سخنان خود را در دو بخش تحلیل عملکرد رسانه‌های داخی و چند پیشنهاد به این رسانه‌ها و تحلیل عملکرد رسانه‌های خارجی و نقش سواد رسانه‌ای در فهم این عملکردها ارائه کرد و گفت: درباره نسبت فعالیت رسانه‌ها با شهید سلیمانی باید توامان دو سوی کار را دید و مورد توجه قرار داد. یک سو کسانی هستند که کار رسانه‌ای انجام می‌دهند؛ برای افرادی که در داخل کشور به منظور تبیین شخصیت والای این شهید فعالیت می‌کنند پیشنهاد این است که چند بایسته را مورد توجه قرار دهند.

او با تأکید بر اینکه شهید سلیمانی یک چهره مردمی است و در قالب یک جریان فکری، سیاسی و یا صنفی خاص نمی‌گنجد، ادامه داد: اکثر رسانه‌ها (اگر نگوییم همه آنها) وابستگی‌های فکری، سیاسی، جناحی و یا حتی صنفی دارند. از همه رسانه‌ها درخواست می‌کنم بکوشند یک چهره بین‌المللی برجسته که خود به تنهایی یک سرمایه اجتماعی محسوب می‌شود را داخل گروه یا طیف خود بازنمایی یا بازتولید کنند؛ در غیر این حالت به جایگاه شهید سلیمانی، اعتماد اجتماعی و به خود آسیب خواهند رساند.

خیامی با ابراز تأسف از اینکه این مهم در طول یک سال گذشته و در سالگرد شهادت سردار سلیمانی رعایت نشد، گفت: دلیل محبوبیت شهید سلیمانی مردمی بودن ایشان است و باید همانگونه که هستند معرفی شوند.

حجم بالای پرداخت رسانه‌ای به موضوع سردار سلیمانی
وی به حجم پرداخت‌ رسانه‌ای با محوریت سردار سلیمانی طی ۱۰ روز اخیر اشاره و اظهار کرد: اگر میزان محتوای رسانه‌ای را طی یک هفته از حد خاصی بالاتر ببریم و مردم ببینند که درصد بالایی از پیام‌های رسانه‌ای صرفاً به شهید سلیمانی اختصاص پیدا کرده، معلوم نیست که این اقدام به نفع این چهره انقلابی باشد و ممکن است آثار معکوسی نیز داشته باشد. متأسفانه در کشور یک نظام تنظیم‌گری همگرای رسانه‌ای نداریم که این امور را تنظیم کند و هر کس با دلایل شخضی خود تلاش کرده فعالیتی انجام دهد اما برآیند کلی آن مواجهه مخاطب با انبوهی محتواست که ممکن است در درازمدت اثر خوشایندی نداشته باشد. این مسئله باید برای سال‌های آینده در نظر گرفته شود.

کار هنری ضعیف؛ دست‌آویز رسانه‌های معاند
دبیر شورای علمی سومین همایش سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی در خصوص فعالیت‌های هنری صورت گرفته با محور شهادت سردار سلیمانی نیز گفت: چون این شهید به معنای واقعی کلمه سردار دل‌های ماست، قرار نیست در هر سطحی، هر کاری در قالب هر رسانه‌ای تولید و منتشر کنیم. متأسفانه برخی از آثار رسانه‌ای منتشره (دیداری، شنیداری، مکتوب، محیطی و ...) آثار ضعیفی بودند. کار ضعیف به لحاظ تکنیکی و هنری کم لطفی به جایگاه شهید است. اگر کسی فکر می‌کند وقت یا توان هنری کافی ندارد مجبور نیست آثار ضعیف تولید و منتشر کند چراکه چنین کارهایی دست‌آویز برخی رسانه‌های معاند نیز قرار گرفته است.

مواجهه رسانه‌های معاند با مرحوم مصدق و ستارخان
وی در خصوص اینکه مردم چگونه می‌توانند تشخیص دهند کدام بازنمایی رسانه‌ای از سردار سلیمانی صحیح است؟ گفت: مردم در مواجهه با رسانه‌هایی که تاریخ فعالیت ده‌ها ساله آنها گواه است که هیچ‌گاه برای مردم ایران دلشان نسوخته، باید هوشیار باشند. آنها تلاش می‌کنند محبوبیت شهید سلیمانی را مخدوش کنند و از تمام تکنیک‌های هنری و تصویری برای تحقق این هدف استفاده می‌کنند. مردم مواجهه این رسانه‌ها با سایر شخصیت‌های ملی از مرحوم مصدق گرفته تا دکتر شریعتی، از حضرت امام(ره) گرفته تا چهره‌‌های ملی‌گرا مثل ستارخان و باقرخان را در زمان خودشان ببینند. اگر دیدند این رسانه‌ها در قبال این شخصیت‌ها در تاریخ ایران درست عمل کرده‌اند، این ارائه‌ها در خصوص سردار سلیمانی را نیز بپذیرند. مردم ببینند که رسانه‌های معاند از این شخصیت‌ها در مقطع تاریخی خودشان چه چهره‌ای ارائه کرده‌اند.

این استاد دانشگاه به تحلیل‌ها و اخبار منتشر شده از سوی برخی رسانه‌ها در مورد کمک سردار سلیمانی به جبهه مقاومت اشاره کرد و گفت: حتماً ما به جبهه مقاومت در دنیا کمک کرده‌ایم و کمک هم می‌کنیم؛ این مسئله چیز پنهانی نیست اما آنها بر روی امری که کاملاً آشکار است و ما به آن افتخار هم می‌کنیم، کار رسانه‌ای متعدد انجام می‌دهند تا امری که جزو افتخارات ما بوده به خدشه‌ای بر چهره سردار سلیمانی تبدیل شود.

قیمت امنیت ایران در منطقه جنگ زده خاورمیانه
خیامی این مسئله را نیز متذکر شد که در خصوص کمک ایران به جبهه مقاومت رسانه‌های معاند فقط هزینه‌کردها را مطرح می‌کنند و منفعت‌های بزرگ اقتصادی، معنوی، علمی، دینی و از همه مهم‌تر امنیتی را مطرح نمی‌کنند. باید از این رسانه‌ها پرسید قیمت امنیت موجود در ایران در منطقه ملتهب و جنگ زده خاورمیانه چند است؟ چرا رسانه‌های خارجی به این موضوع نمی‌پردازند که داعش تا لب مرز ایران آمده بود اما شکست خورد. آیا می‌توان بر روی این مسئله قیمت گذاشت؟

خیامی از تحلیلگران و کارشناسان اقتصادی و امنیتی کشور خواست در خصوص منافع اقتصادی، سیاسی و امنیتی که عملکرد سردار سلیمانی در منطقه برای ایران به ارمغان آورده است اظهارنظر کنند و افزود: ای کاش اهل فن می‌گفتند که منافع ایران از استراتژی که در منطقه در حال اجرا دارد، چیست.

وی اضافه کرد: مسئله پرداخت پول از سوی سردار سلیمانی به گروه‌های مقاومت که در گذشته اتفاق افتاده، اکنون که فشارهای اقتصادی به دلیل کرونا شدیدتر هم شده مطرح و بر روی آن مانور داده می‌شود و عجیب اینکه اکنون این مسئله را به تبعات اقتصادی کرونا مرتبط می‌کنند!

این عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) تصریح کرد: این رسانه‌ها مشکلات روزمره مردم را شناسایی و تلاش می‌کنند برخی از فعالیت‌های عظیم شهید سلیمانی را به مشکلات روزمره و محسوس مردم گره بزنند و از محبوبیت سردار سلیمانی بکاهند که این مسئله نیازمند هوشیاری مردم است.

وی ادامه داد: رسانه‌های معاند با هزینه‌های هنگفت و تصویرسازی‌های بسیار فعالیت می‌کنند. در آسمان هیچ کشوری به جز ایران ۲۰۰ شبکه ماهواره‌ای علیه آن کشور در حال فعالیت نیست و مردم هیچ کشوری این حجم سیگنال رسانه‌ای دریافت نمی‌کند؛ این یک استثنا در دنیاست. این رسانه‌ها به حرفه‌ای ترین شکل ممکن انواع تکنیک‌های اقناع را به کار می‌گیرند که این مسئله هوشیاری و توجه مردم و کارگزاران رسانه‌ای را می‌طلبد.

خیامی هشدار داد: برخی از کارهای رسانه‌ای ما در ظاهر انقلابی و در خدمت اهداف شهید سلیمانی است و حتی با نیت خیر صورت گرفته اما در عمل یک اشتباه رسانه‌ای است. سواد رسانه‌ای فقط برای مردم نیست، برای مدیران و کارگزاران رسانه‌ای نیز یک امر ضروری است.

وی در پایان گفت: یک لحظه فکر کنیم که اگر اقدامات شهید سلیمانی و همرزمانشان نبود، اکنون ایران چگونه بود؟ ایشان صرفاً یک چهره نظامی نبود بلکه دیپلمات هم بود، شاید حجم مذاکرات سردار سلیمانی کمتر از ابعاد نظامی ایشان نباشد. ایشان منطقه را می‌شناختند و مجموعاً توانستند امنیت و اقتدار را برای ایران به ارمغان بیاورند.