نشستي با موضوع بررسي اهداف پنهان و آشكار شبكههاي ماهوارهاي فارسيزبان و تحليل جايگاه و برنامههاي صدا و سيماي جمهوري اسلامي...
شيوههاي جذب مخاطب و بررسي روشهاي مقابله، بررسي تأثيرپذيري اقشار مختلف از شبكههاي ماهورهاي فارسيزبان، آسيبشناسي و واكاوي تهديدات اين شبكهها براي مسئولان و رسانه ملي و ارائه راهكاري اجرايي، از سوي مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام برگزار شد كه طي آن اعلام شد 3هزار تا 3هزار و500 شبكه ماهوارهاي در ايران قابل دريافت است.
صادق زيباكلام، استاد دانشگاه تهران، در اين نشست با اشاره به دغدغههاي موجود درباره برخي شبكههاي ماهوارهاي گفت: پرسش اساسي اين است كه آيا بيبيسي و VOA هستند كه در ايران تحول ميآفرينند؟ آيا ماهوارهها تحولات و رويدادها را ايجاد ميكنند يا اينكه رويدادها ايجاد ميشوند و ماهوارهها آنها را منعكس ميكنند؟
زيباكلام اظهار كرد: اين نگاه ايدئولوژيكزده و سياستزده به نقش رسانههاي گروهي مبني بر اينكه اين رسانههاي خارجي هستند كه به مردم ميگويند كه چه كار بكنيد و چكار نكنيد و خود مردم از خودشان شعور و ارادهاي ندارند و مينشينند تا بيبيسي و VOA براي آنها خط تعيين كنند، ريشه همه مشكلات، گرفتاريها و مصيبتهاي برخورد با رسانهها در ايران است.
وي خاطرنشان كرد: ممكن است اين پرسش را از من بپرسند كه يعني كساني كه VOA را ميگردانند و در آن شبكه تحليل ميكنند آدمهايي خوبي هستند و خطمشي سياسي ندارند و براي بشريت و انسانيت آمدهاند؟ نه! من عقلم ميرسد كه آنها خط سياسي و نگاه سياسي دارند و مثل من و شما هستند و از خودشان فكر و انديشه سياسي دارند و گروهي را به گروه ديگر ترجيح ميدهند. بيبيسي، صدا و سيما، صادق زيباكلام و همه ما اغراض و تمايلات سياسي داريم ولي پرسش اساسي اين است كه آيا فقط ميخواهيم اين اغراض را افشا كنيم؟
وي با بيان اينكه اين نگاه و فرضيه توطئه به رسانههاي خارجي موجب شده است كه ابعاد ديگر مباحث رسانه مغفول بماند، تصريح كرد: متأسفانه ما نيامدهايم بگوييم كه اين شبكهها چه تأثيرات فرهنگي دارند؛ چراكه تمام توجه ما فقط توجه صرف سياسي شده است و حتي 99/99درصد برنامههاي صدا و سيما كه ميخواهند اينها را افشا كنند، سياسي است. لذا بهنظر من نه تنها از منظر رويكرد و نگاه در رابطه با رسانههاي بيگانه ضربه خوردهايم بلكه تاكتيكهاي رويارويي ما هم عملا دچار ضعف است.
اين استاد دانشگاه با اشاره به شبكه فارسي صداي آمريكا اظهار كرد: از بعد از 22خرداد بنا به دلايلي تصميم گرفتم كه با VOA و بيبيسي فارسي همكاري نكنم و نكردم. وي ادامه داد: نكته جالب اين است كه در بسياري از موارد به دلايلي ترجيح ميدادم كه در برنامه VOA شركت نكنم ولي چيزي كه براي نخستين بار ميخواهم بگويم اين است كه اصرار و تكرار آنها اين بود كه من شركت كنم و البته من اكثرا ميگفتم نه، تا اينكه يك شب عصباني شدند و پشت تلفن به من گفتند كه آقاي دكتر شما خيلي برايمان ناز ميكنيد و بعد گفتند با اينكه ميدانيم شما نهايتا از نظام دفاع ميكنيد، ميدانيد كه چرا ما اصرار داريم در برنامه ما شركت كنيد؟ دليل اين امر اين است كه شما براي ما مخاطب جمع ميكنيد وگرنه ما نه عاشق شما و نه خاطرخواه شما هستيم، براي ما اين مهم است كه حجم ايميلها، تلفنها و مخاطبان ما بيشتر شود.
وي تأكيد كرد: آنها هم در تجزيه و تحليل نهايي خود مثل هر رسانه ديگري بهدنبال اين هستند كه ببينند به چه شكلي ميتوانند براي خود مخاطب بيشتري داشته باشند. تخصص من كه رسانه نيست ولي خانمها و آقاياني كه تخصص شما رسانه است، بهنظر شما با رسانهاي كه بزرگترين دغدغهاش اين است كه چطور مخاطب بيشتري را پاي برنامههاي خود بكشاند چطور بايد برخورد كرد؟ آيا راه، غير از اين است كه بايد از سلاح خودش عليه خودش استفاده كرد؟
زيباكلام با انتقاد از برخورد مسئولان در رابطه با بحث ماهوارهها گفت: پرسش من اين است كه مسئولان مربوطه آيا هرگز فكر كردهاند كه چطور ميشود مخاطبان اينها را از آنها گرفت يا كم كرد؟ بهنظر من هرگز اين فكر براي مسئولان مطرح نشده است؛ چراكه همانطور كه ابتداي صحبتهايم گفتم فقط يك نگاه صرف سياسي و ايدئولوژيك مطرح است و مسائل ديگر اصلا مطرح نيست.
وي ادامه داد: اگر نظر من را بخواهيد، من معتقدم كه رسانههايي مثل VOA نان بيهمتي ما را ميخورند. شما VOA و بيبيسي فارسي را با هم مقايسه كنيد. بهنظر من حتي يك كور و كر هم ميتواند بگويد كه نميتوان از نظر حرفهاي VOA و بيبيسي را با هم مقايسه كرد. من معتقدم بسياري از كساني كه هم VOA و هم بيبيسي را ميبينند به اخبار بيبيسي اعتماد و استناد بيشتري ميكنند. من متوجه شدهام كه بيشتر مردم VOA را از باب عادت نگاه ميكنند. بهنظر من شبكه VOA نه بهلحاظ حرفهاي و نه به لحاظ خبري اصلا موفق نيست ولي نان بيكفايتي من و شما را ميخورد.
در ادامه اين نشست بنيهاشم، رئيسگروه ارتباطات دانشكده صداوسيما با اشاره به برخي تأثيرات شبكه ماهوارهاي فارسيوان، گفت: سازوكار عمليات رسانهاي در اين شبكه همانند ساير رسانهها بر پايه 2وجه اصلي است؛ اول هدايت و جهتدهي انگيزهها و هيجانات مخاطبان و دوم ساماندهي ماهيت و كيفيت يادگيري مخاطبان.وي با اشاره به برخي آمارها درباره ميزان و نحوه استفاده مردم ايران از ماهواره، اظهار كرد: ميانگين تماشاي شبكههاي ماهوارهاي فارسيزبان در كشور حدود 2ساعت ونيم در روز است كه از اين ميان 48درصد به فيلمهاي سينمايي و سريالها علاقه دارند. در ميان شبكههاي فارسيزبان درصد مشخصي از مخاطبان به شبكه فارسيوان علاقه دارند، آن هم در شرايطي كه هنوز اين شبكه به يكسالگي خود نرسيده است.
وي با پخش بخشهايي از برخي سريالهاي پخش شده در شبكه ماهوارهاي فارسيوان در سالن همايش، به مالكيت اين شبكه اشاره كرد و گفت: شبكه فارسيوان توسط كمپاني استار متعلق به شركت نيوزكورپوريشن اداره ميشود كه يك يهودي استراليايي به نام روپرت مرداك، مالك آن است. وي در سالهاي اخير بهشدت به صنعت سودآور تلويزيونهاي ماهوارهاي علاقهمند شده است.
رئيس گروه ارتباطات دانشكده صداوسيما همچنين به بيان برخي تأثيرات منفي اجتماعي شبكه فارسيوان روي مخاطبان ايراني پرداخت و يادآور شد: مدتي پيش شبكه تلويزيوني فارسيوان در راستاي ترويج نام جعلي خليج عربي كه از اهداف مغرضانه برخي كشورهاست، همايشي را با عنوان خليج عربي برگزار كرد.