واگذاری و انحلال 400 شرکت بنیاد مستضعفان

یکی از کم‌حرفترین مدیران جمهوری‌اسلامی است که علاقه‌ای ندارد نامش وصحبت‌هایش در رسانه‌ها انعکاسی داشته باشد با این حال زمانی که سخن‌ می‌گوید، صحبت از تغییری اساسی به میان‌ می‌آورد که یا در دیدگاه‌هایش ایجاد شده یا درحوزه کاری‌اش به وقوع پیوسته.

به نوشته روزنامه «پول»، برای معرفی او همین دو خط کافی است چه آنکه همه‌ می‌دانند نشان کم‌حرف‌ترین وپرکارترین مدیر در جمهوری‌اسلامی از مدت‌ها پیش به «محمد فروزنده» داده شده است، البته این روزها کمی متفاوت‌تر ازگذشته ظاهر شده است.
 
سه هفته پیش او در جمع بازرگانان و تجار سخنانی بر زبان راند که نشان از تغییری بزرگ دراندیشه‌های اوداشت تا آنجا که دریکی از روزهای بهاری سال 1389، در یک همایش اقتصادی به گونه‌ای سخن گفت که نشان از تحولی عمیق دراو داشت.
 
او البته آن روز، هم‌نسلی‌هایش را هم به تحول دراندیشه و نگرش تشویق کرد وگفت: «باورها و نگرش‌های من (ما) تهدیدی برای سرمایه‌گذاری و صادرات محسوب می‌شود.»

حاضرانی که در همایش «تبیین تهدیدات صادرات و سرمایه‌گذاری» نشسته بودند تا سخنان محمد فروزنده را بشنوند، با تعجب سالن همایش را ترک کردند چرا که رییس بنیاد مستضعفان پس از آنکه به نقد خویشتن و نسل مدیریتی خود نشست، در نهایت گفت: «مهم‌ترین تهدید سرمایه‌گذاری، شخص خودم هستم.»و منظور او از «من» مدیرانی بودند که روزگاری همچون او می‌اندیشیدند.

محمد فروزنده، وزیر دفاع دولت هاشمی‌رفسنجانی بود و از سال 1378 جانشین محسن رفیق‌دوست و رییس بنیاد مستضعفان شد؛ 31 تیرماه 88 هم حکم ریاستش بر بنیاد برای پنج سال دیگر تمدید شد، فروزنده که پس از علینقی خاموشی، شهید رجایی، میرحسین موسوی و محسن رفیق‌دوست پنجمین رییس بنیاد مستضعفان است، وقتی پشت تریبون ایستاد و گذشته فکری خود و هم‌نسلانش را به نقد کشید، سکوتی سنگین را به سالن همایش بخشید اما خود سکوت 30 ساله را شکست و گفت: «باورها و نگرش من در دوران طفولیت، جوانی، مدرسه، دبیرستان، دانشجویی، درگیری‌های كاری، تفاوت طبقاتی، مراجعه به مكاتب اجتماعی و. . . همه از من شخصیتی ساخته كه نگران سرمایه‌دار و سرمایه‌گذاری هستم.»
 
آن روز گذشت و اکنون محمد فروزنده از تغییری بزرگ خبر می‌دهد. او‌ می‌گوید «بنیاد مستضعفان» در حال پوست‌اندازی واصلاح ساختاراست و رفته‌رفته کوچکتر و چالاکتر از همیشه، به ایفای نقش در اقتصاد کشور خواهد پرداخت.» این صحبت‌ها که باز هم نشان از تغییر و تحولاتی بزرگ دارد را آقای فروزنده در رستورانی در هتل آزادی آبادان برزبان‌ می‌راند.

جایی که برای افتتاح نیروگاه سیکل ترکیبی خرمشهر به آنجا سفرکرده است. نیم ساعت صحبت وگفت‌وگوبا رییس بنیاد مستضفان، فرصتی است تا از او در مورد اصلاح ساختار بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی بپرسم تا بازهم روزنامه «پول» باشد که کم‌حرف‌ترین و پرکارترین مدیر جمهوری‌اسلامی ایران را به سخن گفتن ترغیب کند.

• به عنوان نخستین پرسش‌ می‌خواستم این نکته را مطرح کنم که استراتژی بنیاد مستضعفان برای آینده چیست؟ اصلاح ساختار؟ تداوم وضع موجود؟ تغییر بنیادین در روندها ورویه‌ها؟ و اینکه بنیاد با آن همه شرکتی که به زیان‌دهی افتاده‌اند قرار است چگونه رفتار کند؟ واگذاری؟ انحلال یا اصلاح ساختار؟

من درفضای اقتصادی کشور تغییرات اساسی‌ می‌بینم از جمله اینکه سیاست‌های اصل 44ابلاغ شده واقتصاد ایران در حال‌‌گذار از اقتصاد متمرکز دولتی به اقتصاد مبتنی بر بخش خصوصی است. این تحول به ما هم حکم کرده است تا درسیاست‌های بنیاد تجدیدنظر کنیم و به قول شما تن به اصلاح ساختار بدهیم. برای اصلاح ساختار مراحل مختلفی پیش‌رو داریم.
 
برخی گام‌ها برداشته شده و برخی گام‌ها قرار است برداشته شود. بررسی کرده‌ایم که چگونه بنیاد مستضعفان را اصلاح ساختار کنیم وقصد داریم آن را کوچک وچالاک به اقتصاد کشور وارد کنیم. به همین دلیل طبیعی است که برای ایجاد تغییرات بنیادین باید مراحل مختلفی درنظر بگیریم.

یکی ازاین مراحل نحوه حضور بنیاد در فعالیت‌های اقتصادی و بنگاه‌داری است بنابراین در صنایع بالادستی سرمایه‌گذاری بنیاد را توسعه می‌دهیم یعنی از ظرفیت‌های بند الف اصل 44 استفاده‌ می‌کنیم و از سوی دیگرمطابق با بند ج اصل 44، شرکت‌ها را واگذار می‌کنیم. رویکرد ما این است که به توسعه اقتصادی و توان اقتصادی کشور کمک کنیم.

• به نظر می‌رسد استراتژی تازه بنیاد مستضعفان حکم‌ می‌کند که بنگاه‌داری را کنار بگذارد و بیشتر هدفش این است که با توجه به ظرفیت‌هایی که دارد درزمینه سرمایه‌گذاری‌های کلان فعالیت کند. استنباط من درست است؟

تاحدودی درست‌ می‌گویید. بنیاد دیگربه بنگاه‌داری علاقه ندارد و به همین دلیل است که سخت مشغول واگذاری شرکت‌ها هستیم. بنیاد در اساسنامه‌اش ماموریت دارد که برای توسعه توان اقتصادی کشور سرمایه‌گذاری کند. در برنامه‌های میان‌مدت بنیاد تصمیم‌گیری شده است که از فعالیت‌های پایین‌دستی خارج و به صنایع بالادستی بپردازد. بر همین اساس هم از شش‌سال پیش بنیاد تصمیم گرفته است در اجرای این سیاست‌گذاری کلان در حوزه‌های صنعتی بالادستی از جمله برق، نفت و گاز حضور یابد.
 
برای ورود به صنایع بالادستی تصمیم بر این شد که وارد صنعت برق شویم و به همین منظور برای اولین بار نیروگاه زرگان که نیروگاهی بسیار قدیمی و فرسوده از رده خارجی بود را خریداری و بازسازی کردیم که در حال حاضر هم با ظرفیت مناسبی در حال فعالیت است.

• به چه قیمتی خریداری کردید و ارزش فعلی آن چقدر است؟

اینکه قیمت آن چقدر بوده جزئیاتی است که قصد داریم بعداً اعلام کنیم اما در ادامه صحبت هایم باید به این نکته اشاره کنم که پس از موفقیتی که در نیروگاه زرگان داشتیم تصمیم گرفتیم نیروگاه خرمشهر را هم بسازیم چون مورد درخواست وزارت نیرو بود، بنابراین در سال 86 کلنگ احداث این نیروگاه به دست وزیر وقت نیرو مهندس فتاح به زمین زده شد و امسال یعنی روز سوم خرداد، چهار واحدش به بهره‌برداری رسید و بقیه واحدها که دو واحد دیگر است و برنامه داریم تا سال آینده به نتیجه برسانیم و سه واحد بخار که یک مجموعه سیکل ترکیبی می‌شود.
 
البته برنامه بنیاد در زمینه برق در حال حاضر توسعه نیروگاه زرگان اهواز، تکمیل و به ثمر رساندن شش واحد گازی در علی‌آبادکتول است که با مشارکت «مبنا» خواهد بود. ایجاد نیروگاهی در خرم‌آباد و نیز بنا به خواست وزارت نیرو نیروگاه اهواز را در برنامه داریم البته قصد داریم درساخت نیروگاه بندرعباس هم سرمایه‌گذاری ‌کنیم.

می‌دانید که صنعت برق یک صنعت بالادستی است که اگر ما از صنایع پایین‌دستی خارج شویم و در صنعت برق سرمایه‌گذاری کنیم، می‌توانیم به توسعه توان اقتصادی کشور کمک کنیم، به‌نحوی که صنایع پایین‌دستی با استفاده از برق نیروگاه‌ها توسعه بهتری پیدا کند.

• در مورد سرمایه‌گذاری در صنعت نفت چطور؟یادتان هست که ورود بنیاد به صنایع نفت انعکاس‌های متفاوتی داشت.

صحبت‌های من کلی است. براساس استراتژی‌هایی که داریم، هرکجا امکان مدیریت صحیح سرمایه‌گذاری داشته باشیم و بتوانیم بازدهی خوبی برای اقتصاد کشور و همین طور بنیاد کسب کنیم، از ظرفیت‌های خود استفاده‌ می‌کنیم. در شرایط فعلی که صنعت نفت کشور نیاز به سرمایه‌گذاری و مهندسی داخلی دارد، اگر احساس کنیم که می‌توانیم فعالیت مثبتی داشته باشیم، به طور قطع وارد میدان می‌شویم.
 
این جزو استراتژی‌های بنیاد است که اگر نیاز باشد، علاوه بر سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت برق بتوانیم به حوزه نفت وگازهم وارد شویم. در مجموع استراتژی ما فکر می‌کنیم سرمایه‌گذاری در این حوزه به نفع توسعه کشور است و از سویی بحث انرژی در اقتصاد دنیا هم نقش کلیدی ایفا می‌کند.
 
مقوله نفت وانرژی برای بنیاد تازه و جدید است اما دربخش‌های دیگر مطابق آنچه درگذشته عمل شده، بازهم عمل خواهیم کرد. در بازرگانی فعال نیستیم ولی در مورد خدمات توریسم و حمل و نقل فعالیت داریم. در بخش توریسم و سایر حوزه‌ها هم مدیران البته در زمان افتتاح هتل آزادی صحبت خواهیم کرد.

• ورود به صنایع بالادستی و سرمایه‌گذاری‌های کلان یک روی دیگرش، خداحافظی با سرمایه‌گذاری‌های خرد است و خداحافظی با بنگاه‌داری. احتمالا واگذاری‌های بزرگی درپیش دارید. درست‌ می‌گویم؟

بله. از مدت‌ها پیش مطالعات زیادی در این مورد داشته‌ایم و در نهایت براساس استراتژی‌هایی که تدوین شد، بخشی از شرکت‌ها را واگذارکردیم. تا کنون 400 شرکت تولیدی و صنعتی و خدماتی را واگذار و بخشی را هم منحل کرده‌ایم. 40 شرکت از فعالیت در زمینه صنایع پایین‌دستی خارج شده‌اند. در حال حاضر هم 160 شرکت فعال در زمینه‌های مختلف داریم که برای این شرکت‌ها هم استراتژی تعریف شده است از جمله اینکه قصد داریم آرام آرام این شرکت‌ها را ادغام ‌کنیم و بخشی از آنها را بفروشیم.

• آیا شرکت‌های جدیدی هم منحل می‌کنید؟

شرکت‌هایی که اقتصادی نبودند وشرایط برای بقای آنها مهیا نبود را منحل کرده‌ایم و دیگر شرکتی نداریم که مشمول این شرایط باشد. در این زمینه بررسی‌های زیادی صورت گرفت و ما دیدیم خیلی از شرکت‌ها به ورطه زیان‌دهی افتاده‌اند بنابراین مقدمات انحلال این شرکت را فراهم کردیم. در این میان اگر‌ می‌دیدیم شرکتی قابلیت اصلاح ساختار دارد، اصلاح کردیم.
 
در حال حاضر آنهایی که باید منحل‌ می‌شد را منحل کرده‌ایم و آنهایی را هم که ارزش فروختن نداشتند یعنی حتی اگر خریداری هم پیدا می‌شد که بخرد نمی‌توانست آنها را بازسازی کند نیز منحل کردیم و شرکت‌های موجودمان را ان شاءالله ادغام‌ می‌کنیم و وقتی که به توان اقتصادی بالایی رسیدند که توسط بخش خصوصی قابل بهره‌برداری باشند، به فروش خواهیم گذاشت.

منبع: پول