صادرات زعفران به آمریکا در شرایط تحریم/ افغانستانی ها، پاکستانی‌ها و چینی‌ها چراغ خاموش زعفران را از کشور خارج می‌کنند/ فقط ۷ درصد زعفران ایران به صورت بسته بندی صادر می‌شود!

این روزها فصل برداشت زعفران در استان های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی است اما حال و روز زعفران کارانی که یکسال چشم به درآمدهای این محصول دوخته بودند، اصلا خوب نیست.

به گزارش تابناک اقتصادی، بیش از ۹۰ درصد از زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود و در ایران نیز ۷۶ درصد سطح زیر کشت و ۸۰ درصد تولید این محصول متعلق به خراسان رضوی است.

در دهم مهرماه سال جاری بود که برای جلوگیری از هرج‌ومرج و مشکلات سال گذشته جلسه‌ای با حضور شورای ملی زعفران و اتحادیه صادرکنندگان این محصول با همراهی و پشتیبانی دکتر زنگنه نماینده مردم شهرستان‌های تربت‌حیدریه، مه ولات و زاوه در مجلس تشکیل شد. در این جلسه با امضای تفاهم‌نامه‌ای مقرر شد تا تجار و صادرکنندگان زعفران به خرید گل زعفران برای هر کیلو ۱۵۰ هزار تومان، پوشال زعفران به ازای هر کیلو ۱۶ میلیون تومان و نگین زعفران ۲۰ میلیون تومان اقدام کنند.

هم‌چنین بر اساس بند دوم این تفاهم‌نامه مقرر شد تا یک هزار میلیارد تومان تسهیلات با نرخ سود ۱۵ درصد برای افرادی که متقاضی خرید هستند؛ با این شرط که دریافت‌کنندگان تسهیلات قیمت خرید مندرج در تفاهم‌نامه را رعایت کنند اعطا شود.

به همین منظور سازمان برنامه و بودجه قرار شد تا مبلغ یک هزار میلیارد تومان شامل ۵۰۰ میلیارد تومان سهم بانک کشاورزی، ۲۵۰ میلیارد تومان سهم بانک صادرات و همچنین ۲۵۰ میلیارد تومان سهم بانک توسعه صادرات برای حمایت از بخش خصوصی در اختیار این سازوکار قرار دهد.

این تفاهمات روزنه امیدی برای زعفران کاران بود، اما با شروع فصل برداشت و آغاز فروش گل زعفران قیمت‌ها به کیلویی ۶۰ هزار تومان و حتی پایین‌تر سقوط کرد.

نایب رئیس شورای ملی زعفران: هزار میلیارد تومان وعده داده شده کجاست؟/ در همین شرایط تحریم به آمریکا صادرات زعفران داریم/ افغانستانی ها، پاکستانی ها و چینی ها چراغ خاموش زعفران را از کشور خارج می کنند/ مسئله بازگشت ارز صادراتی در حال خفه کردن صادرکننده است!

غلامرضا میری نایب رئیس شورای ملی زعفران در گفت‌وگو با خبرنگار تابناک اقتصادی گفت: یکی از مسئولین جهاد کشاورزی به تازگی طی مصاحبه ای اعلام کرده که متولی خرید زعفران در سال جاری شورای ملی زعفران است.

وی ادامه داد: حالا من پرسشم از آقایان این است که آیا این متولی خرید نباید صورتجلسه، دستورالعمل و یا تفاهمنامه ای و توافقنامه ای داشته باشد؟ به ما دستور می دهند که بخریم، این دستورالعمل خرید کجاست؟ میری افزود: چرا این آقایان از زیر بار مسئولیت شانه خالی می کنند و ما را در مقابل کشاورزان قرار می دهند؟

نایب رئیس شورای ملی زعفران اظهار داشت: تنها یک جلسه با نمایندگان محترم مجلس، در شورای ملی زعفران داشته ایم که در این جلسه مقرر گردید هر شخصی که قصد خرید زعفران را دارد با قیمت های مصوب (گل زعفران برای هر کیلو ۱۵۰ هزار تومان، پوشال زعفران به ازای هر کیلو ۱۶ میلیون تومان و نگین زعفران ۲۰ میلیون تومان) خرید زعفران را انجام دهد و در مقابل هزار میلیارد تومان تسهیلات در نظر گرفته شد تا این خریدها انجام شود.

میری افزود: مستنداتی وجود دارد که صادرکنندگان به محضی که از این جلسه خارج شدند با منابع خود شروع به خرید زعفران از کشاورزان حتی به قیمت‌هایی بیشتر از قیمت مصوب کردند. این خرید‌ها به ۵ تن و عملا نقدینگی صادرکنندگان برای خرید به اتمام رسید. با گذشت یک ماه از جلسه مذکور، هنوز خبری از هزار میلیارد تومان وعده داده شده نیست و من پرسشم این است که آن هزار میلیارد تومانی که قرار بود به صادرکنندگان زعفران بدهند کجاست؟

میری گفت: امروز نامه‌ای به دست من رسیده است؛ با این مضمون که اتحادیه صادرکنندگان، همکاران خود را به سامانه سیتا (سامانه یکپارچه تسهیلات اعتباری) جهت دریافت تسهیلات (هزار میلیارد تومان) معرفی کنید. امروز که صادرکنندگان را به این سامانه معرفی کنیم دو ماه طول می‌کشد تا تسهیلات به دست صادرکنندگان برسد و این نوشدارو بعد از مرگ سهراب است، چون الان وقت برداشت زعفران و خرید است نه دو ماه دیگر. این گونه تسهیلات دادن به چه درد کشاورز می‌خورد؟

این فعال حوزه زعفران گفت: از ۵ تن زعفران خریداری شده مذکور، بخشی را صادر کردیم و بخشی در انبار‌ها هنوز موجود است. آن بخشی هم که صادر شد، طرف مقابل اعلام کرد به دلیل بالا بودن قیمت، خریداری نمی‌کند!

میری در مورد وضعیت بازار‌های صادراتی در شرایط تحریم و کرونا گفت: در صادرات آنقدر توانمند هستیم که هم اکنون در همین شرایط به آمریکا زعفران صادر می‌کنیم. وی ادامه داد: آن چیزی که هم اکنون برای ما مشکل ایجاد کرده است برگشت ارز حاصل از صادرات است که متاسفانه گلوی صادرکننده را گرفته است و در حال خفه کردن صادرکننده می‌باشد. این وضعیت باعث شده که ما اولاً مجبور شویم بخشی از زعفران را به یک فرد غیرایرانی برای صادرات بدهیم و وی این زعفران ایرانی را با برند خودش به مشتری ما تحویل دهد که این واقعا شرم آور و خجالت آور است. ثانیا همین الان که فصل برداشت زعفران است اگر به مناطق زعفران خیز سری بزنید، متوجه خواهید شد که افغانستانی ها، پاکستانی‌ها و چینی‌ها برای خرید زعفران ایرانی بر سر زمین‌ها حاضر شده اند و از دلالان زعفران را خریداری و چراغ خاموش از کشور خارج می‌کنند.

نایب رئیس شورای ملی زعفران در پاسخ به این پرسش که چرا زعفران قاچاقی از کشور خارج می‌شود، اظهار داشت: دلیل این مساله موضوع برگشت ارز حاصل از صادرات است. در چنین شرایط سختی من صادرکننده زعفران باید این محصول کشاورزی را صادر و دلار را وارد کشور کنم و بعد دلار را ارزان‌تر از بازار آزاد به سامانه نیما بدهم.

میری در پاسخ به این پرسش که راهکار چیست، گفت: راهکار این است که این ارز را به قیمت آزاد از من صادرکننده خریداری کنند. چرا باید ارز را ۴ هزار تومان ارزان‌تر عرضه کنم؟

وی ادامه داد: راهکار دیگر این است که اعلام کرده ایم اگر قرار است به یک واردکننده مثلا واردکننده موبایل ارز بدهند، این فرد را به اتحادیه تشکل صادرکنندگان معرفی کنند تا ما ارز او را تامین کنیم.

میری در انتها گفت: وظیفه من صادرکننده است که زعفران را صادر کنم چرا که تمام زعفران کاران را برادران و خواهران خود می‌دانیم، اما شیوه برخورد مسئولین با من صادرکننده مناسب نیست و هر روز تهدید می‌شویم. یکی می‌گوید صادرکننده خائن است، یکی می‌گوید کارت بازرگانی شما را باطل می‌کنیم، یکی می‌گوید از مزیت‌های اجتماعی محرومتان می‌کنیم و ... .

صادرکننده نمونه زعفران: عدم تعادل بین تولید و مصرف قیمت زعفران را کاهش داده است/ سیاست های اشتباه انگیزه را برای صادرات سالم زعفران کاهش داد/ به دلیل شرایط زعفران، این محصول قاچاق پذیری بالایی دارد/ فقط ۷ درصد زعفران ایران به صورت بسته بندی شده صادر می شود

علی شریعتی مقدم صادرکننده نمونه زعفران نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تابناک اقتصادی در مورد دلایل کاهش قیمت زعفران گفت: دلیل اصلی این است که آن گونه که تولید افزایش یافته است، میزان مصرف افزایش نیافته است و ضروری است که بر روی مصارف عموم و بازار مصرف زعفران بیشتر کار شود.

وی با اشاره به اینکه ۹۶ درصد زعفران جهان در ایران تولید می‌شود، افزود: کیفیت زعفران ایران بسیار بالاست، اما به دلیل بیماری کرونا، خطوط هوایی برای صادرات مختل شده است و مراسمات از جمله مراسمات ماه مبارک رمضان و مصارف رستوران‌ها کاهش یافته است و این مساله روی تقاضای زعفران تاثیرگذار بوده است.

شریعتی مقدم ادامه داد: در دنیا اسم زعفران وجود دارد، اما شناخت کامل درباره جنبه‌های مصرفی مختلف آن وجود ندارد. زعفران علاوه بر جنبه‌های غذایی، جنبه‌های دارویی نیز دارد. از این جهت، شاید یکی از مسائلی که باید بیشتر از هر چیزی به آن پرداخته شود، موضوع توسعه بازار و توسعه مصارف زعفران ـ چه در سطح ملی و چه در سطح بین المللی ـ است. قاعدتاً توسعه آن در داخل کشور می‌تواند مقدمه‌ای برای راه‌های جدید مصرف در خارج از کشور باشد.

شریعتی مقدم با اشاره به اینکه سال گذشته حدود ۷۰ تن زعفران توسط تعاونی روستایی خریداری شد، افزود: این خریداری تاثیر اولیه مناسبی را بر روی قیمت‌ها داشت، ولی در میان مدت و سال زراعی جاری این اثر، خود را متناسب با افزایش نرخ ارز نشان نداد. علت هم این است که خریدار داخلی و خارجی مازاد تولید را درک می‌کنند و تنها راه برای مقابله با این مساله افزایش مصرف است.

وی گفت: بیماری کرونا و تغییر سبک زندگی و افزایش هزینه‌ها و کاهش ارزش پول ملی از دیگر نکاتی است که موجب شده است تا خرید محصولاتی مثل زعفران کمتر شود و کالای اولویت دار برای خرید نباشد.

صادرکننده نمونه زعفران در مورد شرایط صادراتی این محصول گفت: از سال ۹۷ قیمت زعفران نوسان داشته است و به دلیل تعهدات ارزی صادرکنندگان، پایین‌تر بودن نرخ ارز در نیما برای واردکننده در مقایسه با صادرکننده و ادامه روند اشتباه سیاست تشویق واردات، انگیزه برای کار سالم در حوزه صادرات زعفران کاهش یافته است؛ یعنی فعالیت‌های واسطه گری و قاچاق زعفران به افغانستان و کشور‌های دیگر افزایش یافته و صادرکنندگان واقعی و کسانی که در حوزه بسته بندی و فرآوری اصولی زعفران سرمایه گذاری کردند، در این شرایط متضرر شدند.

وی ادامه داد: بنابراین صادرات زعفران تا حد زیادی از ریل خود خارج شده و امیدواریم با عملی شدن تغییراتی که از سوی اتاق بازرگانی از بانک مرکزی و وزارت صمت خواسته شده است، صادرات زعفران و دیگر محصولات کشاورزی به جایگاه خود بازگردد.

شریعتی مقدم در مورد مشکلات صادراتی زعفران نیز گفت: مشکلات صادراتی این محصول متعدد است، اما اصلی‌ترین مشکل قاچاق پذیری بالای زعفران به دلیل حجم کم و ارزش بالای آن است. همچنین علیرغم اینکه رهبری در دوم  شهریور ۹۹ فرمودند که خام فروشی نکنید، بازار‌های اصلی این محصول بازار‌های ماده خام زعفران هستند و بازار‌های بسته بندی یا محصولات جانبی زعفران افول داشته است. فقط ۷ درصد زعفران ایران، بسته بندی شده صادر می‌شود، در حالی که در گذشته این میزان دو رقمی بوده است.