بازدید 13739
دانستنی‌های حقوقی؛

از نظر حقوقی «رضایت بیمار» باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟

یکی از مهمترین تعهدات اخلاقی و حتی شرعی پزشکان پیش از شروع یک دوره درمانی و حتی پس از آن، تعهد به افشای اطلاعات و آگاهی از خطراتی است که بیمار در تصمیم‌گیری پیرامون عملیات پزشکی به آن‌ها نیاز دارد. لازمه رضایت آگاهانه، برخورداری از آگاهی کافی نسبت به پرونده پزشکی، نوع بیماری و روند، عوارض و شیوه‌های درمان است.
کد خبر: ۹۳۸۱۰۹
تاریخ انتشار: ۲۸ آبان ۱۳۹۸ - ۰۷:۰۰ 19 November 2019

یکی از مهمترین تعهدات اخلاقی و حتی شرعی پزشکان پیش از شروع یک دوره درمانی و حتی پس از آن، تعهد به افشای اطلاعات و آگاهی از خطراتی است که بیمار در تصمیم‌گیری پیرامون عملیات پزشکی، به آن‌ها نیاز دارد. لازمه رضایت آگاهانه، برخورداری از آگاهی کافی نسبت به پرونده پزشکی، نوع بیماری و روند، عوارض و شیوه‌های درمان است.

به گزارش «تابناک»؛ می‌توان رضایت را به دو نوع صریح و ضمنی تقسیم کرد. رضایت از هر نوعی باشد، باید آگاهانه باشد. رضایت صریح، یعنی رضایتی که بیمار صریحاً به پیشنهاد پزشک یا کادر درمانی برای معالجه می‌دهد.

اعلام رضایت صریح، خود به دو دسته رضایت شفاهی یا کتبی تقسیم می‌شود. رسمی به صورت کتبی است و غیر رسمی به اشکال دیگر.

بهتر است بیمار رضایت خود را کتبی بدهد تا اگر اختلافی پیش آمد، به برگه‌ای که امضا کرده است، استناد کند. رضایت ضمنی یا تلویحی هم رضایتی است که بیمار آن را با عمل خود نشان می‌دهد. به عنوان نمونه بیماری که تلفنی درخواست آمبولانس می‌کند، رضایت ضمنی خود را به انجام عملیات پزشکی اعلام کرده است. درخواست دریافت مراقبت‌های پرستاری، مراجعه به دندانپزشک و درخواست کشیدن دندان، مصادیقی از این نوع رضایت هستند. نوع سوم که رضایت آگاهانه است، رضایتی است که بیمار یا اولیای او با آگاهی کامل از نوع بیماری، روند معالجه، آثار درمان و …. اعلام می‌کنند. این نوع رضایت، فراتر از رضایت صریح و ضمنی است.

رضایت آزادانه و آگاهانه بیمار از نظر حقوقی

توجیهی که درباره رضایت آگاهانه وجود دارد، به اطلاع‌رسانی مربوط می‌شود. این موضوع که شخص بتواند با اطلاعاتی که در دست دارد تصمیم‌گیری کند، مهم است و اگر اطلاعات کافی نداشته باشد، نمی‌تواند از روی آگاهی تصیم‌گیری کند. اگر تصمیم‌گیری در مورد جان و سلامتی باشد، حساسیت قضیه مضاعف می‌شود.

همچنین اینکه بیمار اطلاع کافی از بیماری و روش درمان خود داشته و کاملا توجیه شده باشد، نیت خیر پزشک را نشان می‌دهد و اعتماد بیمار به پزشک بیشتر می‌شود.

حواسمان باشد که رابطه پزشک و بیمار بر اساس قرارداد است و ناآگاهی بیمار از نحوه درمان و روش معالجه باعث لطمه به قرارداد شود.

از طرف دیگر پزشک باید اطلاعاتی که دارد را به زبان ساده به بیمار منتقل کند، چون بیمار است که می‌خواهد راجع به سرنوشت خود تصمیم بگیرد؛ بنابراین هدف از اطلاع‌رسانی پزشک به بیمار، تصدیق و تضمین استقلال، آزادی اراده و انتخاب بیمار به عنوان حق اساسی اوست و تشویق بیمار به تصمیم‌گیری منطقی بر اساس ارزشیابی منافع، مزایا، ضرر‌ها و خطرات ناشی از عملیات پزشکی پیشنهادی است.

تعهد پزشک به دادن اطلاعات در چندین مرحله ضروری است: قبل از شروع به انجام عملیات پزشکی؛ پس از شروع عملیات پزشکی در مدت زمان درمان (دوره درمان) و پس از اتمام اقدامات پزشکی. در مورد وظیفه اطلاع‌رسانی پزشک، این مسأله وجود دارد که برای دستیابی به رضایت آگاهانه، پزشک تا چه حد ملزم به افشا و اطلاع‌رسانی است و چه اطلاعاتی را باید برای بیمار افشا کند. آنچه ضروری به نظر می‌رسد، آن است که اطلاعات داده شده صادقانه، صحیح، روشن، دقیق و مناسب باشد.

پزشک باید متناسب با سواد و اطلاعات بیمار، پاسخگوی پرسش های او باشد و نیز باید نحوه درمان، طول درمان و حتی هزینه معالجه را با حوصله برای بیمار بیان کند؛ بنابراین قاعده کلی این است که پزشک باید در کلیه فرایند‌های پزشکی تشخیصی و درمانی اطلاعات اساسی مؤثر بر تصمیم‌گیری بیمار را ارایه دهد.

ماهیت و گستره اطلاع‌رسانی به بیمار در قانون تعیین نشده است؛ بنابراین رویه قضایی و دادگاه‌ها باید مشخص کنند که آیا به بیمار در هر مورد خاص اطلاع‌رسانی کافی صورت گرفته است یا خیر.

محدوده افشای اطلاعات توسط پزشک نیز نیازمند تصریح است؛ ماهیت و نوع بیماری، منافع، خطرات، توابع و عوارض جانبی، نوع اقدامات پزشکی و تجهیزات مورد نیاز، محدوده و قلمروی عملیات پزشکی و اهمیت آن، خطرات و عواقب عملیات پزشکی، مزایا و معایب، اقدامات و راهکار‌های جایگزین، هزینه‌ها، هدف مورد انتظار در عملیات پزشکی و مواردی از این دست نیازمند تصریح است.

مورد دیگری که ابهام‌برانگیز بوده، عبارت از آن است که اگر بیمار بدون کسب اطلاع از شیوه درمان و نوع بیماری، رضایت به انجام معالجه دهد، قرارداد درمان چه سرانجامی پیدا می‌کند؟

رضایت آگاهانه از منظر اخلاقی

اخلاق در زمینه رضایت آگاهانه نسبت به حقوق جلوتر است. منشور حقوق بیمار در بند ۲ نسبت به این حق، تأکید کرده است.

نظام پزشکی در دهه‌های اخیر به این نتیجه رسیده که اگر مشارکت بیمار را که مبتنی بر آگاهی است حاصل کنند، درمان روند مطلوب‌تری به همراه خواهد داشت و منافع بیشتری متوجه بیمار می‌شود.

به عبارت دیگر، درمان بیماری‌ها وابستگی زیادی به تعامل میان پزشک و بیمار داشته و نتیجه همکاری بیمار با پزشک، درمانی سریع و موفق را به همراه دارد.

این امر هنگامی محقق می‌شود که پزشک از توانایی برقراری ارتباط با بیمار برخوردار باشد.

اگر کلیه مراحل درمان برای بیمار تبیین شده و مرحله به مرحله رضایت بیمار حاصل شود، اعتماد او به پزشک و کادر درمانی افزایش می‌یابد و از لحاظ روانی، بیشتر احساس امنیت می‌کند و این موضوع در روند بهبودی نیز مسلما تأثیرگذار است.

تحقیقات زیادی نشان داده‌اند که ناتوانی کادر درمانی به ویژه پزشکان و پرستاران در ایجاد رابطه مناسب با بیماران در راستای کسب رضایت آگاهانه، نه تنها هزینه زیادی ایجاد می‌کند، بلکه باعث می‌شود بیمار از روند درمان نیز ناراضی باشد.

سلام پرواز
خیرات نان
بلیط اتوبوس
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۱۴
با این متن ها نمک بر زخم بیماران و بیمارداران نپاشید. در نظام درمان ما، جاده یکطرفه ست.
این امضایی که از بیمار یا همراهش قبل از عمل می گیرند که هیچ شکایتی نخواهند داشت تا چه حد موجب ضایع شدن حق بیمار درصورت قصور پزشکی خواهد شد ؟ آیا در صورت قصور هم نافذ است ؟
پاسخ ها
پزشک
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۸:۴۰ - ۱۳۹۸/۰۸/۲۸
خیر. در رضایتی که از بیمار میگیرند درج میشود (و حتی اگر درج نشود باز هم بر اساس قانون همین است) که رضایت میدهید که پزشک در محدوده قوانین علمی و حرفه ای و کیفری شما را درمان کند. اگر پزشک کاری کند که بر خلاف اصول علمی یا قوانین اجرایی باشد مسئول است و شما میتوانید شکایت کنید و رضایت بلا اثر است. علتی که رضایت میگیرند این است که نشان دهند اقدامات درمانی با اجازه بیمار بوده و نیز اینکه بسیاری اقدامات حتی در صورت درست انجام شدن هم احتمال کمی برای عارضه دارند که این رضایت نشان می دهد آنها برای بیمار توضیح داده شده اند.
کریم حاجی
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۸:۵۹ - ۱۳۹۸/۰۸/۲۹
از نظر قانون هیچ پزشک و پرستاری بدون اجازه ی کتبی مریض حق نداره مرتکب عمل جراحی بشه. منظور از رضایت آگاهانه اینه وگرنه بیمار میتونه درصورت عمل جراحی نادرست شکایت بکنه.
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۹:۰۶ - ۱۳۹۸/۰۸/۲۹
این امضاها فرمالیته هست همش...شما وقتی امضا میکنید درواقع فقط واسه اینه که بعدا ثابت بشه که شما رو کسی به زور مجبور به عمل یا درمان نکرده و خودتون خواستید...وگرنه اگر قصوری اتفاق بیوفته طبق روال عادی رسیدگی میشه بهش ..متاسفانه جوری فضاسازی شده که گویا هر کس رضایت نامه رو امضا کنه دیگه حق شکایت نداره...اصلا اینطوری نیست
سلام
ضمن تشکر از متن ارائه شده و احترام به نویسنده مطلب ولی به خاطر داشته باشیم در واقعیت کاملا متفاوت با ان نوشته عمل می شود . بطور مثال وقتی وارد بیمارستان می شوی و برای بستری شدن اقدام می کنید قبل از انکه روال درمان و ... را بدانید از شما به زور و اجبار امضا رضایت بیمار اخذ می شود بدون هیچگونه اطلاعاتی . بعنی شما مجبور هستید قبل از هر کاری امضابدهید اگر در طی مراحل مداوا خدای نکرده اتفاقی بیافتد می گویند خودتان امضا کردید ولی این نحوه اگاه سازی و اطلاع رسانی کاملا بیخود است و قانونگذار اینکه گفته باید بیمار مطلع باشد درست ولی اصلا در بیمارستان ها به این توجهی نمی شود و برمیگردد به وزارت بهداشت و اطلاعیه هایشان که باید اصلاح شود .
شما می گوئید تکریم بیمار درصورتی که در بیمارستان ها بالاخص بیمارستان های دولتی آن چیزی که تکریم نمی شود بیمار است
قبول دارم که واقعا پزشکان و پرستاران و کادر بیمارستانی بسیار زحمت می کشند ولی اگر آنها قبول داشته باشند که با عشق به مردم خدمت کنند و بدون منت و ناراحتی و بدون چشم داشت باشد دیگر این اتفاق نمی افتد
قبول کنید که بخش بازرسی شماها در بیمارستان ها بسیار بسیار کمرنگ است
به همین دلیل پرستار و یا مسئول بخش یا پزشک به هر ترتیبی که دلش خواست با بیمار رفتار می کند
این را در نظر داشته باشید که بیمار درحال رنج بردن از بیماریش است و استرس و اصطراب آن بیماری باعث به همر ریختگی روحی و روان بیمار می شود و اگر کادر بیمارستان نیز این را تشدید کنند که خیلی بدتر است

شماکه این مطالب را می نگارید ای کاش یک تحقیق و مطالعه در ساختار بیمارستانی سایر کشورها نیز انجام و یک تحلیل و مقایسه داشته باشید که در صورت اجرا نکردن قوانین توسط کادر پزشکی و بیمارستان چه بلایی سرشان می آورند و چون این قوانین سفت و سخت است همه رعایت می کنند و ان زمان از بیمار و ارباب رجوع انتظار دارند آن قوانین را رعایت و در صورت عدم رعایت تبعات بعدی را خواهد داشت .
منظور مشخص اینکه ابتدا از وزارت و کادر بیمارستان شروع و سپس ادامه دهید
ما کادر بازرسیمان بسیار ضعیف عمل می کند و
با تشکر
پاسخ ها
مجید
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۸:۵۶ - ۱۳۹۸/۰۸/۲۹
دوست عزيز، تمامي پزشکان وپرستاران که بداخلاق نیستن. من خودم خاطرات خوبی از بااخلاق ترین اونها دارم.
درضمن رضایت بدو بستری به معنای این نیست که هر قصوری میشه کرد، بلکه به این معناست که خود بیمار و قیم ایشان راضی به بستری هستن و گروگان گیری نشده است. ممنون از توجهتون
یک پیشنهاد دارم که به گوش دولت برسونید. طرح گروه های علوم پزشکی و تخصصی افرادی که با سهمیه ازاد(صرفا سهمیه آزاد، نه سهمیه تعهد محروم) قبول شدن رو بهشون بفروشید و مدرکشونو بدید جبران کسری بودجه کنید. با توجه به افزایش و تعداد سهمیه های مناطق محروم ( تقریبا فقط ۳۰٪ ورودی تخصص سهمیه ازاد هستن و بقیه سهمیه های دیگر هستن) مطمنن مشکلی پیش نمیاد. در کنارش میتونید سربازی رو هم بفروشید و تا حدی مشکل بوجه ۹۹ بدون دعوا و اعتراض حل میشه. میشه هزینه شو به اقشار کم درامد هم داد
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۹:۱۰ - ۱۳۹۸/۰۸/۲۹
با فروش طرح تخصص بودجه دولت رو تامین کنن؟؟؟
احتمالا باید رقم فروش چند میلیارد تعیین بشه تا یه بخشی از بودجه دولت تعین بشه.
به نظر مساد پزشک باشی که این حرفو میزنی ولی ببینم شما پزشک کدوم ولایتی که بعد از ۴ سال بی پولی دوره دانشجویی تخصص اینقدر پول داری که میتونی چند صد میلیون یا چند میلیارد بدی به دولت که نری طرح؟؟؟والا ما که نداریم.
مريض داشتيم شكستگي لگن.رفتيم بيمارستان دكتر كشيك گفت مشكوك هستش حالا بريد خونه اگه بد تر شد بياريد؛ خب بدتر شد برگشتيم بيمارستان بيمار را قبول نكردند گفتند به رضايت خودتون ترخيص شديد.... ما چه كاري ميتونستيم انجام بديم؟...... همون كار رو كرديم ...با يك كم از اونايي كه بهش ميگن چرك كف دست...
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۹:۱۱ - ۱۳۹۸/۰۸/۲۹
چرت و پرت نگو هموطن...دکتر اگه مشکوک بشه به بدحالی مریض میگه وایسا تا یه ازمایشی عکسی ...انجام بدیم. نمیگه برو بخونه.
متن قوی نبود. اصلا اشاره ای به مواد قانونی نکرده است
رضایت در سیستم پزشکی فرم استاندارد دارد. بیماران نگران رضایت دادن نباشند . به حق بیمار برای اعتراض در صورت قصور ارتباطی ندارد. قصور پزشک اقدام عمد نیست.لذا رضایت بیمار به مفهوم تایید نیت و رخصت انجام درمان توسط پزشک است و مجوزی برای هر اقدام خارج عرف درمان نیست. و بحث جدیدی نیست.
از نظر حقوقی قطع اینترنت باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟!
برچسب منتخب
# ماه رمضان # عید نوروز # جهش تولید با مشارکت مردم # دعای روز هجدهم رمضان # شب قدر