کسب و کار: سوپاپ اطمینان سرمایه‌گذاران خارجی
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از تاسیس موسسات رتبهبندی اعتباری در ایران خبر داد. وی با بیان اینکه روند اجرایی تاسیس نهمین نهاد مالی تحت نظارت سازمان بورس آغاز می‌شود، از متقاضیان داخلی و خارجی برای دریافت مجوز فعالیت موسسه‌های رتبهبندی اعتباری دعوت کرد.
به گفته وی، آگاهی از ریسک و وضعیت مالی شرکت‌ها از دغدغه‌های همیشگی فعالان بازار سرمایه بوده که از این پس، موسسه‌های رتبهبندی به این موضوع خواهند پرداخت.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به تهیه دستورالعمل تاسیس و فعالیت موسسه‌های رتبهبندی اشاره کرد و گفت: همه افرادی که علاقه‌مند به فعالیت هستند، می‌توانند درخواست تاسیس موسسه‌های رتبهبندی در ایران را به سازمان بورس ارائه کنند.
محمد فطانت از همه موسسه‌ها و نهادهای فعال در عرصه بین‌المللی رتبهبندی خواسته تا درخواست خود را برای تاسیس موسسه رتبهبندی در ایران اعلام کنند. رتبهبندی اعتباری به معنای ارزیابی میزان ریسک و احتمال پرداخت بموقع تعهدات مالی ناشران اوراق و سهام و پیش‌شرط حضور در بازارهای مالی و سرمایه است به همین دلیل امروزه موسسات رتبهبندی از کلیدی‌ترین نهادهای مالی در کشورهای توسعه یافته به‌شمار می‌روند و در بازارهای مالی جهانی نیز کمتر سرمایه‌گذاری را می‌توان یافت که قبل از انتخاب گزینه سرمایه‌گذاری به گزارش‌های موسسه رتبهبندی در این رابطه توجهی نداشته باشد.
موسسات و شرکت‌های رتبهبندی از مهم‌ترین نهادهای مالی هستند که در قانون بازار سرمایه ایران نیز مورد توجه قرار گرفته اند و موجب پیوند بازار سرمایه کشور با سایر بازارهای سرمایه دنیا می‌شوند. بودجه سال 95 به دولت این امکان را داده است که 300 هزار میلیارد ریال (30 هزار میلیارد تومان) اوراق بدهی منتشر کند که برای انتشار این اوراق در عرصه بین‌المللی، به اعتبار‌سنجی شرکت‌های رتبهبندی نیاز است.
جواد سنگینیان، کارشناس بازار سرمایه:استفاده از تسهیلات بانک ها
سابقه تاسیس نهادهای رتبهبندی در کشورهای توسعه یافته بسیار قدیمی است. با این وجود متاسفانه در کشور ما نهادهای اقتصادی در رابطه با بحث رتبهبندی شرکت‌ها و سایر سازمان‌های اقتصادی با ضعف و کمبودهایی مواجه هستند. این رتبه‌بندی‌ها منجر می‌شود شرایط برای سرمایه‌گذاران و کسانی که قصد دسترسی به شرکت‌های منتشر‌کننده اوراق و سهام را دارند، تسهیل شود. موسسات رتبهبندی براساس استانداردهای مشخص شرکت‌ها را براساس درجه ریسک‌شان نمره‌گذاری می‌کنند و همین امر معیاری برای پرداخت وام از سوی بانکهای سرمایه‌گذاری و بانکهای معمولی قرار می‌گیرد. یکی از مشکلاتی که کشورها هنگام رشد بازارها با آن مواجه هستند، مشکل انتخاب بد (Adverse Selection) است که در همه بازارها مخصوصا بازار کالاهای دست‌دوم و خدمات وجود دارد. مهم‌ترین آن نیز بازار مالی است که در آن بانک‌ها تصمیم می‌گیرند که به چه کسانی وام داده و به چه کسانی وام ندهند یا سرمایه‌گذاران اوراق قرضه را از چه شرکت‌هایی خرید کرده یا خرید نکنند. در صورت نبود موسسات رتبهبندی بانک‌ها از روش‌های دیگری برای اعطای وام و خرید اوراق استفاده می‌کنند و همین امر موجب می‌شود وام‌های پرداخت شده به درستی تخصیص پیدا نکند و رقم وام‌های مشکوک‌الوصول بالا رود. حال آنکه این مشکلات با رتبهبندی شرکت ها حل می‌شود و بدون داشتن رتبه شرکت‌ها نمی‌توانند از تسهیلات بانک‌ها استفاده کرده یا به انتشار اوراق بپردازند.
عباسعلی حقانی‌نسب، کارشناس بازار سرمایه:تسهیل شرایط برای سرمایه‌گذاران
موسسات رتبهبندی در دنیا شامل 3 موسسه رتبهبندی مهم هستند که بیش از 80 درصد رتبهبندی دنیا از طریق این 3 موسسه انجام می‌گیرد که مورد تایید نظام مالی دنیا هم است. این موسسات به نام موسسه رتبهبندی استاندارد‌اند پورز، مودیز و فیچ و‌ای‌ام بست است. هر یک از کشورها موسسات مختلفی برای رتبهبندی دارند اما آنچه در نظام مالی جهانی مورد تاکید است، رتبهبندی بین‌المللی است که نظام مالی نیز براساس آن عمل می‌کند. در مواردی مانند اعطای وام و سرمایه‌گذاری نیز به رتبهبندی این 3 موسسه نیاز است. بنابراین این موسسات از دیرباز تاکنون نقش مهمی در بازارهای مالی چون بازار بانکی و بازار سرمایه داشته‌اند که متاسفانه در کشور ما جای آنها خالی بوده و هست. بنابراین در حال حاضر تاسیس این موسسه‌ها برای ارزیابی توانایی شرکت‌ها، میزان ورشکستگی آنها و ... ضروری است و همچنین داده‌های این موسسات کار سرمایه‌گذاری خارجی را راحت‌تر می‌کند.
یکی از علت‌هایی که موجب شده دولت‌ها مجبور به پرداخت وام‌های گران با دوره زمانی کوتاه‌مدت باشند، ضعف رتبهبندی است درحالی که در کشورهای دیگر به واسطه جایگاه خوب موسسات اعتباری تامین مالی وام‌ها هم با نرخ‌های زیر یک درصد و دوره بازپرداخت طولانی‌تر پرداخت می‌شود.
مجید محمدعلیزاده‌آرانی، کارشناس بازار سرمایه:ایجاد اطمینان در سرمایه‌گذار خارجی
از جمله مهم‌ترین نقش موسسات اعتباری برای سرمایه‌گذاران ایجاد اطمینان و آرامش خاطر برای آنان است. درواقع این شرکت‌ها سوپاپ اطمینانی برای سرمایه‌گذاران خارجی هستند تا آنها راحت‌تر و با کمترین دغدغه و ریسک بتوانند در بورس اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کنند. همچنین این موسسات می‌توانند میزان ریسک بازار و اعتبار ناشران را تعیین و کنترل کنند و درنهایت میزان ریسک بازار را کاهش دهند و تحقق تعهدات مالی شرکت‌های پذیرفته شده را بررسی کنند. یکی از موضوعات مهم در رابطه با این موسسات این است که بدانیم این موسسات از چه طریقی پذیرفته می‌شوند و اینکه چگونه باید آنها را کنترل کند و نظارت کرد. زمانی که این موسسات نقش خود را به‌خوبی ایفا کنند، منجر به بالندگی بورس شده و به رشد آن کمک خواهند کرد. یکی از پیش‌شرط‌های لازم برای عملکرد خوب این شرکت‌ها تطبیق آنها با استانداردهای جهانی است. زمانی که این شرکت‌ها استانداردهای جهانی را درنظر بگیرند و براساس آن گزارش ارائه دهند و عمل کنند، سرمایه‌گذاران خارجی رغبت بیشتری برای سرمایه‌گذاری خواهند داشت. نبود این موسسات بازار بورس را دستخوش نوسانات کرده و منجر به خروج سرمایه‌گذار از بازار سرمایه خواهد شد که در این صورت بازگشت آن سخت و دشوار می‌شود.
