در سفر ولید معلم به مسکو چه گذشت؟

آیا استقبال روسیه از تمایل عربستان به بهبود روابط خود با این کشور به مفهوم دور شدن این کشور از تنها متحد سنتی خود در ساحل دریای مدیترانه است؟

کد خبر: ۵۱۳۲۳۱

تاریخ انتشار: ۰۹ تير ۱۳۹۴ - ۱۱:۵۰ 30 June 2015

به گزارش «تابناک»، ولید معلم وزیر امور خارجه سوریه در سفری به روسیه علاوه بر دیدار با سرگئی لاوروف همتای روسی خود و شرکت در مصاحبه مطبوعاتی مشترک با وی با ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه نیز در کاخ کرملین دیدار کرد و از قول وی برای ارائه کمک های نظامی ، سیاسی و اقتصادی جدید به سوریه خبر داد.

این سفر پس از آن صورت گرفت که محمد بن سلمان وزیر دفاع و جانشین ولیعهد عربستان در سفری غیرمنتظره به روسیه با ولادیمیر پوتین در حاشیه نشست اقتصادی سن پترزبورگ دیدار کرد و منابع رسانه ای از امضای قرار داد های به ارزش 12 میلیارد دلار در زمینه های مختلف از جمله احداث 16 راکتور هسته ای بدست متخصصان روسی در عربستان خبر دادند و متعاقب آن رسانه های سعودی با به راه انداختن جنگ روانی سعی کردند چنین وانمود کنند که روسیه در رویکرد حمایتگرانه گذشته خود از سوریه تجدید نظر کرده است .

از دیگر مسائلی که به این سفر اهمیت می دهد تحولاتی است که به تازگی های در جبهه شمالی و جنوبی سوریه روی داده است. در جبهه جنوبی نشانه های از تلاش های رژیم صهیونیستی برای ایجاد کمربند امنیتی در جولان مشاهده شده است و اگرچه هوشیاری دروزی های استان سویدا در برابر اشک تمساح این رژیم برای دروزی های سوریه تاکنون مانع از این شده است که این رژیم بتواند به هدف خود در این زمینه نائل آید اما ادامه درگیری های شدید در این منطقه و اعلام حمایت آشکار پادشاه اردن در تسلیح عشایر استان درعا واقع در جوار استان سویدا که نمی تواند بدون کمک امریکا صورت گرفته باشد( و ولید معلم نیز در مصاحبه مطبوعاتی خود با سرگئی لاوروف با اشاره به تسلیح 2100 نفر از شبه نظامیان درعا به انواع سلاح های فوق پیشرفته از آن به دوگانگی برخورد آمریکا تعبیر کرد )از این واقعیت حکایت دارد که سوریه به پشتیبانی های جدی از سوی متحدان خود از جمله روسیه نیاز دارد .

در جبهه شمالی نیز هر چند داعش با شکست های جدید مواجه شده اما آنچه در این میان قابل تامل بوده که این شکست ها با پیشروی های از سوی کردهای سوریه همراه بوده که ازحمایت و پشتیبانی هوایی آمریکا برخوردار بودند . از طرف دیگر گسترش دامنه حملات تروریستی داعش به سایر کشورهای منطقه از جمله کویت و تونس بار دیگر بحث استفاده کردن یا نکردن از سوریه در ائتلاف مبارزه با داعش را به میان کشیده است که به نوعی بر گفتگوهای ولید معلم و مقامات روسی نیز سایه افکنده بود. حال سوال این است که با توجه به عوامل و شرایطی محیطی تاثیر گذار بر این سفر چه نتایجی می توان از آن در ارتباط با بحران سوریه انتظار داشت و محتوای گفتگوهای طرفین در مسکو چه چیزی را نشان می دهد ؟

آنچه که از شکل و محتوای گفتگوهای ولید معلم با لاوروف و پوتین قابل استنباط است:

به نظر می رسد ولادیمیر پوتین با پذیرش ولید معلم در کاخ کرملین (در حالیکه دیدار پوتین با محمد بن سلمان در حاشیه نشست اقتصادی سن پترزبورگ صورت گرفته بود)و قول اعطای کمک های متنوع به سوریه و سرگئی لاوروف با برگزاری مصاحبه مطبوعاتی مشترک با ولید معلم کوشیده اند این پیام را به مسئولان این کشور و حتی دشمنان آن ارسال کنند که هیچ تغییری در مواضع روسیه در حمایت از دولت و نظام سیاسی سوریه ایجاد نشده است و استقبال از تمایل عربستان برای انعقاد قرار دادهای اقتصادی، نظامی و هسته ای با این کشور به هیچ وجه به منزله دست برداشتن از حمایت تنها متحد خود درساحل دریای مدیترانه نیست .

برهمین اساس از اظهارات مسئولان بلندپایه روسیه این نکته نیز قابل درک و استنباط است که حمایت آنها از گفتگوهای سوری-سوری بر اساس توافق ژنو به هیچ وجه به منزله کنار رفتن بشار اسد از قدرت نیست بلکه این گفتگوها باید بر اساس مواضع و رویکرد دولت سوریه تنها با حضور مخالفان غیرمسلح و طالب اصلاحات برگزار شود و در آن تروریست ها هیچ نقش و جایگاهی نخواهند داشت .

شاید بتوان گفت تنها تفاوت دیدگاهی که در اظهارات ولید معلم و مسئولان روسی دیده می شود به همکاری با کشورهای مثل ترکیه ،عربستان و اردن در مبارزه با تروریسم مربوط می شود و در حالیکه مسئولان روسی در این زمینه خوش بین به نظر می رسند اما ولید معلم در اظهاراتی به ظاهر کنایه آمیز آن را به معجزه تشبیه کرد و گفت :" من با توجه کامل به سخنان ولادیمیر پوتین درباره اوضاع سوریه و لزوم تشکیل ائتلاف منطقه ای و بین المللی به منظور مبارزه با تروریسم گوش کردم. من می دانم پوتین مردی معجزه آفرین است همانطور که در روسیه معجزه کرد، اما متحد شدن با ترکیه، عربستان سعودی، قطر و آمریکا به منظور مبارزه با تروریسم به معجزه بسیار بزرگی نیاز دارد. چگونه کشورهایی که در توطئه چینی علیه سوریه دست داشتند و تروریسم را تشویق کردند و از آن حمایت مالی و تسلیحاتی داشتند و در ریختن خون ملت سوریه دست دارند، می توانند به متحدی برای مبارزه با تروریسم تبدیل شوند؟ "

البته هنوز معلوم نیست که خوشبینی روسیه به تشکیل ائتلاف مبارزه با تروریسم با حضور کشورهای که در چهار سال گذشته از هیچ تلاشی برای براندازی دولت سوریه دریغ نکرده اند ، برچه مبنای صورت گرفته است و چه شواهدی در این زمینه وجود دارد اما در هر صورت اگر واقعا نشانه‌های جدی در این زمینه وجود داشته باشد می تواند تحولی مهم باشد. از این دید بدبینی ولید معلم نیز به مفهوم رد تشکیل یک چنین ائتلافی نیست بلکه از نبود نشانه و تضمین برای تغییر رویکرد این کشورها ناشی می‌شود.

در مجموع استقبال گرم مسئولان روسیه از سفر ولید معلم وزیر امور خارجه سوریه در مسکو نشان داد که استقبال روسیه از تمایل عربستان به بهبود روابط خود با این کشور به مفهوم دور شدن این کشور از تنها متحد سنتی خود در ساحل دریای مدیترانه نیست چرا که این عربستان بود که بعد از شکست در تطمیع روسیه از این کشور دوری جست و حتی بعد از دیدار بی نتیجه بندر بن سلطان مسئول سابق سازمان اطلاعات و امنیت عربستان از مسکو در زمان ملک عبد الله روابط دو کشور دچار تنش شد اما اکنون که عربستان در خصوص حل بحران یمن به کمک روسیه نیاز پیدا کرده و عین حال احتمال توافق میان ایران و گروه 5+1 را می دهد لذا به سمت بهبود رابطه با روسیه تمایل پیدا کرده است .

از طرف دیگر به نظر می رسد بخش دیگری از خوش بینی روسیه از شکست حزب حاکم عدالت و توسعه در انتخابات ترکیه ناشی می شود که مانع از این شده است که این کشور همچون گذشته بتواند به رویکرد براندازی خود در سوریه ادامه دهد . با اینحال از آنجا که اهداف رژیم صهیونیستی در جبهه جنوبی برای دخالت علنی در جنگ در جهت تشکیل کمربند امنیتی مورد نظر خود آشکار شده و اردن نیز از تسلیح عشایر درعا خبر داده است لذا در چنین شرایطی لزوم ارائه فوری کمک های وعده داده شده روسیه به سوریه ضروری ارزیابی می شود.

تسنیم