با گسترش دامنه گرایش بخشی از خانوادههای ایرانی به برنامههای تولیدی شبکههای ترکیه به ویژه سریالهای ترکیهای، عملاً زمینه گسترش نفوذ فرهنگی این کشور در ایران نیز فراهم شد تا آنجا که اکنون گروهی از ایرانیان به قصد لذت بردن و فهم سریالهای ترکیهای، اقدام به یادگیری ترکی استانبولی کردهاند و مؤسسات آموزشی با چنان درخواست وسیعی روبهرو هستند که امکان پاسخگوییشان را نداشتهاند!
به گزارش «تابناک»؛ شاید برای بسیاری از ناظران عرصه فرهنگ، گسترش نفوذ فرهنگی از طریق شبکههای ماهوارهای، یک شوخی تلقی میشد، اما حالا نشانههای واضحی از تغییرات محسوسی که شبکههای ماهوارههایی با خود به همراه آوردهاند، مشهود است و شواهد حکایت از آن دارد که شبکههای ترکزبان توانستهاند تأثیر بسیار عمیقی در میان گروهی از مردم ایران داشته باشند، تا آنجا که گروهی از ایشان به قصد درک بهتر و لذت بردن از تماشای سریال ترکیهای به کلاسهای زبان ترکی استانبولی بروند.
شعبه مؤسسه فرهنگی یونس اَمره در تهران اعلام کرده، هر ساله ۵۵۰ نفر به گروهی که با هدف فراگیری زبان ترکی استانبولی در این مؤسسه ثبتنام میکنند، افزوده میشود و بخش عمده این تقاضا از سوی اشخاصی است که انگیزههایشان کاملاً در راستای گسترش فرهنگی ترکیه از طریق شبکههای ماهوارهای است؛ اتفاقی که برای ترکیهایها نیز دور از انتظار بوده، شگفتیشان را در پی داشته است.
روزنامه صباح ترکیه با اعلام این خبر تأکید کرد، در شرایطی که درصدی از زبانآموزان به قصد تحصیل در دانشگاههای ترکیه و یا حضور مؤثر و بیواسطه در بازار ترکیه، اقدام به فراگیری زبان ترکی استانبولی کردهاند، عمده زبانآموزان برای فهم سریالهای ترکی به این کلاسها مراجعه میکنند و به سرعت نیز زبان ترکی را فرا میگیرند.
مؤسسه یونس اَمره از سال ۲۰۰۹ با هدف گسترش نفوذ فرهنگی ترکیه در ۳۶ کشور جهان از جمله ژاپن، روسیه، اردن، هلند آغاز به کار کرد و با مؤسسات فرهنگی و اجتماعیِ بومی این کشورها نیز همکاری میکند. عمر شعبه ایرانِ این مؤسسه به سه سال میرسد، ولی سامیل اوکال رئیس این مؤسسه کمتر از یک ماه است به ایران آمده و از این حجم زبانآموز شگفتزده شده است.
او به روزنامه صباح گفته است: «ما نمیتوانیم تمام تقاضاها را پاسخگو باشیم و تنها نیمی از حجم تقاضاها برای فراگیری ترکی استانبولی را پوشش دادهایم و دیگر متقاضیان را به سایر مؤسسات زبان معرفی میکنیم؛ اما این زیان آموزان با توجه به متد آموزشی ما که بر اساس متد مؤسسات اروپایی است، تمایل دارند در این مؤسسه به فراگیری زبان بپردازند».
با اینکه آذری یکی از لهجههای فراگیر در ایران است، آذریزبان لزوماً نمیتواند زبان ترکی استانبولی را درک کند و یا ترکی استانبولی بنویسد. به همین دلیل آنها نیز بخشی از گروهی را تشکیل میدهند که متقاضی فراگیری زبان ترکی استانبولی هستند؛ اما سوای همه این گروهها، انگیزه اصلی در این زمینه، همان جذابیت بیحدوحصر سریالهای ترکی برای گروهی از مردم کشورمان است.
بنا به گفته مسئولان مؤسسه یونس اَمره، ۸۰ درصد زبانآموزان این مؤسسه زنان ایران هستند که حداقل صد تن از آنها زنان خانهدار محسوب میشوند و عمدتاً با همان هدف فهم سریالهای ترکیهای در این کلاسها ثبتنام کردهاند. یکی از این اشخاص که زنی ۵۰ ساله است، پس از تماشای سریال ترکی «عشق ممنوع» تصمیم گرفته در این کلاس ثبت نام کند و سایرین نیز چنین انگیزههایی را مطرح میکنند.
به نظر میرسد، وقت آن رسیده تا درباره ابعاد این نفوذ فرهنگی اندکی به خود آمده و درک کرد که واقعاً سریالهای ترکیهای میتوانند آثاری پیچیدهتر از آنچه تصور میشد، داشته باشد و همه چیز با زدن کلمه خاموش ریسیور به پایان نمیرسد!
آیا این حقیقت را درک خواهیم کرد و حداقل حرکت ممکن ـ افزایش کیفیت برنامههای تلویزیونی و برای کاهش شدید گرایش مخاطبان نسبت به سریالهای ترکی و عربی ـ را شاهد خواهیم بود یا باید در انتظار علنی شدن سایر آثار این سریالها در ابعادی وسیع باشیم؟