فقط آرایش خانم‌ها دیده می‌شود!
علی اکبر عین‌اللهی
موضوع آرایش در کشور ما هراز‌گاهی مطرح و پس از مدتی فراموش و دوباره مطرح می‌شود و این دور تسلسل ادامه دارد و این موضوع حل نشده مانده است.
موضوع آرایش از زنان گذشته و به آقایان هم رسیده است. در هفتم بهمن ۱۳۹۲ دکتر مجید ابهری در گفت‌وگو با مهر از ده برابر شدن آمار جراحی‌های زیبایی میان مردان در پنج سال اخیر خبر داد.
پروفسور حسین با هر جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با فرارو (۸/ ۱۱/ ۱۳۹۲) گفت: «امروزه جراحی زیبایی در میان خانم‌ها و سپس آقایان در ایران تقریبا در حال حرکت به سمت یک اپیدمی است. متأسفانه به نظر می‌رسد ایران در این زمینه در سطح جهانی و به طور نسبی رکورد‌‌دار است».
گزارش خبرگزاری فرانسه (پانزدهم تیر ۱۳۹۳) می‌گوید، ایرانی‌ها باز هم در استفاده از لوازم آرایش از دیگر کشور‌ها پیشی گرفتند و در منطقه، پس از عربستان سعودی در جایگاه دوم پرمصرف‌ها قرار گرفته‌اند.
دکتر باهری می‌گوید: «مهم‌ترین علت جراحی زیبایی خود کمتر بینی ظاهری و باطنی است. یعنی چون فرد وضعیت خود را قبول ندارد سعی می‌کند با تغییر در ظاهر خود مطلوب دیگران شود».
البته دکتر ابهری درباره علت این موضوع، با پروفسور باهری هم عقیده است و می‌گوید، تغییر سبک زندگی، توجه بیش از اندازه به ظاهر و زیبایی، بی‌توجهی به زیبایی‌های باطن و سیرت، ضعف اعتماد به نفس و رقابت منفی رفتاری بین مردان، باعث رونق گرفتن این حرکت شده است.
علت‌های گفته شده بالا بیشتر روانشناختی است. بسیاری از کار‌شناسان دینی هم آن را به بی‌دینی افراد نسبت می‌دهند و حتی علت افزایش طلاق را هم به این موضوع مرتبط می‌دانند.
آیا علت روانشناختی می‌تواند ما را به راهکار مؤثر هدایت کند؟
آیا علت اجتماعی و عام دیگر در این موضوع فراگیر تأثیر ندارد؟
باید فراتر از انگیزه‌های فردی برای یافتن پاسخ کنکاش کرد. آیا مظاهر آرایش فقط در آرایش ظاهری آقایان و خانم‌ها دیده می‌شود یا در حوزه‌های دیگر اجتماعی هم می‌توان آن را دید؟
بر اساس تحقیقات انجام شده در یکی از نواحی کرج، مراسم مختلفی که در مدارس برگزار می‌شود، بیشتر از اینکه محتوا داشته باشد، برای این است که به ناحیه آموزش و پرورش گزارشی از این مراسم داده شود.
این امر را به عنوان مصاحبه با چند تن از دبیران پرورشی تهران و برخی از شهرستان‌ها مطرح شد و آنان هم این موضوع را در مدارس خود تأیید کرد‌اند که مراسم گوناگون در سطح بسیار پایین و برای رفع تکلیف انجام می‌شود.
توجه در این مراسم به زدن بنر و انداختن عکس از مراسم و همچنین آذین مدرس است.
البته در ادارات دیگر هم که با چند تن از مدیران روابط عمومی مصاحبه کرده‌ام، وضع چنین است آنان تأکید دارند مسئولان ادارات بر تشریفات مراسم‌های ملی و مذهبی بیش از محتوا توجه دارند و تمام تأکیدشان بازتاب خبری مراسم اداره مربوطه است.
در حوزه فرهنگی هم برای نمونه که برای جامعه بسیار مهم است سیاست گذاری رهبری انقلاب در اول هر سال است. از دوم فروردین ما شاهدیم که تمام پلاکاردهای شهر پر می‌شود از عنوان سیاست‌گذاری ایشان این تکرار آنقدر غلیظ است که از فردای آن روز برای مردم عادی می‌شود و در برنامه‌های صداو سیما به هر بهانه که ربطی به موضوع سیاست گذاری معظم له ندارد، عنوان سیاست‌گذاری برده می‌شود و حتی افتتاح طرح‌های عمرانی و خد‌ماتی که از چند سال پیش شروع شده، در راستای فرمایش ایشان و سیاست‌گذاری آن سال انجام می‌گیرد و در خبرهای رسمی عنوان می‌شود.
این نوعی تبلیغ ضد تبلیغ است که متأسفانه به کار مدارس و روابط عمومی‌ها شبیه است
در وضع چیدمان شهری یا همان مبلمان شهری رویه آماده کردن شهر برای بهار در تمام شهرهای ایران به الگوبرداری از سبک شهردار تهران که محدویت مکانی دارد، گرویده است این الگوبرداری در شهرهای شمالی بعضی مواقع به طنز بیشتر شبیه است تا چیدمان شهری، به جای ایجاد بستر‌های فظای سبز شهری با قرار دادن گلدان‌های موقت شهر را تزئین می‌کنند و هر بیننده‌ای در‌می‌یابد این تزئین موقت است و برای رفع مسئولیت انجام شده است.
آیا این رفتار، با رفتار آقایان و خانم‌های که آرایش می‌کنند فرقی دارد؟
شما در صداو سیما به انعکاس سفر و جلسه مدیران نگاهی از روی کنجکاوی بیندازید.
مشاهد خواهید کرد که جایگاه سخرانی این مراسم‌ها با قالی و گل و هزار چیز دیگر تزئین شده‌اند و اتفاقا هم در آن زیاده روی شده است.
متأسفانه در سخرانی رمضان ۱۳۹۲ مراجع تقلید که از صداو سیما پخش شد از دکور استفاده شد؛ غافل از اینکه دیدار این آقایان در محل دفترشان برای مردم جذاب‌تر است. نگاه من به این اتفاق این است که مجریان این برنامه می‌خواهند با زیبا‌تر کردن محیط مخاطب را جذب کنند. و در حقیقت به مقام آقایان توجه ندارند و فکر می‌کنند باید آقایان هم در جای زیبای بنشینند تا مورد توجه قرار گیرند. حال شما فکر می‌کنید این نوع نگاه در جامعه چه اثری خواهد گذاشت.
هر چند امسال این نقیص تا حدی کمتر شد.
در صورتی که شما به سخرانی پاپ نگاه کنید هیچ تزئین محیطی در آن نمی‌توانید ببینید. در مقام‌های دیگر هم الا در ایام تبلیغات انتخاباتی کمتر دیده می‌شود.
یکی از پیمانکاران بزرگ مسکن شهر تهران می‌گوید، در طراحی ساختمان توجه به دو چیز مهم است یکی نما و دیگری لابی ساختمان، ایشان درباره طراحی داخلی می‌گوید، خیلی مهم نیست چون مردم هم به این دو مورد بیشتر توجه می‌کنند.
خانم ناظری‌نژاد که در این تحقیقات به عنوان کار‌شناس ارشد معماری همکاری داشتند پس از بازدید از چند ساختمان در کرج و تهران می‌گوید: ساختمان‌های بازدید شده اصلا با اصول علمی طراحی نشده است ولی بیشترین هزینه در نما شده است. مثلا در یک خانه ۱۵۰ متری، ۳ عدد سرویس بهداشتی طراحی شده است و فروشنده از آن به عنوان مزیت یاد می‌کند در صورتی که پذیرای و اتاق‌ها قناص در آمده است.
وی با بررسی چند سایت فروش ملک می‌گوید در تمام سایت‌ها در معرفی واحد فقط به توصیف نما پرداخته‌اند و اگر مستر روم داشته باشد، ذکر شده است دیگر هیچ توضیحی درباره نوع طراحی و دسترسی داخل خانه داده نشده است.
خانم ناظری‌نژاد از یک اتفاق نادر در ساختمان سازی ایران یاد می‌کند که آن هم تعمیر نما است که در هیچ جای دنیا مرسم نیست در تمام دنیا برای طراحی بهتر داخل خانه هزینه می‌کنند در ایران بر عکس برای نما‌ی دوباره هزینه می‌کنند.
از دید جامعه‌شناختی باید گفت، این‌ها همه نشانه‌هایی هستند که کل جامعه به سمت آرایش و ظاهر‌سازی توجه دارد.
حال این آرایش در خانم‌ها به چشم آمده و چون با شرع هم‌خوانی ندارد مورد اعتراض قرار گرفته است، ولی در موارد دیگر همه سکوت کرده‌اند و یا نا‌دانسته از کنار آن گذشته‌اند.
این آرایش یک امر اجتماعی است که ظهور و بروز پیدا کرده است و تا ریشه‌ای به موضوع نگاه نکنیم با فشار به یک بخش کوچک نمی‌توان راه‌حل منطقی برایش یافت.
بر اساس یافته جامعه‌شناسان رفتار عمومی جامعه رفتار شخصی را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
به عبارت دیگر، جامعه به یک امر شخصی محیط بروز و ظهور می‌دهد و اگر آن رفتار در جامعه استقبال نشود، کمتر قابل تکرار است و اگر استقبال شود به احتمال قوی قابل تکرار است. حال آرایش که ما نسبت به آن معترض هستیم و محیط عمومی را برای آن نمی‌پسندیم آیا نباید به مظاهر دیگر آنکه به نوعی تأیید غیر مستقیم آرایش ظاهری است حساس باشیم.
اگر ما آرایش را در قالب‌های دیگر که مطرح است که در بالا به آن‌ها اشاره شد و مثل آرایش ظاهری خانم‌ها و آقایان برای جامعه مضر است، تأیید و یا در قبالش سکوت کنیم اعتراضمان به آقایان و خانم‌ها کمتر شنیده خواهد شد.
موضوع آرایش از زنان گذشته و به آقایان هم رسیده است. در هفتم بهمن ۱۳۹۲ دکتر مجید ابهری در گفت‌وگو با مهر از ده برابر شدن آمار جراحی‌های زیبایی میان مردان در پنج سال اخیر خبر داد.
پروفسور حسین با هر جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با فرارو (۸/ ۱۱/ ۱۳۹۲) گفت: «امروزه جراحی زیبایی در میان خانم‌ها و سپس آقایان در ایران تقریبا در حال حرکت به سمت یک اپیدمی است. متأسفانه به نظر می‌رسد ایران در این زمینه در سطح جهانی و به طور نسبی رکورد‌‌دار است».
گزارش خبرگزاری فرانسه (پانزدهم تیر ۱۳۹۳) می‌گوید، ایرانی‌ها باز هم در استفاده از لوازم آرایش از دیگر کشور‌ها پیشی گرفتند و در منطقه، پس از عربستان سعودی در جایگاه دوم پرمصرف‌ها قرار گرفته‌اند.
دکتر باهری می‌گوید: «مهم‌ترین علت جراحی زیبایی خود کمتر بینی ظاهری و باطنی است. یعنی چون فرد وضعیت خود را قبول ندارد سعی می‌کند با تغییر در ظاهر خود مطلوب دیگران شود».
البته دکتر ابهری درباره علت این موضوع، با پروفسور باهری هم عقیده است و می‌گوید، تغییر سبک زندگی، توجه بیش از اندازه به ظاهر و زیبایی، بی‌توجهی به زیبایی‌های باطن و سیرت، ضعف اعتماد به نفس و رقابت منفی رفتاری بین مردان، باعث رونق گرفتن این حرکت شده است.
علت‌های گفته شده بالا بیشتر روانشناختی است. بسیاری از کار‌شناسان دینی هم آن را به بی‌دینی افراد نسبت می‌دهند و حتی علت افزایش طلاق را هم به این موضوع مرتبط می‌دانند.
آیا علت روانشناختی می‌تواند ما را به راهکار مؤثر هدایت کند؟
آیا علت اجتماعی و عام دیگر در این موضوع فراگیر تأثیر ندارد؟
باید فراتر از انگیزه‌های فردی برای یافتن پاسخ کنکاش کرد. آیا مظاهر آرایش فقط در آرایش ظاهری آقایان و خانم‌ها دیده می‌شود یا در حوزه‌های دیگر اجتماعی هم می‌توان آن را دید؟
بر اساس تحقیقات انجام شده در یکی از نواحی کرج، مراسم مختلفی که در مدارس برگزار می‌شود، بیشتر از اینکه محتوا داشته باشد، برای این است که به ناحیه آموزش و پرورش گزارشی از این مراسم داده شود.
این امر را به عنوان مصاحبه با چند تن از دبیران پرورشی تهران و برخی از شهرستان‌ها مطرح شد و آنان هم این موضوع را در مدارس خود تأیید کرد‌اند که مراسم گوناگون در سطح بسیار پایین و برای رفع تکلیف انجام می‌شود.
توجه در این مراسم به زدن بنر و انداختن عکس از مراسم و همچنین آذین مدرس است.
البته در ادارات دیگر هم که با چند تن از مدیران روابط عمومی مصاحبه کرده‌ام، وضع چنین است آنان تأکید دارند مسئولان ادارات بر تشریفات مراسم‌های ملی و مذهبی بیش از محتوا توجه دارند و تمام تأکیدشان بازتاب خبری مراسم اداره مربوطه است.
در حوزه فرهنگی هم برای نمونه که برای جامعه بسیار مهم است سیاست گذاری رهبری انقلاب در اول هر سال است. از دوم فروردین ما شاهدیم که تمام پلاکاردهای شهر پر می‌شود از عنوان سیاست‌گذاری ایشان این تکرار آنقدر غلیظ است که از فردای آن روز برای مردم عادی می‌شود و در برنامه‌های صداو سیما به هر بهانه که ربطی به موضوع سیاست گذاری معظم له ندارد، عنوان سیاست‌گذاری برده می‌شود و حتی افتتاح طرح‌های عمرانی و خد‌ماتی که از چند سال پیش شروع شده، در راستای فرمایش ایشان و سیاست‌گذاری آن سال انجام می‌گیرد و در خبرهای رسمی عنوان می‌شود.
این نوعی تبلیغ ضد تبلیغ است که متأسفانه به کار مدارس و روابط عمومی‌ها شبیه است
در وضع چیدمان شهری یا همان مبلمان شهری رویه آماده کردن شهر برای بهار در تمام شهرهای ایران به الگوبرداری از سبک شهردار تهران که محدویت مکانی دارد، گرویده است این الگوبرداری در شهرهای شمالی بعضی مواقع به طنز بیشتر شبیه است تا چیدمان شهری، به جای ایجاد بستر‌های فظای سبز شهری با قرار دادن گلدان‌های موقت شهر را تزئین می‌کنند و هر بیننده‌ای در‌می‌یابد این تزئین موقت است و برای رفع مسئولیت انجام شده است.
آیا این رفتار، با رفتار آقایان و خانم‌های که آرایش می‌کنند فرقی دارد؟
شما در صداو سیما به انعکاس سفر و جلسه مدیران نگاهی از روی کنجکاوی بیندازید.
مشاهد خواهید کرد که جایگاه سخرانی این مراسم‌ها با قالی و گل و هزار چیز دیگر تزئین شده‌اند و اتفاقا هم در آن زیاده روی شده است.
متأسفانه در سخرانی رمضان ۱۳۹۲ مراجع تقلید که از صداو سیما پخش شد از دکور استفاده شد؛ غافل از اینکه دیدار این آقایان در محل دفترشان برای مردم جذاب‌تر است. نگاه من به این اتفاق این است که مجریان این برنامه می‌خواهند با زیبا‌تر کردن محیط مخاطب را جذب کنند. و در حقیقت به مقام آقایان توجه ندارند و فکر می‌کنند باید آقایان هم در جای زیبای بنشینند تا مورد توجه قرار گیرند. حال شما فکر می‌کنید این نوع نگاه در جامعه چه اثری خواهد گذاشت.
هر چند امسال این نقیص تا حدی کمتر شد.
در صورتی که شما به سخرانی پاپ نگاه کنید هیچ تزئین محیطی در آن نمی‌توانید ببینید. در مقام‌های دیگر هم الا در ایام تبلیغات انتخاباتی کمتر دیده می‌شود.
یکی از پیمانکاران بزرگ مسکن شهر تهران می‌گوید، در طراحی ساختمان توجه به دو چیز مهم است یکی نما و دیگری لابی ساختمان، ایشان درباره طراحی داخلی می‌گوید، خیلی مهم نیست چون مردم هم به این دو مورد بیشتر توجه می‌کنند.
خانم ناظری‌نژاد که در این تحقیقات به عنوان کار‌شناس ارشد معماری همکاری داشتند پس از بازدید از چند ساختمان در کرج و تهران می‌گوید: ساختمان‌های بازدید شده اصلا با اصول علمی طراحی نشده است ولی بیشترین هزینه در نما شده است. مثلا در یک خانه ۱۵۰ متری، ۳ عدد سرویس بهداشتی طراحی شده است و فروشنده از آن به عنوان مزیت یاد می‌کند در صورتی که پذیرای و اتاق‌ها قناص در آمده است.
وی با بررسی چند سایت فروش ملک می‌گوید در تمام سایت‌ها در معرفی واحد فقط به توصیف نما پرداخته‌اند و اگر مستر روم داشته باشد، ذکر شده است دیگر هیچ توضیحی درباره نوع طراحی و دسترسی داخل خانه داده نشده است.
خانم ناظری‌نژاد از یک اتفاق نادر در ساختمان سازی ایران یاد می‌کند که آن هم تعمیر نما است که در هیچ جای دنیا مرسم نیست در تمام دنیا برای طراحی بهتر داخل خانه هزینه می‌کنند در ایران بر عکس برای نما‌ی دوباره هزینه می‌کنند.
از دید جامعه‌شناختی باید گفت، این‌ها همه نشانه‌هایی هستند که کل جامعه به سمت آرایش و ظاهر‌سازی توجه دارد.
حال این آرایش در خانم‌ها به چشم آمده و چون با شرع هم‌خوانی ندارد مورد اعتراض قرار گرفته است، ولی در موارد دیگر همه سکوت کرده‌اند و یا نا‌دانسته از کنار آن گذشته‌اند.
این آرایش یک امر اجتماعی است که ظهور و بروز پیدا کرده است و تا ریشه‌ای به موضوع نگاه نکنیم با فشار به یک بخش کوچک نمی‌توان راه‌حل منطقی برایش یافت.
بر اساس یافته جامعه‌شناسان رفتار عمومی جامعه رفتار شخصی را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
به عبارت دیگر، جامعه به یک امر شخصی محیط بروز و ظهور می‌دهد و اگر آن رفتار در جامعه استقبال نشود، کمتر قابل تکرار است و اگر استقبال شود به احتمال قوی قابل تکرار است. حال آرایش که ما نسبت به آن معترض هستیم و محیط عمومی را برای آن نمی‌پسندیم آیا نباید به مظاهر دیگر آنکه به نوعی تأیید غیر مستقیم آرایش ظاهری است حساس باشیم.
اگر ما آرایش را در قالب‌های دیگر که مطرح است که در بالا به آن‌ها اشاره شد و مثل آرایش ظاهری خانم‌ها و آقایان برای جامعه مضر است، تأیید و یا در قبالش سکوت کنیم اعتراضمان به آقایان و خانم‌ها کمتر شنیده خواهد شد.
