تلاش پشت پرده آمریکا برای جلوگیری از کاهش واقعی تحریم‌های ایران

ماهیت و نوع کاهش تحریم‌های اقتصادی وضع شده علیه ایران از سوی آمریکا، یکی از مهم‌ترین مباحثی بوده که از‌‌ همان آغاز در چهارچوب توافق هسته‌ای ژنو مطرح شده است. در این میان، با وجود اینکه بر پایه توافق دو طرف‌، روند اجرای توافق‌نامه ژنو از ده روز پیش آغاز شده، برخی اخبار حاکی از تلاش‌های پشت پرده مقامات آمریکایی برای بی‌اثر کردن روند کاهش برخی‌ تحریم‌های اقتصادی ایران است.

به گزارش «تابناک»، در هفته‌های اخیر، مقامات آمریکایی ‌با سفر به کشورهای ‌جهان و برگزاری نشست‌های خصوصی با مدیران شرکت‌های بزرگ بین‌المللی، از آن‌ها می‌خواهند در روند احیای روابط خود با ایران، تعهد‌ بیش از اندازه نپذیرفته و ارتباطات خود با ایران را از مرز مشخصی فرا‌تر نبرند.

روزنامه «وال استریت ژورنال»، به همراه انتشار گزارشی در این زمینه می‌نویسد، این کار مقامات آمریکایی، هم‌راستا با بیانیه‌هایی است که در چند هفته اخیر از سوی آن‌ها مطرح ‌و در آن‌ها، بر ماهیت محدود و موقت کاهش تحریم‌های ایران تأکید شده است.

به هر حال، افزون بر این بیانیه‌ها و موضع‌گیری‌ها، مقامات ارشد آمریکایی در روزهای اخیر ‌سفرهایی را به پایتخت‌های اقتصادی جهان، از جمله لندن، پاریس و دوبی، آغاز کرده و ضمن دیدار با مقامات شرکت‌های بزرگ مستقر در این کشور‌ها، پیام خود درباره تحریم‌های ایران را به آن‌ها می‌رسانند.

بنا بر این گزارش، ‌هفته پیش‌ در ‌سفارت آمریکا در لندن، «پیتر هارل»، معاون وزارت خارجه آمریکا در امور مالی و تحریم‌ها با مدیران اجرایی برخی شرکت‌های انگلیسی و فرانسوی، از جمله نمایندگان شرکت رویال داچ شل، پی ال سی، توتال و بخش صنایع هواپیمایی شرکت رولزرویس‌ دیدار کرده و به آن‌ها گفته‌ در اوضاع کنونی،  هر گونه توافق با ایران باید تنها محدود به دوره شش ماهه پیش‌بینی شده در توافق ژنو باشد.

یکی از افراد شرکت کننده در این دیدارها اظهار داشت‌: «پیامی که ما دریافت کردیم، این بود که نمی‌توانیم هیچ گونه تعهد بلندمدتی به ایران بدهیم». مقامات شرکت‌های توتال، شِل و رولزرویس از اظهارنظر درباره این ملاقات خودداری کرده‌اند.

در همین حال، گروهی از مدیران اجرایی شرکت‌های فرانسوی نیز روز جمعه برای شرکت در نشستی مشابه به سفارت آمریکا در پاریس دعوت شدند. این جلسه در شرایطی برگزار شد که قرار است، روز دوشنبه، هیأتی مرکب از ده‌ها فعال اقتصادی و نمایندگان شرکت‌های فرانسوی به تهران سفر کنند.

وزارت خارجه آمریکا از اظهارنظر مشخص درباره این جلسات خودداری کرده، اما یک مقام آمریکایی در این زمینه گفته: «دولت جلساتی را در کشورهای ‌جهان با بخش خصوصی برگزار می‌کند تا اطمینان یابد که شرکت‌های سراسر جهان، گستر‌ه‌‌ محدود کاهش تحریم‌های ایران را درک می‌کنند».

افزون بر این، به گفته وی آمریکا درصدد اطمینان یافتن از این امر است که این شرکت‌ها، به پا بر جا بودن شمار زیادی از تحریم‌های اقتصادی علیه ایران آگاهند.

مقامات آمریکایی می‌گویند، نگرانی‌شان این است که برخی شرکت‌های غربی، ‌کاملا ماهیت محدود کاهش تحریم‌ها را درک نکرده‌اند و تلاش می‌شود این نکته برای آن‌ها روشن شود که واشنگتن همچنان برای اجرای سرسختانه تحریم‌های باقی مانده‌ آماده است. این امر به ویژه بدان سبب اهمیت یافته که مقامات ایرانی، با اظهارنظرهایی، شرکت‌های غربی را به حضور و فعالیت در ایران دعوت می‌کنند؛ برای نمونه، هفته گذشته، بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران‌ در حاشیه اجلاس مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس با مقامات شرکت‌های نفتی غربی دیدار کرد. در میان این افراد، نمایندگانی از شرک‌های شورون و شل نیز حضور داشتند.

دیوید کوهن، معاون وزیر خزانه داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی، چند روز پیش در مصاحبه‌ای در دبی اظهار داشت: «من درک می‌کنم که شرکت‌های بین‌المللی برای بازگشت به ایران تمایل دارند و ایرانی‌ها می‌کوشند از این تمایل به نفع خود استفاده کنند».

وی افزود: «بعضاً این احساس وجود داشته که توافق‌نامه مقدماتی هسته‌ای‌ به تخفیف اساسی تحریم‌ها منجر شده، در صورتی که چنین نیست. من تلاش دارم اطمینان پیدا کنم که هیچ گونه درک اشتباهی از این موضوع نبوده باشد».

در این باره می‌توان گفت، دبی یکی از نخستین مناطقی خواهد بود که میزان موفقیت آمریکا در تلاش برای ادامه فشار‌ها بر ایران‌ در آن نمود پیدا خواهد کرد. دبی به پایگاه هزاران فعال اقتصادی ایرانی تبدیل شده که بسیاری از آن‌ها طی سال‌های اخیر، راه‌هایی برای دور زدن تحریم‌ها یافته‌اند. بسیاری از شرکت‌های اروپایی و آمریکایی نیز که در گذشته به تجارت با ایران مشغول بوده‌اند، پایگاه‌ها و بعضاً شعباتی در این شهر دارند.

در این میان، مبهم‌ترین وضعیت، مربوط به شرکت‌هایی است که آماده بهره‌برداری از گشایش فضا در ایران هستند؛ مثلا شرکت‌های خودروسازی و هواپیمایی غربی، باید طی شش ماه آینده، محتاطانه رفتار کنند تا هم از فرصت جدید به وجود آمده بهره ببرند و هم از افتادن به دام تحریم‌ها بپرهیزیند.

مدتی پیش، شرکت فرانسوی «رنو» اعلام کرد که آماده فرستادن قطعات خودرو به ایران است. با این حال، این شرکت همچنان مشغول بررسی این موضوع است که چگونه قطعات مونتاژ نشده خودرو را به ایران فرستاده و با وجود تحریم‌های موجود آمریکا علیه ایران، بهای این قطعات را از ایران دریافت کند.

در پایان، «کارلوس گوسن»، رئیس شرکت رنو و نیسان موتور به تازگی در مصاحبه‌ای گفته است که شرکتش عجله‌ای برای بازگشت به ایران ندارد.

وی ادامه داد: «هنوز برای سرخوشی درباره ایران زود است. اگر تحریم‌ها برداشته نشود، ما به این کشور نخواهیم رفت».