نگاه امنیتی به مناطق مرزی آسیب‌زاست

‌جمله‌ای معروف است که می‌گوید، روزانه هزاران دلار ضرر بی‌پولی می‌دهیم. مصداق آن این می‌شود که به قول معروف، «پول، پول می‌آورد و قطعاً محرومیت هم محرومیت»؛ این‌‌ همان جمله نهایی و مخلص کلامی است که معاون توسعه اشتغال و کارآفرینی وزارت کار‌ در بایزید و در تشریح اوضاع بیکاری در مناطق مرزی می‌گوید و محرومیت دیرینه این مناطق را دلیلی بر ادامه روند این وضعیت می‌داند.

این اقتصاددان در تشریح اوضاع بیکاری در استان‌های مرزی کشور، بر دو موضوع توسعه روستایی و توسعه تولیدی تأکید می‌کند و بر این باور است که دولت در همه سال‌های گذشته، تنها به توسعه کالبدی نواحی پرداخته ‌و توسعه سرمایه‌ای که منجر به تولید شود، در این نواحی رخ نداده است. مهم‌ترین دلیل این امر هم ایراد در نظام تدبیر استانی در کشور است که به جای نگاه تسهیل‌گری، نگاه کنترلی دارد و متوقف‌کننده سرمایه‌د‌اری است.

به گزارش «تابناک»، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، مدتی است در حال مطالعه بیکاری در تمام استان‌ها بوده است. نکاتی که آقای طایی در خصوص بیکاری این مناطق گفته، جدای از گزارش‌های مرکز آمار و بر اساس اطلاعات مطالعات خود وزارتخانه بوده است؛ مطالعاتی که قطعاً نتیجه آن‌ها قابل اتکا‌تر از آمار مرکز آمار است. دلیل آن هم بد بودن یا اعلام اطلاعات نادرست از سوی ‌مرکز آمار نیست؛ بلکه موضوع این است که در مرکز آمار، برای بررسی اشتغال نمونه‌گیری ‌می‌شود. مبنای کار هم در این سازمان بر اساس تعریف سازمان جهانی کار است که شاغل را فردی می‌داند که حتی یک ساعت در هفته کار کند.

مناطق مرزی سردشت و پیرانشهر نیز یکی از صد‌ها منطقه مرزی است که با وجود تحمل سختی‌های دوران دفاع مقدس و حتی پیش از آن همچنان جزو محرومان ‌مانده و با وجود گدشت بیش از ۲۵ سال از پایان جنگ تحمیلی، هنوز آثار جنگ در پیکره این شهر‌ها دیده می‌‌شود.

مرز پیرانشهر و سردشت، یکی از قطب‌های مهم مبادلات تجاری در غرب کشور است. با ‌وجود‌‌ این، همان گونه که اشاره شد، هنوز گام‌های آنچنانی در راستای رشد و استفاده از ظرفیت‌های این منطقه برداشته نشده است.

دکتر رسول خضری، نماینده مردم پیرانشهر درباره این موضوع می‌گوید: با اینکه ۷۰ درصد مبادلات تجاری ما از مرز پیرانشهر و گمرک سردشت است، متأسفانه جاده‌های مواصلاتی منطقه، جزو بد‌ترین جاده‌های کشور هستند. ۳۵ سال از انقلاب اسلامی می‌گذرد، اگر هر سال ۳ کیلومتر از این جاده‌ها را درست می‌کردند، همه جاده‌های منطقه چهاربانده شده بود که متأسفانه این معضل همچنان ‌مانده و تبدیل به قتلگاهی ‌برای مردم و مسافرین شده است.

وی افزود: مناطق مرزی ویترین نظام و کشور ‌و نیازمند توجه ویژه هستند، ولی متأسفانه ‌کاری برای این مناطق انجام نشده که جای انتقاد جدی دارد. طرح بهسازی و تعریض جاده پیرانشهر به نقده، جاده سردشت به پیرانشهر و جاده سردشت به مهاباد، پیش از این ‌استانی بود که به طرح‌های ملی تبدیل شد.

این نماینده گفت: دومین موضوع بیمارستان پیرانشهر است. بیمارستان جایگزین درخواست کرده بودیم و ‌با اینکه پول این پروژه را گرفته‌ایم، زمین آن وجود ندارد. همچنین به رغم اینکه وزیر راه و شهرسازی سابق، کلنگ پروژه را به زمین زد و حتی با پیمانکار آن هم صحبت‌هایی ‌شد، زمینی که برای بیمارستان در نظر گرفته بودند، معارض داشت و شورا و شهرداری گفته بودند که مشکل معارض را حل خواهند کرد. در سال ۸۹ مکان‌یابی شده بود، ولی متأسفانه به تعهدشان عمل نکردند و این موضوع باعث شد، ساخت بیمارستان به تعویق بیفتد. با این حال به دنبال آن هستیم که زمین بیمارستان را تهیه کنیم.

وی در مورد وضعیت زندگی مردم منطقه گفت: معیشت مردم وابسته به مرز و بازارچه‌های مرزی است، ولی به این دلیل که زیرساخت‌های لازم ـ که یکی از آن‌ها جاده و قطار است ـ در منطقه کامل نشده، زندگی مردم نیز با مشکلاتی روبه‌روست. محوطه بازارچه مرزی نیز نیاز به توسعه بیشتری دارد، والا ظرفیت اشتغال زایی برای سی هزار تن را دارد.
 
موضوع دیگر، ‌کشاورزی است. ما هفت سد در منطقه داریم که تنها دو سد به بهره‌‌برداری رسیده‌ که البته زهکشی‌های آن ‌انجام نشده ‌و پنج سد نیز در حال ساخت داریم.

سومین بحث مربوط به عشایر و دامداری در منطقه است؛ اما محدودیت‌های موجود به دلیل اینکه منطقه ما در نوار مرزی است، عشایر را بسیار محدود کرده است. دید امنیتی باعث محدودیت آن‌ها شده و در عوض طرف عراقی برای چرای دام‌های خود به‌ مرزهای ما می‌آید. باید برای این موضوع فکری شود. بیش از ده هزار ‌تن عشایر در منطقه داریم که زندگی‌شان از راه دامداری است.

قاچاق یکی دیگر از مشکلات مرزهاست. در منطقه پیرانشهر و سردشت، بیش از ۲۴۰ کیلومتر مرز مشترک با عراق داریم. اگر بازارچه‌ها و گمرکات منطقه فعال‌تر شوند، بحث قاچاق هم به شدت کاهش خواهد یافت. متأسفانه بازارچه‌ها نیمه فعال هستند و کالاهایی را که واردات آن برای مردم صرفه اقتصادی دارد ممنوع کرده‌اند؛ پوشاک و وسایل برقی و خانگی و... که اگر راه کسب حلال برای مردم باز باشد به دنبال قاچاق نخواهند رفت. در منطقه نه کارخانه‌ای وجود دارد و نه اشتغال دیگری؛ بنابر‌این، لازم است که بازارچه‌ها فعال‌تر ‌و ممنوعیت واردات کمتر شود.

وی گفت: نگاه امنیتی فرصت منطقه را برای جذب سرمایه‌گذار خارجی می‌گیرد. در جنگ تحمیلی در مرزهای شمال غرب کشور اجازه ندادیم دشمن وجبی از خاک کشور را تصاحب کند و حتی در برخی مناطق تا ۳۰ کیلومتر هم به ‌خاک عراق راه یافتیم. پس از آن زمان، امنیت‌ حتی بیشتر از پایتخت در منطقه حاکم است. تنها درخواست ما از مسئولان استانی و کشوری این است که دید امنیتی به زندگی و اشتغال مردم نداشته باشند، بلکه دید فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی داشته باشند تا‌ ‌سرمایه‌گذار را در منطقه جذب کند. هر چه مردم‌ ‌مرفه‌تر و برخوردار‌تر باشند، هم مرزنشینانی بهتر‌ و هم مرزبانان و مرزدارانی بهتر‌ برای کشور خواهند بود.

مردم انگیزه می‌خواهند. می‌شود با ایجاد زیرساخت‌های گردشگری و مراکز درمانی و ‌سایر زیرساخت‌ها، فرصتی برای بهبود زندگی مردم منطقه فراهم کرد.