دیپلماسی فقط مذاکره با دوستان نیست

پس از توافق ژنو ضرورت تقویت رابطه ایران با اتحادیه اروپا به شدت احساس می‌شود. این در حالی است که در سال‌های گذشته به دلایل متعدد گسترش رابطه ایران با اروپا با چالش‌های جدی روبه‌رو شده بود. با روی کار آمدن دولت جدید و اعلام دکترین تعامل سازنده، دستگاه دیپلماسی کشور، سعی خود را در راستای تعامل و همکاری با همه کشور‌ها به کار انداخته است.

‌«تابناک» در گفت‌و‌گو با دکتر «بهادر امینیان» سفیر ایران در رومانی و رئیس سابق دانشکده روابط بین‌الملل وزارت خارجه، روابط ایران و رومانی و اتحادیه اروپا  را ‌بررسی کرده است.

امینیان در پاسخ به ارزیابی روابط ایران و اتحادیه اروپا گفت: امروزه اتحادیه اروپا به عنوان یک بازیگر مستقل شکل گرفته، ‌ولی ما رابطه با این بازیگر را در اولویت قرار ندادیم. ما زمانی فکر می‌کردیم می‌توانیم برای تقابل با امریکا از اتحادیه اروپا بهره ببریم و مدتی هم فکر می‌کردیم که اتحادیه اروپا با امریکا کاملا همراه شده است و هیچ هویت مستقلی ندارد.

در حالی که اتحادیه اروپا هویت مستقل داشته و حتی با سازمان‌های بین‌المللی نیز تفاوت دارد، در موضوع ایران توانسته است‌ به بازیگری متحد و مؤثر تبدیل شود. به دلیل اینکه ما کم اثر بازی کردیم، فشار آوردن بر ایران کم هزینه و آسان شد.

سفیر ایران در رومانی افزود: اتحادیه سیاست‌های تحریمی گسترده‌ای فرا‌تر از قطعنامه‌های سازمان ملل علیه ایران اعمال کرد. تعداد قطعنامه‌های که در نهادهای ‌اروپا علیه ایران صادر شده، خیلی زیاد است اما ما به این مسائل توجه نمی‌کنیم. الان اتحادیه اروپا ایران را بنا بر اقناع تحریم می‌کند؛ هر چند فشار امریکایی‌ها هم مطرح است. اگر ما بتوانیم با دیپلماسی این اقناع را از میان ببریم، می‌توانیم پیروزی بزرگی به دست آوریم.

وی افزود: به رغم همه این مسائل، این تصور اشتباهی است که اروپایی‌ها واقعا یکپارچه و ‌نفوذناپذیر باشند. هر چند در سال‌های اخیر آن‌ها با جدیت در مقابل ‌ایران هستند، ما در مقابل آن‌ها نباید بی‌تفاوت باشیم.

‌دیپلماسی فقط کار با دوستان نیست. دیپلماسی کار با رقبا و دشمنان هم هست. ما تا کنون از راهکار دیپلماسی ‌استفاده نمی‌کردیم. اگر ما استراتژی داشته باشیم، می‌توانیم بخش بسیاری از مشکلاتمان را با این اتحادیه حل کنیم.

در حالی که ما در موارد زیادی ‌‌بالقوه از منابع قدرت برتری بهره‌مند هستیم، متأسفانه در مواردی به دلیل نداشتن استراتژی، گاهی کشورهای دیگر جای ما ر‌ا گرفته‌اند. مثلا ترکیه در برخی از نقاط در مناطق اطراف ایران و حتی در اروپا خود را در بین مسلمانان ‌‌مدافع اسلام مطرح ساخته‌اند.

امنیان در پاسخ به موضع حقوق بشری اروپا در ارتباط به ایران گفت: بحث هسته‌ای، حقوق بشر و.. بهانه برای مبارزه با جمهوری اسلامی است. ما باید امکان سوء‌استفاده و بهانه را از آن‌ها بگیریم. مثلا اگر واقعا اروپایی‌ها به حقوق بشر اعتقاد دارند، ما برای آن‌ها وضعیت حقوق بشر را در سایر کشور‌ها روشن کنیم.

‌باید نشان دهیم‌ که چرا آن‌ها در مقابل وضعیت حقوق بشر در سایر کشور‌ها حساسیت نشان نمی‌دهند. پیروی از سیاست‌ها و استانداردهای دوگانه مشروعیت اروپاییان را خدشه دار می‌سازد.

ما مکانیزم رابطه با اتحادیه اروپا را نمی‌دانیم. اتحادیه اروپا فهمیده ‌که باید ایران را به مانند بازیگر مهم به رسمیت بشناسد. استراتژی امروز اروپا تغییر رژیم ایران نیست. اروپا و امریکا ایران را به عنوان یک واقعیت پذیرفته‌اند. ما باید از این فرصت استفاده نماییم.

رئیس سابق دانشکده روابط بین‌الملل وزارت خارجه پیرامون وضعیت کنونی ایران گفت: اکنون وضع ایران، یکی از بهترین وضعیت‌ها در ‌تاریخ است. وقتی از بیرون ‌ایران به داخل نگاه می‌کنید، اتحاد در کشور به نوعی بی‌سابقه است. انتخابات اخیر تجلی مردم سالاری، وحدت ملی و مشارکت مردم و خط بطلانی بر تمام تبلیغات و تصاویر ضد ایرانی است.

امینیان اضافه کرد: فرصت امروز دوران طلایی است که باید این دوران را غنیمت شمرد و از آن بهره گرفت. عربستان به دلیل فضای خوب ایران ‌به رفتار غیر عقلایی روی آورده است. این کشور کارهایی می‌کند که با معادلات معقول قابل پیش بینی نیست. البته اقدامات عربستان به نفع ماست. این کشور چهره واقعی خود را نشان می‌دهد.

متأسفانه در داخل به این موضوع توجه نمی‌کنیم و درگیر اختلافات داخلی می‌شویم. انرژی ما در داخل صرف شده و این انرژی از بین می‌رود. در اروپا به ما می‌گفتند که برای ایران فرصت مناسبی است و باید از این فرصت استفاده کند.

در استراتژی گفته می‌شود، اگر ندانید به کجا می‌خواهید بروید، هر جا بروید، اشتباه می‌روید. ما ‌فطری و ذاتی یکسری کارهایی می‌کنیم که شاید به نفعمان تمام شود، ولی اگر بر مبنای یک استراتژی نباشد، شاید ضرر کنیم.

امینیان پیرامون احتمال حضور منافقین در رومانی گفت: تحلیل خود من این بود که اگر پایگاه اشرف در عراق تعطیل شود، یکی از جاهایی که ممکن است منافقین به آن منتقل شوند رومانی خواهد بود. بر پایه این تحلیل از‌‌ همان حدود یک سال پیش ما اقداماتی را برای عدم حضور منافقین در این کشور انجام دادیم. خود بنده در دیدار دوره‌ای با تک تک مسئولین تصمیم گیرنده این مسأله جلسه گذاشتم.

اکنون منافقین ‌پایگاهی در رومانی ندارند و چند تن ‌در انزوا هستند، ولی شاید این اتفاق در رومانی بیفتد. ما در پارلمان اروپا هیچ نفوذی نداریم. من با چند نماینده پارلمان اروپا صحبت می‌کردم. می‌گفتند، سازمان مجاهدن خلق با ما سخن می‌گوید و از ما امضا می‌گیرد و‌ مرتب اطلاع‌رسانی می‌کنند، اما از جمهوری اسلامی ایران کسی به اینجا نیامده است. متأسفانه سازمان کم توانی مثل منافقین از جمهوری اسلامی ایران حضور پررنگ‌تر و بیشتری در پارلمان اروپا دارند.

متن کامل گفت و گو را در اینجا بخوانید.