در میانه کشوقوسهای فراوان درباره برگزاری کنفرانس حل بحران سوریه در ژنو، گروههای مخالف سوری طی روزهای اخیر موضعگیریهای متناقضی را درباره شرکت کردن یا نکردن در این کنفرانس مطرح میکنند. از سوی دیگر، اختلاف نظر شدید میان گروههای مخالف مسلح و غیرمسلح، چشم انداز بحران سوریه را حتی پیچیده تر از پیش کرده است. در آخرین موضعگیری، ائتلاف مخالفین سوریه اعلام کرده در نشست ژنو شرکت نخواهد کرد.
به گزارش «تابناک»، یک روز پس از برگزاری نشست گروه «ائتلاف مخالفین سوری» در استانبول که با حضور احمد داوداوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز همراه بود، رئیس این گروه اعلام کرده در کنفرانس پیشنهادی آمریکا و روسیه برای حل بحران سوریه شرکت نخواهد کرد.
به نوشته روزنامه «حریت»، جرج صبرا، رئیس ائتلاف مخالفین سوریه اعلام کرده تا هنگامی که «نیروهای نظامی ایران و حزبالله به حضور خود در سوریه ادامه میدهند»، در هیچ گونه کنفرانس جهانی یا هر گونه تلاش دیگری از این است، شرکت نخواهد کرد.
حریت اشاره میکند که حضور احمد داوداوغلو در نشست این ائتلاف، به نمایندگی از کشورهای عضو گروه موسوم به «دوستان سوریه» بوده و در پی آن انجام گرفته که مذاکرات اخیر این گروه درباره مسائلی کلیدی، از جمله شرکت در کنفرانس ژنو، به نتیجه خاصی نرسیده است.
به جز داوداوغلو، «اریک شوالیه»، سفیر سابق فرانسه در دمشق، «رابرت فورد»، سفیر آمریکا در دمشق و «سلمان بن سلطان»، معاون وزیر خارجه عربستان سعودی نیز در نشست استانبول شرکت داشتند.
چند ساعت پس از دیدار داوداوغلو از محل برگزاری این نشست، ائتلاف مخالفین با صدور بیانیه ای، تعدادی از شرایط و در واقع پیششرطهای این گروه برای جامعه جهانی را اعلام نمود. یکی از مهمترین این شروط اعلام شده این است که مذاکرات صلح باید حتماً به کنار رفتن بشار اسد از قدرت منجر شود.
در این بیانیه همچنین خواسته شده که جز بشار اسد، رؤسای دستگاههای امنیتی و نظامی سوریه نیز از مقام خود برکنار شوند.
اما این بیانیه و موضعگیری جدید در حالی از سوی ائتلاف مخالفین سوری طرح میشود که طی روزهای اخیر، این گروه مواضع متفاوت و متناقضی را نسبت به مشارکت در کنفرانس ژنو ابراز کرده است. در این زمینه، این گروه پیشتر دلیل عدم اعلام آمادگی خود را، عدم اعلام رسمی حضور دولت سوریه در این کنفرانس عنوان کرده بود؛ اما اکنون که چنین اعلام آمادگی رسمی ابراز شده، بهانه ای جدید برای عدم حضور مطرح میشود.
در این زمینه بیش از هر چیز، باید به زمینهای که چنین موضعگیری در آن مطرح میشود، توجه کرد. صدور این بیانیه در کشور ترکیه و تحت نظارت مستقیم داوداوغلو، بار دیگر اثبات میکند که دولت آنکارا به همراه شماری از دیگر بازیگران خارجی، به طور واقعی خواستار حل بحران سوریه از راههای سیاسی نیستند.
این امر به ویژه از آن جهت اهمیت مییابد که در هفتههای اخیر، تحولات عرصه میدانی سوریه کاملاً به ضرر گروههای مخالف مسلح و به نفع نیروهای دولتی بوده و به همین جهت، شرکت مخالفان در کنفرانس ژنو عملاً از موضع ضعف صورت میگرفت.
بر این اساس، حامیان خارجی مخالفین، تلاشهای خود را از یک سو برای تقویت مخالفین و بر هم زدن دوباره توازن قوا و از سوی دیگر، برای جلوگیری از ورود گروههای مخالف به مذاکرات صلح در شرایط کنونی افزایش دادند. به این ترتیب، در یک طرف ماجرا، انگلیس و فرانسه، توانستند با برداشتن تحریم تسلیحاتی مخالفین، زمینه تشدید درگیریها علیه نیروهای دولتی را فراهم سازند و در سوی دیگر، ترکیه با اعمال نفوذ بر ائتلاف مخالفین، از حضور آنها در ژنو جلوگیری میکند.
اما نکته جالب تر این که در میانه این کش و قوسها، درگیری میان خود مخالفین نیز به سطح بی سابقه ای رسیده است. در این راستا، گروههای مسلح شورشی حاضر در سوریه، به «شورای ملی سوریه» اولتیماتوم دادهاند که هر چه زودتر نسبت به شناسایی این گروهها و گنجاندن آنها در فهرست خود اقدام کند.
گروه موسوم به «ارتش آزاد سوریه» با تعیین ضرب الاجلی 24 ساعته، از شورای ملی سوریه خواسته اعلام کند که آیا نمایندگان شورشیان را در نشستهای خود خواهد پذیرفت یا خیر. ارتش آزاد، اعضای شورای ملی را متهم کرده که نسبت به سوریه و سرنوشت مردم آن بی توجهند و تنها در پی دسترسی به کرسیهای قدرت هستند.
در مجموع، به نظر میرسد در صورت تداوم این شرایط، نه تنها موضع مخالفین سوری روز به روز ضعیف تر شود، بلکه همچنین به سبب عدم همراهی آنها از خواستههای برخی قدرتهای بزرگ حامی ـ به ویژه آمریکا ـ در زمینه شرکت در گفتوگوهای صلح، پایه حمایتی بینالمللی آنها نیز تضعیف شود. این امر البته همچنان اوضاع را در سوریه پیچیدهتر خواهد کرد.