بررسی اندیشه سیاسی آخوند خراسانی

نكوداشت یكصدمین سال ارتحال آخوند خراسانی، صبح امروز با حضور طلاب و اساتید برجسته فقه و اصول حوزه علمیه، در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد.

به گزارش «اجتهاد» در ابتدای این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین سعید ضیائی‌فر با ارائه مقاله‌ای با عنوان « تاثیر اندیشه‌های كلامی بر علم اصول با تاكید بر دیدگاه‌های آخوند خراسانی» به نقش بی بدیل مرحوم آخوند در بعد اصولی اشاره كرد.

معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در این همایش به بررسی دیدگاه‌های كلامی آخوند، تدوین مجدد علم اصول و مقابله آخوند با اخباریان پرداخت و گفت: مرحوم آخوند خراسانی، از زمره كسانی است كه به صورت عالمانه كتاب كفایه را تدوین نمود.

سپس حجت‌الاسلام ‌‌والمسلمین دكتر منصور میراحمدی با ارائه مقاله‌ای با عنوان «اندیشه سیاسی آخوند» با اشاره به مولفه‌های اصلی اندیشه فقهی سیاسی آخوند خراسانی اظهار داشت: هرگونه تأمل منسجم درباره امر سیاسی «اندیشه سیاسی» است.

این دكترای علوم سیاسی با بیان اینكه سازگاری میان «ولایت فقیه» و «مشروطیت» است، اظهار‌داشت: آخوند خراسانی به عنوان یك اندیشمند اصولی و عقل گرا، در سنت عقلانی اجتهاد و در زمینه مشروطیت و تحولات آن، با پیوند اجتهاد و سیاست، افكار و اندیشه‌های خود درباره امر سیاسی را در عرصه‌هایی چون «ولایت فقیه»، «مشروطیت»، «قانون و شریعت»، «آزادی و برابری» مطرح نموده است.

مدیرگروه فقه سیاسی پژوهشكده علوم و اندیشه سیاسی افزود: مرحوم آخوند ولایت فقیه را در امور حسبیه، از باب قدر متیقن می‌پذیرد، اما دخالت وی را حداكثر در عرصه عمومی نه سیاسی تجویز می‌نماید و این دیدگاه زمینه پذیرش مشروطیت و مفاهیم مرتبط با آن را در اندیشه سیاسی وی فراهم ساخته است.

در ادامه این نشست آیت‌الله محمد قاضی زاده به تبیین مكتب اصولی آخوند خراسانی پرداخت و اظهار كرد: آخوند از برجستگی‌های كم نظیری چون تیزهوشی، فراست، حافظه قوی برخوردار بود و اشراف كاملی بر مسایل فقهی، اصولی، ادبی و كلامی داشت.

این مدرس درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد بیان كرد: مرحوم آخوند در نوآوری‌های اصولی خود چه از لحاظ ادبی، اصولی و چه از جهات دیگر، آنچه كه مجموعه یك مكتب اصولی است، رقم زده است. آخوند در اكثر مسایل اصولی سعی كرده، مسایل را تحلیل عقلی و فلسفی نماید.

در پایان همایش نكوداشت یكصدمین سال ارتحال آخوند خراسانی، حجت‌الاسلام والمسلمین ابولقاسم علیدوست به «روش شناسی اجتهادی آخوند خراسانی» پرداخت و اظهاركرد: مرحوم آخوند خراسانی بر قله زهد و ایثار ایستاده است و بدون تردید ایشان یكی از معروفترین عالمان تاریخ اسلام در تدریس و شاگرد پروری است.

این مدرس خارج فقه اصول حوزه علمیه قم به تبیین اشتراكات و افتراقات آخوند خراسانی و شیخ انصاری پرداخت و از نوآوری‌های پژوهشی آخوند در اصول فقه سخن گفت.

وی با بررسی میراث اصولی آخوند خراسانی، داشته‌ها و كاستی‌ها، افزود: مرحوم آخوند كاربزرگی را در علم اصول انجام داده است و امروز باید این روش ادامه پیدا كند تا نیازهای جدید برطرف گردد.
گفتنی است، مشروح سخنان این اساتید برجسته، به زودی در شبكه اجتهاد قرار خواهد گرفت.