چرا «ارتش» و «سپاه» ادغام نشدند؟
تابناک : بعد از عزل بنی صدر از فرماندهی کل قوا، امام خمینی (س) فرماندهی جنگ با چند چالش مواجه بود که اختلاف میان سپاه و ارتش از جمله مهمترین آنها بود. در مقاطع مختلف اختلافاتی میان رزمندگان حاضر در دفاع مقدس پیش می‌آمد و فرماندهی جنگ سعی می‌کرد، آنها را رفع کند و احتمالاتی برای ادغام ارتش و سپاه مطرح میشد.
مرحوم هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود از روز دوم فروردین سال ۶۸ نوشت: «عصر به زیارت امام رفتم. وضع ارتش و سپاه را گفتم و مشکل دوگانگی نیروهای مسلح و مخارج گزاف سازمان‌ها و نیروهای تکراری و ضرورت انسجام [را توضیح دادم]، ولی امام نگرانند که ادغام ارتش و سپاه، باعث خشم آنها و درگیری شود؛ گرچه قبول دارند که سرانجام باید یکی شوند، ولی زمان را مناسب نمی‌دانند. اما با ادغام دو وزارتخانه دفاع و سپاه مخالفتی ندارند.»
دوگانه ارتش و سپاه یکی از موضوعاتی است که اگر در صحنه عمل و اجرای کار حل شده است و نمونه‌های موفقی همچون هشت سال دفاع مقدسی مویدی بر این مساله است، اما در برخی دوره‌ها نیز با چالش‌هایی همراه بوده است.
در سال ۹۸ سرلشکر رحیم صفوی دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا در گفتگویی روایت می‌کند: سی‌ام بهمن ماه سال ۱۳۶۲ حضرت امام (ره) حکم فرماندهی جنگ را به آقای هاشمی داد و از سال ۶۲ تا پایان جنگ ایشان فرماندهی را عهده دار بود. ۱۲ خرداد سال ۶۷ هم حضرت امام حکم بسیار قوی‌تری را به مرحوم آقای هاشمی رفسنجانی دادند که ایشان با آن حکم به دنبال ادغام ارتش و سپاه بود؛ جلسات فراوانی را نیز برگزار کرد و از آنجایی که آقای شیخ عبدالله نوری تجربه ادغام ژاندارمری، شهربانی و کمیته در یکدیگر و تشکیل نیروی انتظامی را داشت، مسئولیت ادغام ارتش و سپاه نیز از طرف آقای هاشمی به ایشان محول شده بود.
مخالفت آیت‌الله خامنه‌ای با ادغام ارتش و سپاه
در آن زمان حضرت آقا رئیس‌جمهور بودند و من نیز به عنوان قائم مقام فرمانده کل سپاه در بسیاری از این جلسات حضور داشتم؛ با رحلت حضرت امام و آغاز رهبری حضرت آیت الله خامنه‌ای چند روز بیشتر نگذشت که ایشان دستور دادند جلسات طرح ادغام ارتش و سپاه متوقف شود و فرمودند که من اعتقادی به ادغام ارتش و سپاه ندارم و ارتش و سپاه دو بازوی مسلح انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران هستند که باید به همین صورت بمانند و طبق وظایف قانون اساسی با همکاری یکدیگر ادامه دهند.
این تصمیم بسیار راهبردی بود، چراکه هم ارتش و هم سپاه جایگاه بسیار ویژه‌ای در قانون اساسی دارند. چند ماده از قانون اساسی متعلق به ارتش و موادی از قانون اساسی نیز مربوط به سپاه است و جایگاه محکمی دارند. پس از آن حضرت آقا به ستادکل نیروهای مسلح فرمان دادند تا با تشکیل جلساتی مأموریت‌های سپاه و ارتش از یکدیگر تفکیک شوند.
تفکیک مأموریت‌های ارتش و سپاه به جای ادغام ساختاری
در این جلسات حدود ۱۰ تا ۱۲ نفر از ارتش و ما نیز شش نفر از سپاه بودیم که شرکت داشتیم و در خصوص تفکیک مأموریت‌های نیروهای زمینی، هوایی و دریایی ارتش و سپاه با یکدیگر بحث می‌کردیم. دو نیرو نیز در سپاه اضافه داشتیم که در ساختار ارتش وجود نداشت و آن نیروی مقاومت بسیج و نیروی قدس بود. در زمینه تفکیک مأموریت‌ها مثلاً مأموریت دفاع و امنیت خلیج فارس به نیروی دریایی سپاه و مأموریت دریای عمان و دریای خزر به نیروی دریایی ارتش واگذار شد. در بخش زمینی هم سرزمین ایران بین نیروی زمینی ارتش و سپاه تقسیم و امنیت داخلی کلاً به سپاه واگذار شد. بخش دفاع هوایی به طور کامل به ارتش واگذار شد و در روز‌های اخیر هم دیدیم که یک نیروی پدافند هوایی و قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا (ص) تشکیل شد که فرماندهی هر دو آنها به عهده فرماندهان ارتش است.
حاصل شدن این تفکیک مأموریت‌ها بسیار مهم بود چراکه کمک می‌کرد تا هم سپاه و هم ارتش قدرتمند باشند. همچنین برای ایجاد هماهنگی بین ارتش و سپاه حضرت آقا ستادکل نیروهای مسلح را تقویت کردند که در حقیقت این ستاد هماهنگی بین نیروهای مسلح شامل ارتش، سپاه، نیروی انتظامی و وزارت دفاع را بر عهده دارد. در بخش تجهیزات هم تقسیم بندی صورت گرفت و حتی مشخص شد که مثلاً نیروی زمینی سپاه و ارتش هرکدام چه نوع تجهیزاتی را در اختیار داشته باشند.
می‌گفتند نیروی زمینی سپاه، تانک و توپخانه نمی‌خواهد!
در آن جلسات خاطرم هست یکی از عزیزان ارتش گفت که نیروی زمینی سپاه تانک و توپخانه نباید داشته باشد؛ حتی می‌گفتند شما اصلاً نیرو نداشته باشید بلکه یگان زمینی داشته باشید! که ما مخالفت کردیم و بعد که گزارشی خدمت حضرت آقا ارائه شد، دستخط ایشان را به خاطر دارم که فرمودند "نیروی زمینی سپاه به تانک‌های سنگین و پیشرفته‌ترین تجهیزات در آینده باید مجهز شود. "
در موضوع پدافند هوایی ما در آن زمان در سپاه نیروی هوایی داشتیم که بعد‌ها به نیروی هوافضا تبدیل شد؛ تقسیم بندی صورت گرفت که ما تا چه سقفی موشک داشته باشیم و یا در چه منطقه‌ای. مثلاً نیروی هوایی سپاه قرار شد تا جنگنده‌های برد بلند نداشته باشد و فقط در حد همان جنگنده‌های پشتیبانی نزدیک را در اختیار داشته باشد. یا موشک‌های دوربرد تا برد ۲ هزار کیلومتر به طور کامل در اختیار سپاه قرار گرفت و در ارتش موشک‌هایی تا برد ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر به کار گرفته شود.
این عدم ادغام یک استدلال قوی هم داشت که ارتش و سپاه که دارای دو نوع فرهنگ، آموزش، تجهیزات و سازماندهی هستند با جایگاه محکم خود در قانون اساسی باقی بمانند و این کار بزرگی بود که در دوران زعامت و فرماندهی کل قوای حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای صورت گرفت و با وجود این دو سازمان رزم قوی، قدرت ملی و امنیت ملی ما در مقابل تهدیدات فرا منطقه‌ای مثل آمریکا و صهیونیست‌ها افزایش پیدا کرد.»
حاج صادق آهنگران در کتاب خاطرات خود (با نوای کاروان) به نقل از سرلشکر محسن رضایی می‌گوید بعد از اینکه صیاد شیرازی با فرمان حضرت امام، فرماندهی نیروی زمینی ارتش را در مهر سال ۱۳۶۰ بر عهده گرفت، به همراه هم طرح جدید دیگری به نام قرارگاه فرماندهی مشترک تشکیل دادیم.
بر اساس این طرح، از رده‌بالا تا رده لشکر، هر قرارگاهی دو فرمانده داشت: یکی از سپاه و یکی از ارتش. طوری که طرح‌های عملیاتی باید به امضای هر دو فرمانده ارتش و سپاه می‌رسید. البته عده‌ای با این طرح با شک و بدبینی برخورد می‌کردند. می‌گفتند: مگر میشود دو فرماندهی داشت؟ عملیات طریق‌القدس (کربلای ۱) اولین عملیات با این روش جدید فرماندهی بود که منجر به آزادی بستان شد.
بااین‌حال عده‌ای معتقد بودند که عملیات بعدی شکست خواهد خورد، ولی عملیات بعدی هم که فتح‌المبین بود، با موفقیت کامل اجرا شد. بعد هم عملیات آزادسازی خرمشهر (بیت‌المقدس) با همان شیوه فرماندهی اجرا شد که در آن هم پیروز شدیم.
بدین ترتیب وجود ویژگی‌های بارزی همچون؛ سعه‌صدر، پیشنهاد پذیری، رعایت اصل وحدت در عین کثرت نظر؛ در شخصیت شهید صیاد شیرازی به‌عنوان فرمانده ارشد ارتش در جنگ، نقش بارزی در اتحاد و وحدت بین دو نهاد سپاه و ارتش و موفقیت آنها در دفاع مقدس داشت.
خود این شهید بزرگوار در خصوص عوارض و خسارات ناشی از وجود اختلافات و در نتیجه نادیده گرفتن نقش سپاه در سال اول جنگ می‌گوید یک سال اول جنگ تحمیلی، اوضاع به‌گونه‌ای گذشت که این را باید از زبان آن‌هایی که در صحنه و در جریان بودند، شنید. البته، در این زمان برادران سپاه هنوز وارد صحنه نشده بودند، یعنی صحنه عمل که میدانی برای کار داشته باشد، برایشان ایجاد نشده بود. ارتشی‌ها، زیاد بودند، از قدیمی‌ها که دوران تلخ یک سال اول را یادشان هست. بعضی از صحنه‌هایش را من متوجه بودم.
این درک و احترام متقابل و واقع‌بینانه به نظرات یکدیگر باعث شد که تا پایان جنگ هشت‌ساله دفاع مقدس، ارتش و سپاه به‌عنوان دو نهاد مستقل نظامی در طول یکدیگر در تحقق اهداف والای الهی و دینی که همانا دفاع از سرزمین اسلامی و آرمان‌های بلند و مقدس آن در برابر متجاوزان و بیرون راندن آنان از خاک وطن اسلامی بود، گام بردارند.
صادق آهنگران می‌گوید: روابط افسران ارتش به‌ویژه صیاد شیرازی با فرماندهان جوان سپاه عالی بود. همه به هم کمک می‌کردند که جنگ را به نفع کشور به‌پیش ببرند و نیروهای عراقی را از خاک ایران بیرون کنند. در مراسم دعا و زیارت عاشورا که در قرارگاه مشترک برپا میشد، برادران ارتشی در کنار برادران سپاهی به راز و نیاز می‌پرداختند. به نوعی می‌توانم بگویم که صیاد حلقه پیوند و الفت میان نیروهای ارتشی و نیروهای مردمی و پاسداران بود.
اهداف سی آی ای و دموکراتهای اصلی آمریکا در صادرات جنگ و بنیادگرایی (نئونازیها در مورد اوکراین، و بنیادگرایان و غارنشینان مذهبی در مورد خاورمیانه) به کشورهای همسایه روسیه و چین و کلا خاورمیانه: 1. خاموش نمودن و سرپوش نهادن بر آتش تبعیض عقیدتی و مالی و نژادی در درون آمریکا و ایجاد ضمنی تفکر مثبت در ذهن مردم آمریکا که آمریکا بهترین است
2. بی اعتبار نمودن رهبران محبوب مانند پوتین در بین بسیاری از مردم غرب (بی شک در جنگ اتفاقات دهشتناکی می افتد که مردم عادی را آزرده خاطر می کند)
3. عمق استراتژیک واقعی (ایجاد کشورهایی در هزاران کیلومتر دورتر از مرزهای آمریکا که به مثابه سنگری برای منافع آمریکا عمل می کنند مانند اوکراین و تایوان)
4. وابسته نمودن کشورهای ثروتمند نفتخیز به تحویل دادن نفت در برابر اسلحه بهمراه خروج سرمایه بدلیل ناامنی
پاتک:
مشابه سازی رفتار آمریکا با مکزیک و کانادا (نفوذ اقتصادی برد-برد با کشورهای همسایه: گسترش همزمان صنایع انرژی، حمل و نقل ارزان بین کشورهای همسایه، توریسم و هتلداری و رستوران داری و کنسرت و املاک، و غیره)
به عبارت دیگر زمانی که ایران، ترکیه و یا کشورهای عربی و روسیه و دیگر کشورها (حتی اسرائیل) بتوانند منطقه ای عاری از جنگ اما اقتصادی (صنعتی و توریستی) مانند منطقه آمریکا-کانادا-مکزیک ایجاد نمایند و منطقه ای جنگی مانند روسیه-اوکراین و یمن-عربستان و ترکیه-کردستان و اسرائیل-حماس و ... در اطراف آمریکا (مکزیک و کانادا) ایجاد نمایند، آنگاه آنکه ارزش پول و اعتبار حقوق بشر و دستگاه های چاپ دلارش ضعیف می شود، آمریکای جهانخوار خواهد بود.
| 
هیچ وقت کامنت طولانی نگذار. کامنت باید کوتاه باشه 
| اگراین امریکای جهانخوارانقدربده واَخه خوب جمع کن برگردبه مدینه فاضله ات چرااونجاموندی!! | هیچ وقت هم به جای گفتن نظر نگو کامنت! | ارتش چون باید تحصیلات مربوطه و تلاش و نظم و داشتن انضباط و کار سخت کنید
و درجه گرفتن بر اساس ، لباقت و هوش و استعداد و
....و امتحان به دست می اید
سلامتحلیل درستی نیست به دنبال تمایل بعضی از نماینگان مجلس وقت مبنی بر انحلال ارتش و مخالفت شدید شهید چمران امام دستور به حفظ رکین ارتش دادند این مسیر ارتباطی به ادغام ندارد و بحث ادغام دو نیرو مسئله دیگری است و به روز ارتش مربوط نیست
| چتونههههههههه خداوند متعال سایه رهبر معظم انقلاب را مستدام بدارد انشالله . هاشمی با هوش بود که به ادغام رای میداد | آره دقیقا مثل خودت با هوش بود خخخخخ هر چقدر دوست داشتید دلایل سر هم کنید . هر کشور نیاز به یک نیروی مسلح دارد نه چند تا هر مقدار هم که انرا تفکیک کنید! چه دلیلی دارد داخل کشور یک نیروی مسلح و بیرون نیروی مسلح دیگری داشته باشد؟! یا حفاظت از دریای عمان و خزر برای ارتش و خلیح فارس برای سپاه باشد؟ بالاخره یا سپاه را در ارتش ادغام کنید یا ارتش را در سپاه ! همچنین نیروهی مسلح نباید در امور اقتصادی مداخله کنند چون مردم باید هزینه های دفاعی را پرداخت کنند ولی ... شعار جاودان ارتش: ارتش فدای مردم مردم برای ارتش معمولا کشورها یک نیروی نظامی دارند که هدفش حفظ سرزمین کشور در برابر حملات بیگانگان است۔سازمانهای موازی منجر به تحمیل هزینه گزاف به کشور،، سردرگمی و رقابت ناسالم بین نیروها میشود۔
هرچه زودتر این دو نیرو ادغام شود، به نفع مردم خواهد بود۔
با آن همه کار کارشناسی در باره ادغام سپاه و ارتش، می‌بایست آنها ادغام میشدند و اگر ادغام شده بودند آنروز، مشکلات امروز ما کمتر بود. به نظر بنده ارتش برای مقابله با دشمن خارجی و سپاه برای مقابله با دشمن داخلی و حفظ نظام و انقلاب است. و گرنه بودن دو دستگاه موازی نظامی دلیل دیگری نخواهد داشت. بزرگترین اشتباه عدم ادغام ارتش و سپاه بود اشتباه بود ارتش و سپاه هیچوقت ادغام نمی شوند مثل ادغام حوزه علمیه و دانشگاه این یکی به فکر حفظ کشور است و آن یکی دنبال گسترش امت نیروی نظامی ایران در زمان های کورش به اسم سپاه نامیده میشد ... به نظرم اگر ادغام ميشدن از همه لحاظ بهتر بود ارتش بیشتر برای دکوره هزینه برای سپاه میشه کمیته،شهربانی و ژاندارمری در دهه هفتاد در هم ادغام شدند و نه در دهه شصت.آقای صفوی،پس از خروج آمریکا از افغانستان،شما گفتی آمریکا با خفت از افغانستان فرار کرد.میلیونها پناهنده به ایران آمدند و دودش به چشم ما میرود.تو و یارانت مدام دود به چشم مردم میکنید و به هیچکس هم پاسخگو نیستید.شما همگی با هم،کی دنبال بیکار یتان میروید؟قیم نمی خواهیم. به همون دلیل که چند سازمان اطاات داریم چون آب و روغن هم با هم قاطی نمیشنیکی رو هستش و یکی زیر !!!
جنگو‌باختیم چون ارتش متحد نداشتیم. ادغام شوند بلکه به توافق برجام برسیم | به توافق برجام که خیلی وقت پیش رسیدیم.اما یه یانکی خونخوار زد زیرش!
رئیس جمهور قبلی رو .میخواست ارتش و سپاه رو ادغام کنه
اگه ادغام شده بود برجام به نام و کام خود و دارو دسته اش بود تحریمم نبودیم
| یکی ترجمه کنه لطفا | ساندیس تاریخ مصرف گذشته خوردی این کار مثل اینه که یه سیب رو نصف کنی و بعدش فکر کنی 2 تا سیب داری!...
| اشتباه مثال زدی مثل این است که سیب رو سه قسمت کنی چون قسمت سوم این سیب بسیج است ما اگه فقط ارتش داشتیم بطور مثال الان از واکسن فخرا و نورا و... مستعان و .. محروم بودیم. پروژه های عمرانیمون رو شرکتهای پیمانکار مجبور بودن انجام بدن. صادرات و وارداتمون وابسته به تجار و بازرگانان میشد. مخابراتمون میفتاد دست دولت یا بخش خصوصی. شرکتهای هواپیماییمون خصوصی میشد. کلا یک بلبشویی میشد که وضعیت اقتصادی مردم خراب میشد 
| طنز ت معرکه س11:13 در هیچ کشوری،دو ارتش وجود ندارد.باید یک ارتش قوی و حرفه ای وجود داشته باشد هرچه زودتر این ادغام صورت بگیرد، به نفع کشور و مردم است.دو نیروی زمینی
دو نیروی هوایی
دو نیروی دریایی
...
یادمه رهبری اون زمان که ریس جمهور بود پیگیر این بود ارتش با سپاه ادغام بشه ووقتی امام به رحمت خدا رفت و رهبری رو قبول کردن اغتشاشاتی تو مشهد صورت گرفت که توسط سپاه ارام شد رهبری متوجه شد که سپاه باید باشه چون سپاه تو قانون اساسی عنوان شده که هر جا که این نظام بخواهد صدمه ببینه میتوانه وارد عمل بشه ادغام کمیته و شهربانی و ژاندارمری کاری بسیار خطا و اشتباه بود و هنوز هم در مقایسه با منابع؛ کارایی قبل حاصل نشده است البته در کشور ما حلوا حلوا کردن بیشتر از کار و تجریه و تحلیل فنی و تخصصی خریدار دارد ولی با حلوا حلوا کردن هم دهان شیرین نمیشود | در خصوص نیروی انتظامی هنوز هم تفکیک پلیس شهری یا همون شهربانی و ژاندارمری در خیلی از کشورها از جمله ترکیه وجود داره وحود دو نیرو در کنار هم و هماهنگ با هم کارایی اش را در جنگ 8 ساله به خوبی نشان داد. جنگ ایران تنها با چندین کشور خارجی که پشت عراق بودند با نیروهای اطلاعاتی آمریکا و سلاح ها و پشتیابی شوروی؛ بدون آنکه ذره ای از خاک وطن اشغال شود. وظیفه سپاه فقط نظامی نیست حفظ انقلاب هم هست سپاه و ارتش هیچگاه ادغام نمی شود چون سپاه به عنوان بازوی امنیتی انقلاب وظیفه حفاظت از انقلاب و دستاوردهای آن و نیز حفظ جایگاه مقامات را برعهده دارد و این را آقایان به درستی درک کرده اند بنه نظر من یک ارتش یکپارچه و منظم خیلی بهتر از ارگانهای مترقه جواب میده اگر سپاه تشکیل نمی شد ایران الان نبود چون با تشکیل سپاه و آوردن نیروهای مردمی جلوی صدام گرفته شد کاری که در عراق و لبنان هم ایجاد و دشمن را پس زدن و به همین خاطر عده ای دنبال حذف آن بودن و هستند ن موندم واقعان سپاه دقیقان کارش، چی همکاری بانک سپه از تایید تحصیلی اعضاء ارتش وسپاه جهت ساماندهی سازمان ها وولایت فقیه نسبت به اشتغال وکارآفرینی دانش بنیان درود خدا بر دوبازوی انقلاب اسلامی سپاه وارتش زنده پاینده باد ارتش مردمی. تمام گرفتاری ها از نظر تورم وبانکهای خصوصی بعلت عدم اغدام آنها است چون با هم رقابت شرکت داری وبانک داری کردنند الان اگر اجناس در گمرگ دپو میشه ،وسامانه جامع انبارها اطلاعات کافی ندارد وزورش نمی رسد بخاطر ورود نیروهای نظامی به اقتصاد است ،هر چه زودتر باید اغدام شوند که فردا دیر است اگه سپاه نبود الان‌زیر سلطه عراق بودیم سپاه وبسیج بود که در جنگ پیروز شدیم البته ارتش هم یک ارگان قدرتمند است ولی سپاه حتما باید باشه | منکر رشادت سپاه وبسیج نیستم ولی اگر ارتش الخصوص نیروی زمینی و لشگرهای ۹۲ و ۷۷و ۱۶ و ۲۱ نبود خوزستان و چند استان دیگر همون سال اول جنگ از ایران جدا میشد بی شک اگر ارتش نبود کشور نبود اگر یک محموله از فرد تاجر بگیرنند ،کفشش را ور کشیده و از این اداره به آن اداره میرود تا جنسش آزاد شود ،جالا چرا این اجناس در گمرگ می ماند تا فاسد شود جواب مشخص است چون نهادهای دولتی شرکت دار هستند وپول هم مال بیت المال است پس اقتصاد باید مردمی شود بزگترین ضربه را کشور از عدم اغدام آنها خورده الان این همه حقوق میگیرند چکار میکنند ، برنج وخرما کیسه میکنند برای مستمندان ،این کار کمیته امداد هست وآنها موازی کاری می کنند بجای اینکه انقدر سپاه رو از لحاظ مالی تقویت می کردن باید ارتش رو نوسازی می کردن واقعا ارتش از هر لحاظ از سپاه برتره چه نیرو انسانی چه لجستیک چه در سازمان رزم چه در همچی منتها سپاه پول و تبلیغات رو داره که ارتش نداره پ چرا نظر منو مخفی کردین ارتش وسپاه یک روح انددر بدن برای دفاع وطن | مملکتو شده جگر‌ذولیخا ! باسلام سپاه خودراجداازارتش ونیروی انتظامی میداندحق کاملابااونهاست سپاه فکرمیکنه صاحب ایرانه بقیه هیچ اشپز که دوتا شد اش یا شور میشود یا بی نمک