روحانی به هنرمندان مدیون است ولی ادای دین نکرده

مدیرعامل خانه هنرمندان ایران درباره مساله مطرح شده درباره تعطیلی بزرگترین مرکز فرهنگی و هنری کشور و حمایت نکردن دولت از هنر توضیحاتی را بیان کرد.

به گزارش «تابناک» و به نقل از صبا، مجید رجبی معمار مدیرعامل خانه هنرمندان ایران و رییس تماشاخانه ایرانشهر درباره مسایلی که این روزها درباره تعطیلی مجموعه فرهنگی و هنری خانه هنرمندان به دلیل مشکلات شدید مالی و نبود بودجه مطرح می شود با خبرنگار حوزه تئاتر خبرگزاری صبا به گفتگو پرداخت.

وی در این گفتگو به طور شفاف درباره جزییات وضعیت این نهاد مهم فرهنگی هنری صحبت کرده و می گوید که چه تلاش هایی برای رفع این مشکلات انجام شده و نتیجه آن چه بوده است.

مشروح گفتگو بدین شرح است:

*در روزهای گذشته خبر تعطیلی خانه هنرمندان ایران در راس اخبار فرهنگی قرار گرفته است. حتما روایت شما نزدیکترین روایت به واقعیت است.

-درباره مبحث تعطیلی «خانه هنرمندان ایران» که در روزهای اخیر مطبوعاتی شده و انعکاس بسیاری داشته است گفتنی است، ما از زمان شیوع و فراگیری بیماری کرونا که حدود ۷ ماه از آن می‌گذرد تمام تلاش خود را کردیم، به هرکجا که ممکن بود مراجعه کرده و با آن‌ها مذاکره و مکاتبه داشته‌ایم و از آن‌ها درخواست کمک‌هایی کردیم.

بزرگان اهل هنر نیز جلسات مختلفی با وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس محترم سازمان برنامه و بودجه کشور داشتند و پیگیر این موضوع بودند اما عملا هیچ نتیجه‌ و کمکی حاصل نشده است.

بودجه‌های کمکی که در دولت و نهادهای دیگر نیز مصوب شده بود، عملا پرداخت نشده است و به همین دلیل چاره‌ای جز این نبود که مساله را رسانه‌ای کنیم، چراکه بزرگان اهل هنر، فعالان عرصه موسیقی، تئاتر، هنرهای تجسمی و خانه هنرمندان به شدت در معرض خطر و آسیب هستند.

خانه هنرمندان به دلیل آنکه یک مکان فعال و در عین حال غیر دولتی است، دولت و دستگاه‌های ذیربط موظف‌اند به آن کمک کنند چون از هیچ کمک و امدادی برخوردار نیست و امکان تامین هزینه‌ها برای ما از طرق دیگر فراهم نیست چراکه تمامی منابع درآمدی ما از جمله فروش بلیت، دریافت ورودی، درصدی از فروش آثار هنری، رستوران و فروشگاه آثار هنری در این ایام تعطیل و یا کاملا بی رونق بوده‌اند، به نوعی که حتی از تامین مخارج خود نیز برنیامده و امکان کمک به این مرکز فرهنگی و هنری را نداشتند.

بنابراین اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، متاسفانه پس از ۲۱ سال فعالیت درخشان، برجسته، تاثیرگذار و کم نظیر خانه هنرمندان ایران که تمامی رشته‌های هنری را پوشش داده است و کمتر مرکزی در ایران وجود دارد که همانند خانه هنرمندان همزمان در طول سال در ۷ گالری آن بین ۹۰ تا ۱۰۰ نمایشگاه اصلی کشور روی دیوار برود، همزمان سه سالن مهم و اصلی نمایشی کشور سالن استاد ناظرزاده، استاد سمندریان و استاد انتظامی را دارا باشد، همزمان سالن استاد ناصری همواره روزی چند سانس فیلم‌های مهم هنری کشور را نمایش ‌دهد و سالانه بیش از ۱۲۰ جلسه نقد و تحلیل سینما که در کشور بی نظیر است، برگزار کند، سالانه بیش از ۲۰۰ نشست تخصصی فرهنگی و هنری و بزرگداشت استادان و چهره‌های فرهنگی در آن برگزار می‌شود که همگی مستلزم هزینه بوده، با این اوضاع و احوال ممکن است دیگر نتوانیم ادامه دهیم به دلیل آنکه منبع درآمدی دیگری نداریم و علی رغم تمامی تلاش‌ها ممکن است خدایی نکرده به ناچار نفس خانه هنرمندان که به شماره افتاده، قطع شده و این مرکز فرهنگی و هنری تعطیل شود.

*با این حساب در ایام کرونا تمام حمایت و پشتیبانی که خانه هنرمندان از هنرمندان کشور داشت هم از سر ناچاری قطع شده است؟

-در پاسخ این پرسش باید بگویم ذات نایافته از هستی بخش/ کی تواند که شود هستی بخش.

خانه هنرمندان با اوصافی که گفته شد هم اکنون در هزینه‌های متعارف خود نیز مانده است. در سال‌های گذشته نیز ما دچار مشکلات بودیم اما به هر نحو درآمد و هزینه را تنظیم می‌کردیم و سعی براین داشتیم که کم هزینه باشیم و به هر وضعیتی که بوده، توانستیم سرافراز باشیم.

شرایط کرونا یک وضعیت کاملا بحرانی است که بدون کمک نمی‌توان آن را حل کرد، بنابراین خانه هنرمندان در کنار دیگر انجمن‌های هنری دست یاری و کمک به سوی مسئولان و نهادهای مختلف که باید همراهی و یاری گری کنند دراز کرد. در عین حال، در این ایام تلاش کردیم تا خانه هنرمندان تعطیل نشود. در طول این مدت با سختی فراوان در تماشاخانه ایرانشهر چند نمایش روی صحنه رفته است و بالغ بر سه ماه است که هر هفته حداقل ۵ یا ۶ لایو در صفحه مجازی این مرکز در رشته‌های مختلف هنری از جمله سینما، گرافیک، هنرهای تجسمی و… انجام شده که خوشبختانه مورد استقبال اهالی فرهنگ و هنر قرار گرفته است. علاوه براین برخی مراسم‌ و برنامه‌ها از جمله بزرگداشت استاد معین نیز با توجه به پروتکل‌های بهداشتی با مخاطبان محدود در خانه هنرمندان برگزار شده است.

*از نگاه شما راهکار برون رفت از بحران پیش آمده چیست؟

-اول آنکه به هرحال وضعیت کرونا پیش آمده و پیش‌بینی ادامه آن تا یک یا دو سال آینده نیز می‌شود. در شورای عالی خانه هنرمندان ایران با هم‌فکری بزرگان اهل هنر و نمایندگان خانه‌ها و انجمن‌‎های هنری در تلاش هستیم تا منابع جدید مالی باتوجه به شرایط سخت کشور را پیدا کنیم و به همین منظور برنامه ریزی هایی نیز انجام شده اما باید توجه داشته باشیم که این برنامه ریزی در شرایط فعلی که تمامی دستگاه‌ها، نهادها، همه مردم و همه اهالی هنر در شرایط سخت و مضایقه هستند به زودی محقق نخواهد شد.

نکته دوم این است که انتظار داریم فریاد کمک‌خواهی ما شنیده شود. در هر شرایطی همه دولت‌ها از بخش فرهنگ و هنر خود دفاع و حمایت می‌کنند حتی در کشورهایی که همانند کشور ما با موضوعاتی همانند تحریم و معضلات اقتصادی رو به رو نیستند، در آمریکای شمالی، کشورهای اروپایی، در شرق آسیا، ژاپن، کره جنوبی و… نیز چنین عمل می‌کنند. در کره جنوبی، که هنر آن‌ها در برخی از رشته‌های جایگاه جدی در دنیا پیدا کرده است، هنرمندان به شدت مورد حمایت دولت هستند. برای مثال دولت برای خانه هنرمندان این کشور یک ساختمان بسیار عظیم و مجلل اختصاص داده است که انجمن‌های هنری در آن‌ مستقر شده‌اند و طبقات دیگر نیز با اجاره‌های گزاف باتوجه به اینکه در سئول قیمت اجاره مسکن و اداری بسیار بالاست، اجاره داده‌اند. ضمن آن که خودشان در آنجا مستقر شدند، موسسات فرهنگی و هنری مختلفی در آن‌ فعالیت می‌کنند و خانه هنرمندان از این راه درآمد کسب می‌کند. این مرکز در خیابان تهران شهر سئول که یکی از گران‌ترین و مجلل ترین خیابان‌های این کشور است، به نام خانه هنرمندان ثبت شده است. علاوه بر این، بخش‌های بزرگ اقتصاد خصوصی همانند کمپانی های سامسونگ، ال جی، دوو و… موظف شده‌اند همراهی بسیار جدی داشته باشند. در سئول چندین مجتمع عظیم فرهنگی و هنری و سالن‌های اجرای کنسرت، تئاتر، اپرا، سینما، موزه‌های تخصصی و… که مشابه آن در ایران وجود ندارد، توسط این موسسات بزرگ اقتصادی تاسیس شده است. دولت آن‌هارا موظف کرده است که در قبال درآمدهای بسیاری که از داخل کشور و از عرصه بین الملل دارند، می‌بایست بخش مهمی آن را به فرهنگ و هنر اختصاص دهند.

درحالی که سال‌هاست در ایران این موضوع تصویب شده و قانون است که درصدی از بودجه سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی و خصوصی می‌بایست به حوزه فرهنگ و هنر اختصاص پیدا کند اما وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر اقتصاد و رئیس سازمان برنامه و بودجه بگویند که چند درصد یا چند دهم درصد و یا چند صدم درصد این بودجه را توانسته‌اند از بخش دولتی و خصوصی دریافت کرده و به جامعه فرهنگ و بخش خصوصی فرهنگ و هنر تزریق کنند؟

از نگاه من در این شرایط خاص باید کمیته‌ و کارگروه ویژه‌ای در دولت با مسئولیت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل شود و به طور کاملا متفاوت و جدی به مساله فرهنگ و هنر توجه کند. مجموعه کمک‌های فوری که حوزه فرهنگ و هنر به آن نیاز دارد در مقایسه با سایر بخش‌های کشور از جمله بخش‌های اقتصادی، خدماتی، فنی و… مبلغ بسیار اندکی است اما به نظر می‌رسد که حوزه فرهنگ و هنر به حال خود رها شده و کاری به کار آن ندارند. شاید به نظر برخی اگر فرهنگ و هنر تعطیل شود و نباشد بهترست و دردسر کمتر خواهد شد.

کمک دولت به هنرمندان لطف نیست و وظیفه‌ بدیهی است که از آن غفلت کرده‌ و این وظیفه را در طول سالیان گذشته نیز درست انجام نداده‌اند. علی الخصوص دولت جناب آقای دکتر روحانی که به شدت به هنرمندان مدیون است به هیچ وجه ادای دین نکرده است. بسیاری از هنرمندان که از ایشان حمایت کردند ناراحتند و شرمنده‌اند، چراکه اغلب آنان سیاسی نبودند و باتوجه به شعارهای‌ ایشان گمان می‌کردند حداقل این دولت، حمایت قوی و جانانه‌ای از اهالی فرهنگ و هنر خواهد کرد اما ایشان نشان دادند در بسیاری از عرصه‌ها نه تنها کمک مالی و حمایت عملیاتی و جدی از فرهنگ و هنر نشد بلکه حمایت حقوقی از شان هنرمندان و صاحبان آثار نیز انجام نگرفت.

*فکر می‌کنید این مباحث تنها متوجه دولت فعلی است؟

-قطعا این مباحث فراجناحی و فراسازمانی است چراکه مربوط به همه ملت ایران است و هنرمندان به همه مردم تعلق دارند به همین دلیل انتظار داریم از بحث‌های مطرح شده کسی سوء تعبیر و یا سوء برداشت نداشته باشد. ما نیز می‌دانیم که دولت دچار مشکلات اقتصادی و مالی است اما بسیاری از این موارد مباحث مدیریتی است، تخصیصِ به‌جای منابع در شرایط بحرانی و به فکر همه اقشار جامعه بودن از وظایف بدیهی دولت است.

بحث ما جناحی و در مخالفت با دولت فعلی نیست بلکه نقد عملکردهاست و بدون شک هر دولت دیگری نیز در شرایط فعلی اینگونه عمل می‌کرد مورد نقد قرار می‌گرفت. هر فردی که در شرایط این چنینی به کمک اهالی هنر نیامده و آن‌ها را مورد بی مهری و بی توجهی قرارداده در واقع به وظیفه خود عمل نکرده است. ما از این موضوع به عنوان کم لطفی یاد نمی‌کنیم چراکه جامعه هنر اگر توقعی از دولت دارد، انتظار لطف نبوده بلکه وظیفه بدیهی است که باید نسبت به همه اقشار از جمله هنرمندان انجام شود.

زمانی که مسئولان با هنرمندان کار دارند، همانند زمان انتخابات و امثال آن، هنرمندان را گل سرسبد و تاج سر می‌خوانند و پس از آن غالبا کمترین توجه و عنایت سهم اهالی فرهنگ و هنر می شود و آن‌ها را به حال خود رها می‌کنند.

من از رسانه‌ها، خصوصا خبرگزاری‌ها و مطبوعات توقع دارم تا این موضوع را جناحی و اصولگرا و اصلاح طلب نبینند؛ چراکه کل هنرمندان ایران با بی توجهی مواجه هستند. انتظار من این است تا مبحث پیش رو به هیچ عنوان جناحی و جریانی دیده نشود. همه می‌بایست کمک کنند و دولت را به وظیفه خود متذکر و متوجه کنند. قطعا ورود به مسائل دیگر، حاشیه‌ای محسوب می‌شوند و از آنجا که اهالی فرهنگ و هنر به شدت با مشکلات مواجه هستند، هر فردی که می‌تواند به خصوص افرادی که مدیریت اجرایی کشور را برعهده دارند موظفند در این زمینه احساس مسئولیت و اقدام کنند.