سرانجام لایحه بودجه ۹۸ که قرار بود در پانزدهم آذر ماه به مجلس ارائه شود، پس از اصلاحاتی در چهارم دی ۱۳۹۷ توسط رئیس جمهور روحانی به مجلس تقدیم شد. لایحه بودجه سال ۹۸ نشان میدهد، بودجه انقباضی بسته شده است. همچنین در لایحه بودجه ۹۸ درآمدهای نفتی و مالیاتی دولت در مقایسه با قانون بودجه سال ۹۷ رشد داشته است. قرار است یارانه سه دهک درآمدی با هماهنگی وزارت کار و استانداریها حذف شوند.
به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ لایحه بودجه، سند مالی است که دولت در آن میزان دخل و خرج سال آینده خود را مشخص می کند. لایحه بودجه طبق قانون هر ساله باید نهایتاً تا 15 آذر ماه به مجلس تقدیم شود. امسال نیز دولت لایحه بودجه سال 98 را به مجلس در تاریخ مقرر تقدیم کرد؛ اما به دلیل اینکه مجلس تا 25 آذر ماه دارای جلسه علنی نبود، رونمایی از این لایحه بودجه به 25 آذر ماه موکول شد. قبل از فرا رسیدن 25 آذر ماه، دولت اعلام کرد که باید اصلاحاتی در لایحه بودجه 98 انجام دهد به همین منظور این رونمایی از لایحه بودجه به چهارم دی ماه 1397 موکول شد.
با رونمایی از لایحه بودجه 98 حالا می توان ارقام مهم این لایحه را با قانون بودجه سال 97 مورد مقایسه کرد. ارقام قانون بودجه سال 97 نشان می دهد، رقم کلی بودجه (سقف بودجه) معادل 1222 هزار میلیارد تومان بوده که این رقم با رشدی 39.3 درصدی در لایحه بودجه سال 98 به 1703 هزار میلیارد تومان رسیده است.
منابع بودجه کشور خود به دو قسمت تقسیم می شود که عبارتند از منابع بودجه عمومی دولت و منابع بودجه شرکت های دولتی. منابع بودجه عمومی دولت در قانون بودجه سال 97، 443 هزار میلیارد تومان بوده است که این رقم با افزایشی 7.9 درصدی در لایحه بودجه سال 98 به 478 هزار میلیارد تومان رسیده است. منابع بودجه شرکت های دولتی نیز که در قانون بودجه سال 97، 839 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود در لایحه بودجه سال 98 با رشدی 51.8 درصدی به 1274 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.
منابع بودجه عمومی دولت نیز خود به دو دسته تقسیم می شود: منابع عمومی دولت و منابع اختصاصی. منابع اختصاصی، منابعی هستند که قانون محل مصرف آن ها را تعیین می کند و معمولاً این محل مصرف همان دستگاه ایجادکننده درآمد است (مانند درآمد بیمارستان ها یا دانشگاه ها که برای خودشان صرف می شود). منابع عمومی نیز عمدتاً شامل درآمدها (اعم از درآمدهای مالیاتی، جرایم، مجوزها و حق دسترس)، واگذاری دارایی های سرمایه ای (درآمدهای نفتی) و واگذاری دارایی های مالی (ایجاد قرض، دین و فروش سهام شرکت ها) است. منابع عمومی دولت که کلیدی ترین رقم در بودجه است، در قانون بودجه 97، 386 هزار میلیارد تومان بوده است که با رشدی 5.3 درصدی به 408 هزار میلیارد تومان رسیده است. هر چند در نگاه اول و با افزایش میزان بودجه عمومی دولت می توان گفت، بودجه سال 98 بودجه ای انبساطی بوده است اما با لحاظ کردن تورم حدود 20 درصد و رشد 5.3 درصدی این بودجه نسبت به سال قبل، به این نتیجه خواهیم رسید که این بودجه انقباضی بسته شده است.
در بخش منابع عمومی دولت، آنچه مهم است و شاید برای بسیاری نیز آشناتر باشد، درآمدهای نفتی و درآمدهای مالیاتی است. در لایحه بودجه سال 98 درآمدهای نفتی که با عنوان منابع حاصل از نفت و فرآورده های نفتی از آن یاد شده است با رشد 40 درصدی نسبت به قانون بودجه سال 97 به 142 هزار میلیارد تومان رسیده است. درآمدهای مالیاتی نیز در لایحه بودجه سال 98 با افزایشی 11 هزار میلیارد تومانی نسبت به قانون بودجه سال 97 به 153 هزار میلیارد تومان رسیده است.
در مقابل منابع عمومی دولت، برخی از هزینه ها نیز تعریف شده که آن ها را می توان به سه بخش مهم هزینه های جاری (شامل حقوق و دستمزد، یارانه ها و استفاده از کالا و خدمات)، تملک دارایی های سرمایه ای (پروژه های عمرانی) و تملک دارایی های مالی (تسویه قروض و دین) تقسیم کرد.
در زمینه هزینه های جاری باید گفت، این هزینه ها در لایحه بودجه سال 98 در مقایسه با قانون بودجه سال 97 با رشدی 8.8 درصدی از 294 هزار میلیارد تومان به 320 هزار میلیارد تومان رسیده است.
هزینه های عمرانی یا همان تملک دارایی های سرمایه ای لایحه بودجه سال 98 در مقایسه با قانون بودجه سال 97 بدون تغییر بوده است و میزان آن 62 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
در بخش تملک دارایی های مالی لایحه بودجه سال 98 کاهش 18.5درصدی را نسبت به قانون بودجه سال 97 نشان می دهد و از 30.7 هزار میلیارد تومان به 25 هزار میلیارد تومان رسیده است.
اینها آمار و ارقام کلی و مهم لایحه بودجه سال 98 در مقایسه با قانون بودجه سال 97 بودند؛ اما در بخش جزئیات نیز آمارهایی وجود دارد که بسیار حائز اهمیت هستند که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم نمود.
متن کامل لایحه بودجه سال 1398 کل کشور بهشرح زیر است:
لایحه بودجه سال 1398 کل کشور (ماده واحده و جداول کلان منابع و مصارف بودجه)
پیوست شماره یک (اعتبار طرحهای تملک داراییهای سرمایهای)
پیوست شماره دو (درآمدها و واگذاری داراییهای سرمایهای و مالی)