کلیات
شورای نگهبان یکی از مهم‌ترین نهاد‌های نظارتی در جمهوری اسلامی ایران است که تمامی مصوبات مجلس شورای اسلامی پیش از اجرا نیاز به توشیح و تأیید این شورا دارند؛ الزامی که اتخاذ شده تا از بروز هر گونه مغایرت میان قوانین مجلس شورای اسلامی با موازین شرع و قانون جلوگیری شود. این شورا همچنین وظیفه تأیید صلاحیت نامزدهای تمامی انتخابات‌های سراسری کشور به غیز از انتخابات شورا‌های شهر و روستا را بر عهده دارد.
شورای نگهبان یکی از مهم‌ترین نهاد‌های نظارتی در جمهوری اسلامی ایران است که تمامی مصوبات مجلس شورای اسلامی پیش از اجرا نیاز به توشیح و تأیید این شورا دارند؛ الزامی که اتخاذ شده تا از بروز هر گونه مغایرت میان قوانین مجلس شورای اسلامی با موازین شرع و قانون جلوگیری شود. این شورا همچنین وظیفه تأیید صلاحیت نامزدهای تمامی انتخابات‌های سراسری کشور به غیز از انتخابات شورا‌های شهر و روستا را بر عهده دارد.
تعداد اعضاء
این شورا از دوازده عضو تشکیل شده‌است که شش عضو از این دوازده تن فق‌هایی هستند که با حکم رهبر انقلاب عزل و نصب می‌شوند و شش عضو دیگر حقوقدانانی هستند که با معرفی رئیس قوه قضاییه و رأی نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتخاب می‌شوند. دبیر شورای نگهبان بالاترین مقام رسمی این شورا است؛ مقامی که در حال حاضر در اختیار آیت الله احمد جنتی است.
دوره انتخابات اعضاء
مطابق اصل نود و دوم قانون اساسی، اعضای شورای نگهبان برای مدت شش سال انتخاب می‌شوند.
تاریخچه
شورای نگهبان در ایران محدود به دوران انقلاب اسلامی نیست و سابق بر آن نیز در عصر مشروطه با کمی تفاوت فعالیت خود را آغاز کرده بود. به عبارتی از هنگام تشکیل مجلس قانون گذاری در ایران به موجب اصل دوم قانون اساسی مشروطه مقرر گردید: «در هر عصری از اعصار هیاتی که کمتر از پنج نفر نباشد از مجتهدین و فق‌های متدینین که مطلع از مقتضیات زمان هم باشند به این طریق که علمای اعلام و حجج اسلام مرجع تقلید شیعه اسامی بیست نفر از علماء که دارای صفات مذکوره باشند معرفی به مجلس شورای ملی بنمایند پنج نفر از آن‌ها را یا بیشتر به مقتضای عصر اعضای مجلس شورای ملی بالاتفاق یا به حکم قرعه تعیین نموده به سمت عضویت بشناسند تا موادی که در مجلس عنوان می‌شود به دقت مذاکره و غور رسی نموده هر یک از آن مواد معنونه که مخالفت با قواعد مقدسه اسلام داشته باشد طرح و رد نمایند که عنوان قانونیت پیدا نکند و رأی این هیئت علماء در این باب مطاع و بتبع خواهد بود و این ماده تا زمان ظهور حضرت حجة عصر عجل الله فرجه تغییرپذیر نخواهد بود.»
پس از سقوط نظام مشروطه سلطنتی در ایران، بحث درباره نگارش قانون اساسی جدید آغاز شد. از آنجایی که نویسندگان پیش‌نویس قانون اساسی، عموماً از تحصیل‌کردگان در کشور فرانسه و متأثر از سنت حقوقی آن کشور بودند، برای نظارت بر انطباق قوانین با قانون اساسی، نهادی مشابه شورای قانون اساسی فرانسه تأسیس کرده و آن را «شورای نگهبان قانون اساسی» نامیدند. این عنوان در مجلس خبرگان قانون اساسی به شورای نگهبان تغییر
کرد و در متن کنونی قانون اساسی نیز هیچ‌کجا تحت عنوان شورای نگهبان قانون اساسی از آن یاد نشده‌است.
وظایف شورا
نخستین وظیفه شورای نگهبان، نظارت بر تدوین قوانین در مجلس شورای اسلامی است. این شورا وظیفه دارد که هر قانون تصویب شده در مجلس را با قانون اساسی و قوانین شرعی اسلام مطابقت دهد که در صورت مطابقت داشتن، لایحه یا طرح مجلس را تأیید می‌کند. در صورت عدم مطابقت، آن لایحه یا طرح به مجلس برگردانده می‌شود تا مجلس اصلاحات مورد نظر شورای نگهبان را بررسی کند. در صورت پافشاری مجلس بر نظر خود، طرح یا لایحه مورد نظر به مجمع تشخیص مصلحت نظام فرستاده می‌شود.
دومین وظیفه شورا نظارت استصوابی بر کلیه انتخابات کشور است.
وظایف شورای نگهبان و تفکیک قوا
یکی از شروط اساسی در نظام‌های مردم سالار اصل تفکیک قوا است. به موجب این اصل حکومت به شاخه‌های مستقلی تفکیک و تقسیم می‌شود که حیطه مسئولیت و اختیارات مشخص و مستقلی از هم دارند. شاخه‌های مختلف یک حکومت معمولاً به صورت قوه مجریه، قوه مقننه و قوه قضاییه می‌باشند. اگرچه رعایت اصل تفکیک قوا ممکن است فرایند تصمیم‌گیری و اجرا را در کشور کندتر کند، ولی در عوض موجب تثبیت حاکمیت مردم و جلوگیری از استبداد می‌شود.
مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دو نوع مسئولیت و اختیار؛ قانون‌گذاری و قضاوت، برای شورای نگهبان در نظر گرفته شده‌است. در بخش اختیارات مقننه، مطابق اصل ۹۴ قانون اساسی، شورای نگهبان، اختیار تصویب یا رد مصوبات مجلس شورای اسلامی را دارا است. به علاوه مطابق اصل ۹۳ قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی بدون وجود شورای نگهبان، قانونی نخواهد بود.
در بخش اختیارات قضایی، مطابق اصل ۹۸ قانون اساسی، این شورا وظایف دادگاه قانون اساسی را دارا است. زیرا طبق این اصل، وظیفه تفسیر قانون اساسی به این شورا واگذار شده‌است.
در بخش اختیارات انتخاباتی نیز طبق ماده ۹۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شورای نگهبان نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آراء عمومی و همه‌پرسی را بر عهده دارد که این نظارت از نوع نظارت استصوابی است.
اعضا
همانطور که اشاره شد اعضای شورای نگهبان را ۶ عضو فقیه در کنار ۶ عضو حقوقدان شکل می‌دهند. در حال حاضر فق‌های شورای نگهبان عبارت هستند از: احمد جنتی (دبیر)، مهدی شب‌زنده‌دار جهرمی، صادق آملی لاریجانی، محمدرضا مدرسی‌یزدی، محمد یزدی و مرحوم محمد مومن که اوایل اسفندماه سال ۹۷ درگذشت.
حقوقدانان شورا نیز عبارت هستند از: نجات‌الله ابراهیمیان، سام سوادکوهی‌فر، محسن اسماعیلی، سید فضل‌الله موسوی، عباسعلی کدخدایی و سیامک ره‌پیک.
در مورد شورای نگهبان در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
دبیر شورای نگهبان بر رعایت موازین قانونی و آموزه‌های اخلاقی در تبلیغات انتخاباتی کاندیداها تاکید کرد.
کد خبر: ۱۲۴۲۲۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۲۳
انتخابات ریاست جمهوری از دیدگاه فعالان مجازی
فعال فضای مجازی در پیش بینی از نتیجه انتخابات ریاست جمهوری، گفت: به احتمال ۷۰ درصد محمد باقر قالیباف برنده این دوره از انتخابات است.
کد خبر: ۱۲۴۲۱۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۲۲
علی لاریجانی با انتشار بیانیه‌ای به عدم احراز صلاحیتش از سوی شورای نگهبان واکنش نشان داد.
کد خبر: ۱۲۴۱۹۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۲۱
مرور روزنامه‌های دوشنبه ۲۱ خردادماه
آنالیز نامزدهای هشتم تیر، دود ناترازی انرژی در چشم اقتصاد، چشم انتظار گشایش‌های اینترنتی، احضار رائفی‌پور و اجرای حکم ۲ فعال مجازی، سه ضلعی قالیباف، جلیلی و پزشکیان، نشست وزرای خارجه بریکس در روسیه، چین؛ جزایر سه گانه و تایوان، کسی می‌تواند مهدی تاج را بازخواست کند؟، زمان مناسب برای دیپلماسی فعال و وقتی بلاگر‌ها نسخه پیچ می‌شوند! از مواردی است که موضوع گزارش‌های خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز شده است.
کد خبر: ۱۲۴۱۸۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۲۱
ارسال هرگونه نامه از سوی همسر رئیس جمهور شهید به شورای نگهبان برای رد صلاحیت یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری از سوی این شورا تکذیب شد.
کد خبر: ۱۲۴۱۸۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۲۱
عباس آخوندی که به عنوان یکی از سه نامزد مورد نظر جبهه اصلاحات معرفی شده بود طی نامه ای به عدم احراز صلاحیتش از سوی شورای نگهبان اعتراض کرد.
کد خبر: ۱۲۴۱۸۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۲۰
دبیر کل جبهه پایداری گفت: جبهه پایداری جلسات مختلفی را بررسی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری داشته است.
کد خبر: ۱۲۴۱۸۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۲۰
شورای نگهبان صلاحیت شش داوطلب برای انتخابات دوره چهاردهم ریاست‌جموری را تایید کرد.
کد خبر: ۱۲۴۱۷۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۲۰
سخنگوی شورای نگهبان گفت: فردا تبلیغات کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری آغاز می‌شود.
کد خبر: ۱۲۴۱۷۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۲۰
مرور روزنامه‌های یکشنبه ۲۰ خردادماه
رد صلاحیت‌های مهم تاریخی، چینش احتمالی نامزدهای ریاست جمهوری، کاندیداها؛ بفرمایید مزد کارگران، معادله سخت صندوق‌های بازنشستگی، قتل عام «کودک‌کُش» دراردوگاه النصیرات، آب شرب پایدار خلیج فارس در خانه یزدی‌ها، امریکا مانع خلع سلاح اتمی، ابتکار عمل ایران برای حل بحران غزه، کاهش تورم در ازای افزایش بیکاری در اروپا! و پیام قطعنامه شورای حکام از مواردی است که موضوع گزارش‌های خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز شده است.
کد خبر: ۱۲۴۱۶۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۲۰
مطابق با قانون و همچنین تقویم انتخابات ۸ تیر ۱۴۰۳، پایان امروز مهلت قانونی ۵ روزه شورای نگهبان برای بررسی صلاحیت داوطلبان نامزدی انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری به پایان می‌رسد؛ اما با توجه به اینکه این شورا می‌تواند مهلت خود را ۵ روز دیگر تمدید کند، باید منتظر ماند و دید که تصمیم شورای نگهبان چیست؟
کد خبر: ۱۲۴۱۵۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۱۹
مرور روزنامه‌های شنبه ۱۹ خرداد
توصیه‌های یک دقیقه‌ای برای شورای نگهبان ، بررسی سکوت قضائی در پرونده باغ ازگل، سردرگمی جو بایدن در مراسم هشتادمین سالگرد ورود متفقین به نرماندی در فرانسه، سبقت اجاره‌بها از درآمد مستأجران، آدرس غلط نیویورک تایمز از قطعنامه آژانس، نامه ۳ کشور اروپایی و زنگ‌خطر استفاده از اسنپ‌بک و رونمایی از نامزدهای مورد حمایت اصلاح طلبان و بخشنامه مهم دولت برای رعایت بی‌طرفی در انتخابات از مواردی است که موضوع گزارش‌های خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز شده است.
کد خبر: ۱۲۴۱۵۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۱۹
چهارمین جلسه بررسی صلاحیت داوطلبان ریاست‌جمهوری در شورای نگهبان برگزار شد.
کد خبر: ۱۲۴۱۴۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۱۸
یک مقام آگاه در گفتگو با خبرنگار ایرنا از پیگیری قضایی موضوع انتشار شهادت شرعی برخی اعضای هیات دولت به شورای نگهبان خبر داد.
کد خبر: ۱۲۴۱۴۴۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۱۸
دبیر شورای نگهبان گفت: اصلا هیچ فشاری در تایید صلاحیت ها نیست. جرأت نمی‌کند.
کد خبر: ۱۲۴۱۳۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۱۷
سه داوطلب ریاست جمهوری که درباره بورس نظر دادند:
سرانجام مهلت ثبت نام داوطلبان ریاست جمهوری به پایان رسید و حالا باید منتظر تایید صلاحیت ها از سوی شورای نگهبان ماند. در این چند روز سه داوطلب ریاست جمهوری درباره بورس نظراتی را ارائه کردند. در این مطلب قصد داریم به بررسی نظرات این سه داوطلب بپردازیم.
کد خبر: ۱۲۴۱۰۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۱۶
جلسه شورای نگهبان صبح امروز سه‌شنبه (۱۵ خرداد ۱۴۰۳) به ریاست احمد جنتی و با حضور فقها و حقوقدانان برگزار شد. هادی طحان نظیف، سخنگوی شورای نگهبان گفت: «صبح امروز اولین جلسه بررسی صلاحیت‌ها برگزار شد و جلسات به صورت چند نوبته و فشرده ادامه خواهد داشت.» منبع: شورای نگهبان
کد خبر: ۱۲۴۱۰۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۱۶
مرور روزنامه‌های چهارشنبه ۱۶ خرداد
ایران در کجای بازی چین قرار دارد؟، همه نگاه‌ها به شورای نگهبان ، زنگ احراز صلاحیت، ماجرای چتر هسته ای جدید اروپا، پیام‌های آمریکایی؛ فتنه‌های اروپایی، احمدی نژاد هم حاشیه سازی کرد و هم بی قانونی، پای جیمی جامپ زن در میان است؟، حقوق ۵۰ میلیونی من و رئیسی مظلوم، تلاش تروئیکای اروپایی برای صدور قطع نامه ضدایرانی بعد از گزارش گروسی از مواردی است که موضوع گزارش های خبری و تحلیلی روزنامه های امروز شده است.
کد خبر: ۱۲۴۱۰۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۱۶
دبیر شورای نگهبان گفت: همه کسانی که در انتخابات پیش‌رو نقش‌آفرین هستند، رفتار و اخلاق اسلامی را سرلوحه فعالیت خود قرار دهند.
کد خبر: ۱۲۴۰۹۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۱۵
ثبت‌نام کاندیداها برای انتخابات ریاست‌جمهوری از امروز آغاز شد.
کد خبر: ۱۲۴۰۱۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۱۰
