کلیات
محیطبان فردی است که به حفاظت و کنترلِ عرصههای طبیعی و حیات وحش کشور میپردازد. محیط بانانِ سازمان حفاظت محیط زیست از نظر قوانین استخدامی، کارمند دولتی محسوب میشوند. اما با توجه به شرایط کاری خویش، وضعیتی شبیه به نیروهای انتظامی یا شبهنظامی دارند.
تا مهرماه ۱۳۹۶ شمسی یکصدونوزده نفر در حین انجام مسئولیت محیطبانی در ایران جان خود را از دست دادهاند.
تاریخچه محیطبانی
اولین احکام قانونی درباره شکار در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۰۷ تدوین و تصویب شدهاست و در ۱۴ اسفند ۱۳۳۵ مقررات مستقل و نسبتاً جامعی در زمینه حفاظت از حیات وحش به تصویب مجلس وقت رسید و «کانون شکار و صید» تشکیل گردید که اعضاء آن را تعدادی از افراد علاقهمند به شکار و صید تشکیل میدادند، و به منظوراجرای قوانین تدوین شده وزیر کشور و رئیس ستاد ارتش وقت نیز به عضویت کانون مذکور درآمدند. در ۱۶ خرداد ۱۳۴۶ سازمان شکاربانی و نظارت بر صید جایگزین کانون شکار گردید و این سازمان رسماً به عنوان یک دستگاه مستقل دولتی فعالیت خود را با آموزش شکاربانان در سطح کشورآغاز و مناطق را نیز به عنوان پارک وحش مورد حفاظت قرار داد. در سال ۱۳۵۰ با مطرح شدن مسائل زیستمحیطی در سطح جهان، این سازمان با تغییر عنوان به نام سازمان حفاظت محیط زیست عهدهدار مسایل محیط زیست کشور گردید و همکاری خود را با سازمانهای بینالمللی ادامه داد. سازمان حفاظت محیط زیست طبق استانداردهای بینالمللی مناطقی را تحت عنوان مناطق چهارگانه مورد حفاظت قرار دادهاست، که هر یک از مناطق دارای شرایط و مقررات خاص بوده وهم اکنون تعداد مناطق چهارگانه محیط زیست در کل کشور به ۲۵۳ رسیدهاست.
شهدای محیط بان
با توجه به شرایط این شغل سخت که با افراد مسلحی بنام شکارچی رو برو هستند گاهی شاهد درگیری بین محیط بانان و شکارچیان غیرمجاز هستیم که به دلایل مختلفی باعث کشته و زخمی شدن یکی از طرفین میشود.
تاکنون ۱۲۰ محیط بان در کل کشور در اثر عوامل مختلفی همچون شلیک مستقیم از سوی شکارچیان، سقوط از پرتگاه، سوانح رانندگی در حین خدمت کشته شدهاند که سازمان حفاظت محیط زیست کشور همگی آنان را شهید مینامد، ولی بنیاد شهید و امور ایثارگران فقط به چند مورد گواهی شهادت اعطا کردهاست.
آخرین شهدای محیط بان مربوط به ماه رمضان سال ۱۳۹۵ میباشد که دو نفر در منطقه حفاظت شده گنو هرمزگان بنامهای محمد دهقانی و پرویز هرمزی و یک نفر در پارک ملی بمو شیراز بنام منوچهر شجاعیان با شلیک مستقیم شکارچیان غیرمجاز کشته شدند.
روز ملی محیط بان
همه ساله مصادف با ولادت علی بن موسی الرضا (ع) که بین شیعیان به ضامن آهو مشهور است به عنوان روز محیط بان از سوی سازمان حفاظت محیط زیست کشور نامگذاری شده و مراسمی با معرفی محیط بانان نمونه استانها با حضور مسئولین و مقامات کشوری برگزار میشود. این روز در تقویم رسمی کشور ثبت نشدهاست.
روز جهانی محیط بان
سی و یکم جولای سال ۲۰۰۷ مصادف با نخستین روز تأسیس اتحادیه جهانی رنجرها (محیطبانان) به عنوان روز جهانی محیطبان نامگذاری شدهاست.
تفاوتِ استانداردِ ایران با استانداردِ جهانی
بر اساس استاندارد جهانی هر یک ۱۰۰۰ هکتار باید توسط یک محیط بان حفاظت شود. در ایران هر محیط بان از ۶۰۰۰ هکتار حفاظت میکند. هماکنون تعداد محیطبانان کشته شده، سه رقمی شدهاست که این تعداد، به غیر از محیط بانانی است که در حین انجام مأموریت از صخره پرتاب شدهاند یا در تعقیب و گریز با متخلفان تصادف کرده و جان باختهاند.
تفاوت محیطبان و جنگلبان
محیطبان و جنگلبان هر دو حافظ عرصههای طبیعی هستند و در حوزه جنگل شرح وظایف مشابهی دارند، ولی هرکدام مربوط به یگان حفاظت سازمانهایی جدا از هم هستند و محیطبانان گستردگی وظایف بیشتری نسبت به جنگلبانان دارند.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی گفت: موضوع حمل سلاح و معیشت محیطبانان و امکانات حفاظتی از چالشها و عوامل افزایش شهادت محیط بان ان است که با استانداردهای جهانی تفاوت دارد.
کد خبر: ۱۳۱۰۵۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۱۹
️فرمانده یگان سازمان حفاظت محیط زیست از دستگیری دومین قاتل محیط بان منطقه حفاظت شده خائیزخبر داد.
کد خبر: ۱۳۱۰۰۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۱۷
فرماندار کهگیلویه گفت: قاتل هدایتالله دیدهبان؛ محیطبان ۵۱ ساله منطقه حفاظت شده خائیز، شناسایی و به زودی دستگیر می شود.
کد خبر: ۱۳۰۹۷۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۱۵
حیات وحش
محیطبان هدایتالله دیدبان یکی از بهترین محیطبانان استان و کشور در درگیری با شکارچیان غیرمجاز در منطقه حفاظتشده خائیز از ناحیه سر مورد اصابت گلوله مستقیم شکارچیان متخلف قرار گرفت و در لحظه به شهادت رسید. این مامور حفاظت از محیط زیست پیش از این چندین بار مجروح شده بود و جوایزی بابت عملکردش برده بود. تصاویر این محیط بان را در تابناک میبینید.
کد خبر: ۱۳۰۹۷۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۱۴
فرمانده یگان حفاظت سازمان محیطزیست جزئیاتی از نحوه شهادت محیطبان هدایت الله دیدهبان ارائه داد.
کد خبر: ۱۳۰۹۶۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۱۴
رئیس اداره حفاظت محیط زیست کهگیلویه از کشته شدن و شهادت یک محیط بان این اداره در کوه خائیز این شهرستان خبر داد.
کد خبر: ۱۳۰۹۵۷۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۱۳
اولین شلیک همیشه سهم متخلف است. محیطبان باید صبر کند چون قانون به کارگیری سلاح چنین خواستهای را از او دارد؛ مصوبهای که میتواند به ریخته شدن خون محیط بان ، بیپدر شدن فرزندان و آسیب به روح و روان سایر محیط بان ان منجر شود. در این شرایط معاون یگان حفاظت محیط زیست تاکید میکند که این روند باید تغییر کند و به محیطبان اجازه داده شود که در مناطق حساستر، در صورت مواجهه با خطر با تهدید مقابله کند.
کد خبر: ۱۳۰۳۱۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۲/۱۳
فرمانده انتظامی گلستان گفت: عاملان اصلی شهادت محیطبان وظیفهشناس کاظم مصدق، در پارک ملی گلستان شناسایی و دستگیر شدند.
کد خبر: ۱۳۰۳۰۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۲/۱۳
رییس سازمان حفاظت محیط زیست از بازداشت دو مظنون به قتل محیطبان شهید، کاظم مصدق خبر داد.
کد خبر: ۱۳۰۱۹۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۲/۰۷
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان، از شهادت کاظم مصدق محیطبان پارک ملی گلستان خبر داد.
کد خبر: ۱۳۰۱۷۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۲/۰۶
مدیرکل حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط زیست از پذیرش فرجام خواهی پرونده محیط بان کرمانی و نقض دادنامه صادره علیه محمدامین خوارزمی مبنی بر قتل عمد در دیوان عالی کشور خبر داد.
کد خبر: ۱۲۸۹۷۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۰۱
کد خبر: ۱۲۸۹۷۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۰۱
فرمانده یگان حفاظت سازمان حفاظت محیطزیست از صدور حکم قصاص در پرونده محیطبان کرمانی خبرداد که سال۱۴۰۱ یک فرد دردرگیری در محدوده منطقه شکار ممنوع رابُر براثر تیراندازی کشته شد.
کد خبر: ۱۲۸۱۲۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۱۳
رئیس کل دادگستری استان فارس از اجرای حکم قصاص قاتل دو محیطبان بواناتی خبر داد.
کد خبر: ۱۲۷۹۴۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۰۴
در حکمی از سوی رییس سازمان حفاظت محیط زیست، محمد مدادی به عنوان سرپرست مرکز آموزش محیط زیست و تربیت محیطبان سازمان حفاظت محیط زیست منصوب شد.
کد خبر: ۱۲۷۹۲۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۰۲
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان لردگان از مشاهده و تصویربرداری یک قلاده پلنگ ارزشمند ایرانی در این شهرستان خبر داد.
کد خبر: ۱۲۷۸۵۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۲۸
حیات وحش
هما، این پرنده اسطورهای و شکاری زیبا، در فرهنگ ایرانی نمادی از شانس و خوشبختی است. ویدیویی کم نظیر از همای سعادت غول پیکر بر روی دوش محیط بان ایرانی نشسته و بچه آهو هم در آغوشش گرفته است.
کد خبر: ۱۲۷۵۸۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۱۴
همای سعادت غول پیکر بر روی دوش محیط بان ایرانی را مشاهده میکنید، این محیطبان بچه آهویی هم در آغوش گرفته است.
کد خبر: ۱۲۷۵۵۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۱۳
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست گفت: ضارب محیطبان پارک ملی موته، «علی جمشیدیان» در استان قم دستگیر شد.
کد خبر: ۱۲۶۵۵۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۲۳
شب گذشته محیطبانان علی جمشیدیان در گشت سیار در حین تعقیب و گریز یک خودرو در پارک ملی و پناهگاه حیات وحش موته مورد اصابت تیر شکارچی متخلف قرار گرفت.
کد خبر: ۱۲۶۵۱۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۲۲