اکسیژن ساز یک ابزار پزشکی است که از طریق تصفیه هوای محیط تولید اکسیژن میکند. این دستگاه در دو نوع ثابت و پرتابل(متحرک) در منازل و مراکز درمانی قابل استفاده هستند.اکسیژن سازها از تجهیزات ضروری پزشکی هستند که برای بیمارانی که از آمفیزم، بیماری انسداد ریه و دیگر بیماریهای تنفسی رنج میبرند، قابل استفاده بوده و همچنین بیماران ریوی، پونومی، آسمی، قلبی، حتی افراد سالم نیز برای رفع خستگی میتوانند از دستگاه اکسیژن ساز استفاده کنند.پ
در هنگام خرید دستگاه اکسیژن ساز ، مراجعه به برند های دارای صلاحیت، اطمینان از سالم بودن دستگاه و انتخاب دستگاههایی که دارای خدمات پس از فروش کالا هستند، مهم میباشد. دقت کنید که بالا بودن قیمت کالا، تضمینی جهت مرغوبیت آن نیست.
مکانیزم کاری دستگاههای اکسیژن ساز :
اکسیژن موجود در هوا (در حد 20%) را تحت فشار بالا متراکم میکنند و با فشار متناسب و قابل تنظیم برای کاربر فراهم میکند.
استفاده از اکسیژن ساز برای مقاصد درمانی مانند اکسیژن تراپی و یا درمان بیماری های مزمن و یا حاد تنفسی استفاده می شود.
خلوص بالای اکسیژن خروجی، عدم نیاز به شارژ، راحتی در استفاده، جابجایی راحت، هزینه و صدای پایین و همچنین راندمان عملکردی بالا از ویژگیهای اصلی دستگاههای اکسیژن ساز است.
انواع دستگاه های اکسیژن ساز در ظرفیت های مانند 3، 5، 8 و یا 10 لیتر در دقیقه از معتبرترین مارک ها در فروشگاه اینترنتی توان نو وجود دارد.
ظرفیتهای 3 تا 5 لیتر معمولا برای ناراحتیهای تنفسی مزمن و ظرفیت های بالاتر برای موارد حاد استفاده میشود.
این دستگاه یک جایگزین بسیار عالی برای کپسول اکسیژن است و تنها محدودیت آن، نیاز به برق است. ناگفته نماند مدل‌های جدیدی از این دستگاه طراحی و ساخته شده‌اند که با باتری کار میکنند اما توانایی تولید اکسیژن با غلظت کمتری را دارند. با ما همراه باشید تا خصوصیات کامل این دستگاه و موارد مصرف آن را برای شما شرح دهیم.
دستگاههای اکسیژن ساز از نظر کاربرد و نوع استفاده به چند دسته تقسیم می‌شوند. در ادامه با نمونه‌های آن‌ها آشنا می‌شوید.
با انواع دستگاه اکسیژن ساز آشنا شوید
اکسیژن سازها انواع مختلفی دارند اما به طور کلی به دو دسته ثابت و قابل حمل تقسیم می‌شوند.
1- دستگاه اکسیژن ساز ثابت:
بیشتر اکسیژن ساز‌هایی که در منازل مورد استفاده قرار می‌گیرند از نوع ثابت هستند. این دستگاه‌ها میتوانند به صورت پالسی و مداوم اکسیژن تولید کنند.
منظور از کارکرد پالسی این است که دستگاه طی فاصله‌های زمانی مشخص به صورت مقطعی، مقدار اکسیژن مشخصی را تولید می کند. خوب است بدانید که در حالت اکسیژن سازی مداوم، دستگاه یکسره و بدون توقف، اکسیژن تولید میکند.
ناگفته نماند که اکسیژن ساز‌های ثابت اغلب دارای چرخ‌هایی در قسمت زیرین هستند و قابلیت حمل به قسمت‌های مختلف خانه یا مکان مورد نظر را دارند اما این کار را نمی‌توانید به راحتی نمونه‌های قابل حمل انجام دهید.
2- دستگاه اکسیژن ساز قابل حمل:
اکسیژن ساز‌های قابل حمل که وزن کمتر و اندازه کوچک‌تری نسبت به اکسیژن ساز‌های ثابت دارند و برای راحتی در حمل‌و‌نقل طراحی و تولید شده‌اند، معمولا فقط به صورت پالسی اکسیژن تولید میکنند.
در این دستگاه‌ها می‌توان اکسیژن خروجی را به صورت دستی مطابق با نیاز بیمار از طریق صفحه کنترلی که روی دستگاه نصب شده است تغییر داد. بهتر است که اکسیژن ساز مورد نیاز خود را با توجه به توصیه‌های پزشک معالج انتخاب کنید تا در استفاده از آن به مشکل نخورید. در بازار اکسیژن ساز‌های مختلفی مطابق با نیاز شما وجود دارد که به راحتی قابل تهیه هستند.
این دستگاه‌ها هیچگونه تفاوتی با دیگردستگاه‌های اکسیژن ساز ندارند و مکانیزم کار آن‌ها مانند یکدیگر است. تنها تفاوت این نوع با دیگر دستگاه‌ها در اندازه، استفاده از باتری در کنار برق مستقیم و همچنین وزن آن‌ها است. دستگاههای اکسیژن ساز پرتابل میتوانند با برق (AC , DC) و باتری‌ها تغذیه شوند.
یکی از موضوعاتی که در این دستگاه‌ها حائز اهمیت است، طول عمر باتری موجود در دستگاه است. بعضی از باتری‌ها میتوانند 1 ساعت شارژ نگه دارند و بعضی دیگر تا 8 ساعت هم شارژ را نگه می‌دارند. مدت نگه‌داری شارژ در باتری دستگاههای اکسیژن ساز به طرز مصرف کاربر بستگی دارد.
بیشتر دستگاههای اکسیژن ساز پرتابل از سیستم خروجی IMPLUS استفاده میکنند. این سیستم دارای سنسور‌هایی در داخل دستگاه است که دم و بازدم بیمار را تشخیص میدهد و در هنگام دم، اکسیژن را به بیمار می‌رساند و در هنگام بازدم، مونوکسید کربن را خارج میکند. این سیستم می‌تواند در مصرف انرژی صرفه جویی کند و تنفس بیمار را راحت‌تر کند.
دستگاههای پرتابل در اندازه‌ها و ظرفیتهای متفاوتی تولید و در بازار عرضه می‌شوند که این اندازه‌ها برای بیماری‌ها مختلف، متفاوت است. برای بیمارانی که دارای بیماریهای تنفسی از قبیل آسم حاد و مزمن و اختلالات غیر حاد تنفسی هستند، دستگاههایی با ظرفیت تولید 3 یا 5 لیتر اکسیژن در دقیقه بسیار مناسب است. برای بیماران سرطانی و یا افرادی که ریه‌هایشان به صورت تقریبا جدی تخریب شده است، دستگاههایی با ظرفیت 7 تا 10 لیتر در دقیقه توصیه میشود.
اکسیژن ساز خانگی یا ایستاده
این مدل از اکسیژن ساز به دلیل عملکردی که توسط جریان برق شهری دارد، به اکسیژن ساز خانگی شهرت پیدا کرده است. استفاده از برق شهری باعث میشود تا شما نتوانید این دستگاه را جابجا کرده و با خود حمل کنید. البته جابجایی اکسیژن ساز خانگی در مکانی که برق شهری موجود است، توسط چرخی که در بخش زیرین دستگاه تعبیه شده، امکان‌پذیر است. انواع دستگاههای اکسیژن ساز خانگی با میزان گنجایش مختلفی همچون 3 لیتری، 5 لیتری، 8 لیتری و 10 لیتری تولید می‌شوند؛ این مقیاس بر مبنای لیتر در دقیقه محاسبه میشود.
دستگاه اکسیژن ساز :
اکسیژن به عنوان یک عنصر شیمیایی دارای کاربردهای فراوانی بوده است. از حالت مایع که برای سوخت موشک ها و حالت گاز آن به عنوان اکساینده در ساخت و جوشکاری فلزات استفاده میشود
اکسیژن در زمره پدیده های پرمصرف و مهم محیط اطراف ما محسوب می شود ، اما مهمترین و نخستین کاربرد این گاز این است که زندگی بدون آن ممکن نیست. تنفس ما و بیشتر جانداران روی سطح زمین به اکسیژن وابسته است.
تنفس جانوران مختلف و انسان در این زمره جای دارد.
تنفسی که علاوه بر عمل دم و باز دم و تبادل اکسیژن و کربن دی اکسید ، خود به تنفس داخلی یا سلولی و همچنین خارجی یا ریوی تقسیم می شود .
در این سلسله اقدامات که باعث القای این ماده به خون شده و بدین ترتیب بدن جانوران بخشی از سوخت ضروری خود برای فعالیت را دریافت می کنند ، دهان و بینی با همکاری حلق ، نای و برونش این گاز را وارد بدن می کنند و گاز مصرف شده را از همین طریق خارج می نمایند
هوای با طراوت و تازه را به مجموعه ای از شش ها ، دهلیز ها ، برونشیول‌های تنفسی ،دیافراگم و کیسه های هوایی می رسانند تا این منابع احتیاجات قسمت های مختلف بدن را با کمک جریان خون به هریک از اعضا منتقل کنند .
اکسیژنی که به وفور می تواند برای کسب آرامش و تسکین دردها استفاده شود ، گاهی بخاطر عدم کارایی یا کیفیت بد هوایی که استنشاق می کنیم به خوبی به بدن ما نرسد و سبب می شود تا چرخه تنفس به طرز مطلوب انجام نشود
وجود تغدیه نامطلوب ، حضور در شهر های آلوده ، عدم وجود درخت و گیاهان در اطراف ما ، استعمال دخانیات ، عدم وجود تحرک یا فعالیت های ورزشی و عوامل دیگر از مهمترین مواردی هستند که سبب شده تا تنفسی عادی و بی دردسر ، به دغدغه و مشکل مهم افراد زیادی تبدیل شود .
شایان ذکر است که همه افراد توانایی یا امکان کوچ به شهر خوش آب و هوا را ندارند و یا شرایط تنفسی آنان به علل مختلف (از جمله تأثیر مواد شیمیایی ) اجازه نمی دهد تا بتوانند استفاده درست و حداکثر از هوای اطراف خود داشته باشند.
این در حالیست که این افراد نمی توانند در برابر مشکلات مذکور بی تفاوت باشند و منتظر رسیدن مرگ خودشان هستند و از همه مهمتر شاید سطح هوشیاری افراد به حدی پایین برسد که بدون کمک دیگران ، قادر به نفس کشیدن نباشند
به همین دلیل نیاز به محصول کمکی داریم تا با تولید این گاز با خلوص بالا ، بار عوامل کاهنده و کیفیت هوارسانی را کاهش دهند .
با وجود کپسول های اکسیژن ، وسیله ای وجود دارد که با کمک هوای محیط ، اکسیژن خالص را تولید می کند.
آن محصول، دستگاه اکسیژن ساز نام دارد
هوای اطراف ما نزدیک به 99 درصد از نیتروژن و اکسیژن تشکیل شده است. ،
نسبت نیتروژن به اکسیژن آن تقریباً 4 به 1 است ؛ در نتیجه در حالت عادی در ازای هر باری که نفس می کشیم ، 4 برابر چیزی که بقای ما را تضمین کرده ت(اکسیژن) و سوخت مورد نیاز را به بدن ما می رساند ، نیتروژن جذب خود بدن میشود.
دستگاه اکسیژن ساز با وجود فیلتر و ساز و کار متفاوتی که دارد می تواند نیتروژن را جدا کرده و اکسیژن خالص تولید کند .
دستگاه اکسیژن ساز ، محصول خروجی خود را در دو قالب کلی مستمر و متقاطع انجام میدهد و علاوه بر آن ، ثابت و قابل حمل بودن آن هم در انتخاب نمونه کارآمد تر بسیار مهم و حیاتی است .
همانطور که از نام دستگاه های اکسیژن ساز مشخص است، ابزاری در حوزه پزشکی است که اکسیژن تولید می کند .
دستگاه اکسیژن ساز چگونه عمل میکند؟
تمامی دستگاههای اکسیژن ساز از یک مکانیزم ساده برای تولید اکسیژن مورد نیاز بیماران استفاده میکنند. این دستگاه‌ها دارای یک پمپ‌اند که هوای موجود در محیط اطراف خود را می‌مکد و آن را از یک محفظه که با پودر زئولیت پر شده است، می‌گذراند. وظیفه پودر زئولیت این است که 21 % اکسیژن موجود در هوای مکیده شده را از دیگر گاز‌های موجود در آن جدا کند و به طرفی دیگر هدایت کند.
دستگاه اکسیژن ساز با کمک کمپرسور، فشار اکسیژن ذخیره شده در محفظه را بالا برده و فشار آن را به 220 میلیمتر جیوه می‌رساند.
در مرحله بعد، اکسیژن فشرده شده درون محفظه به پشت فلومتر، در قسمت جلوی دستگاه، هدایت میشود و از نازل مخصوص به سمت بینی و دهان بیمار فرستاده میشود.
فیلترهای ورودی دستگاه اکسیژن ساز
دستگاه اکسیژن ساز دارای دو فیلتر ورودی است که در کیفیت عملکرد دستگاه نقش دارند. یک فیلتر که به عنوان فیلتر اول در دستگاه تعبیه شده است، جنسی از پلی اورتان داشته و قابلیت شستشو نیز دارد. این فیلتر، وظیفه جذب گرد و غبار در مجرای ورودی را دارد.
فیلتر دوم، فیلتر هِپا HEPA است که از جنس کاغذ بوده و ظاهر آن در هر دستگاه به شکلی متفاوت است. در آخر نیز باید به فیلتر خروجی دستگاه اکسیژن ساز اشاره کنیم که فیلتری با خاصیت آنتی باکتریال است. این فیلتر، باکتری‌ها و ذرات مختلف را از بین می‌برد تا اکسیژنی با درصد خلوص بالا به شخص برسد.
توجه داشته باشید که این فیلترها بعد از مدت زمانی مشخص، نیاز به تعویض دارند. به عنوان مثال فیلتر داخلی باید حداقل بعد از هر 2 هزار ساعت، تعویض شود.
سیلندرهای زﺋولیت در دستگاه اکسیژن ساز چه نقشی دارند؟
خالص کردن گاز اکسیژن بر عهده سیلندرهای زﺋولیت است. این سیلندرها شامل گرانول زﺋولیت (ماده‌ای معدنی که شامل آلومینوسیلیکات است) هستند که میتوانند گاز نیتروژن را جذب کنند و با عبور دادن گاز اکسیژن از ناخالصی‌ها، اکسیژنی خالص خارج کنند. خالص شدن اکسیژن به ترتیب در دو ستون انجام میشود. در واقع این عمل در یک ستون متوقف شده و در ستون دیگر انجام میشود.
استفاده از دستگاه اکسیژن ساز جهت اکسیژن تراپی
برخی از افراد، اکسیژن کافی را از هوا دریافت نمی‌کنند و میزان اکسیژن بدن آن‌ها کمتر از مقدار نرمال است. اکسیژن تراپی روشی مؤثر در درمان بیماریهای مختلفی است. با استفاده از دستگاه اکسیژن ساز، شخص تا صد درصد اکسیژن دریافت کرده و تنفس میکند. در اکسیژن تراپی تا حدود 15 برابر بیشتر، اکسیژن به بدن شخص منتقل میشود.
نکاتی که بهتر است درباره دستگاه اکسیژن ساز بدانید
1- خلوص اکسیژن خروجی از دستگاه اکسیژن ساز بین 90 تا 95 درصد است.
2- اگر این دستگاه روشن باشد و به وسیله مسیر خروجی به بیمار متصل نباشد، اکسیژنی را به فضای داخل اتاق اضافه نمی‌کند.
3- دستگاههای اکسیژن ساز خانگی همگی با برق کار میکنند و هیچگونه باتری یا سیلندر ذخیره سازی‌ای ندارند و بعد از قطع شدن برق به طور کامل از کار خواهند افتاد.
4- این دستگاه‌ها دارای 2 نوع فیلتر هستند که عبارتند از:
- فیلتر اسفنجی یا ابر صنعتی قابل شستشو که هر هفته یک بار نیاز به شستشو دارد.
- فیلتری از جنس کاغذ مخصوص که هر 6 ماه یک بار نیاز به تعویض دارد.
5- هیچگاه دستگاه اکسیژن ساز را در حالت روشن حمل نکنید و یا به بغل نخوابانید. زیرا موتور این دستگاه به صورت معلق است و احتمال خرابی دارد.
6- یک لیوان مانومتر در قسمت خروجی دستگاه وجود دارد که وظیفه مرطوب کردن اکسیژن را بر عهده دارد. باید یک سوم این لیوان با آب مقطر یا آب جوشیده پر شود و هفته‌ای یک بار سوراخ‌های موجود بر روی نازل شلنگ درون لیوان جرم‌گیری شود. این نکته را به یاد داشته باشید که سوراخ‌ها باید با سوزن یا یک جسم نوک تیز باز شوند.
تأثیر تنفس اکسیژن خلوص بالا روی بدن
استفاده از دستگاه های اکسیژن ساز باعث می شود تا روند پیری زودرس کند شود و در مواقعی جلوی این فرایند گرفته شود.
وجود دستگاه تولید اکسیژن ، باعث کاهش استرس و تنش برای بیمار و نزدیکان او خواهد شد
برای خانم های باردار استفاده از دستگاه ساخت اکسیژن ، امری مفید است که به سلامت جنین کمک میکند و باعث رشد بهتر آن می شود
زیرا هر چه اکسیژن خالص و تمیز تری در خون مادر وجود داشته باشد ، همان اکسیژن در بدن جنین هم وجود خواهد داشت.
از دیگر مزایای استفاده از دستگاه اکسیژن ساز، بهبود عملکرد شش های آسیب دیده افراد و همچنین بالا رفتن طول عمر فرد و همچنین بهبود سیستم حافظه او است
استفاده از اکسیژن فشار بالا از قدیمی ترین راه هایی است که برای درمان بیماری های تنفسی مورد استفاده قرار می گیرد.
از رایج ترین علت های استفاده از اکسیژن فشار بالا به وجود آمدن آمبولی هوا در بدن افراد است.
آمبولی که بیشتر در بدن غواصانی اتفاق می افتد که از عمق های زیاد با سرعت بالا به سمت سطح آب می آیند نوعی اختلال است که در آن حباب های کوچکی از هوا در خون به وجود می آید و مانع رسیدن صحیح اکسیژن و خون به اعضای مهم و حیاتی بدن می شود
این امر در برخی موارد ، حتی به مرگ افراد خواهد شد
در چنین شرایطی ، استفاده از اکسیژن فشار بالا باعث می شود که حباب های موجود در رگ ها بسیار کوچک شوند ، طوری که نتوانند تاثیری در خون رسانی به اعضای بدن بگذارند و سیستم خون رسانی بدن دوباره به حالت قبل برگردد.
دستگاه اکسیژن ساز از چه قسمت‌هایی تشکیل شده است؟
توجه کنید که در هنگام تهیه این دستگاه، لوازم جانبی زیر را نیز تهیه کنید. البته بیشتر مدل‌های این دستگاه‌ها، لوازم زیر را به همراه دارند.
- لیوان یا ظرف مرطوب کننده
- فیلتر گرد‌گیر
- محفظه اکسیژن
- سوند نازال (یا دماغی) اکسیژن
- ماسک اکسیژن
- فیلتر اکسیژن ساز