کلیات
استان چهارمحال و بختیاری یکی از استانهای کشور ایران است. مرکز این استان شهرکرد است. این استان با گسترهای برابر با ۱۶٬۴۲۱ کیلومتر مربّع یک درصد از کل وسعت ایران، بیست و دومین استان کشور از نظر پهناوری است.
جغرافیا
استان چهارمحال و بختیاری از جمله بخشهای کوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب میشود و ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲درجه و ۳۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سوی شمال غربی به استان لرستان محدود میشود. زبانهای لری بختیاری، فارسی و ترکی در میان ساکنان این استان رایج است. در مرکز استان، هفشجان، بروجن، فرخ شهر و برخی دیگر از شهرهای استان به زبان فارسی با لهجه خاص خود صحبت میکنند. مرکز این استان شهرکرد است و با ۲۰۶۶ متر ارتفاع از سطح دریا، بلندترین مرکز استان کشور ایران است. میانگین ارتفاع در استان چهارمحال و بختیاری حدود ۲۱۵۳ متر است و به همین خاطر استان چهارمحال و بختیاری را بام ایران میدانند.
تقسیمات کشوری
بر پایه آخرین بخشبندی سیاسی کشور، استان چهار محال و بختیاری دارای ۱۰ شهرستان، ۴۳ شهر، ۲۶ بخش و ۵۱ دهستان است. شهرستانهای این استان عبارتند از: شهرکرد، بروجن، لردگان، فارسان، اردل، کوهرنگ، کیار، بن، سامان و شهرستان جدید خانمیرزا.
پیشینه در بخشبندی کشوری
پیشتر منطقه چهارمحال همواره از بلوکات اصفهان بهشمار میرفته است. مسعود میرزا ظل السلطان، در دوسفر پی در پی خود به چهارمحال، آن را بلوکی سرد، بسیار آباد، پر نعمت و پرجمعیت، با چراگاههای سبز و خرم و چمنهای زیاد و آب فراوان وصف کرده و افزوده چهارمحال مشهور به هند کوچک است و بهترین بلوک اصفهان پس از لنجان است.
چهارمحال و بختیاری تا پیش از سال ۱۳۳۲ خورشیدی در قالب شهرستان شهرکرد و بختیاری از شهرستانهای استان اصفهان بهشمار میآمد. در این سال، شهرستان شهرکرد از استان اصفهان جدا و به عنوان فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال در تقسیمات سیاسی کشور قرار گرفت.
در دهه ۳۰ با تغییر رویکردهای حکومت در سال ۱۳۳۷ شمسی فرمانداری مستقل بختیاری و چهارمحال به فرمانداری کل ارتقاء مییابد و در گستره آن فرمانداریهای تازه بروجن و نیز بخشهای نو شوراب و گندمان ایجاد میگردند. در مصوبه سال ۱۳۵۲ هیئت وزیران، فرمانداری کل چهارمحال و بختیاری به استانداری چهارمحال و بختیاری ارتقاء یافت.
وجه تسمیه
نام چهارمحال و بختیاری اشاره به دو بخش منطقه چهارمحال و منطقه بختیاری دارد. چهارمحال بخشی روستانشین میان اصفهان و منطقه ایلنشین بختیاری بود. محال جمع مکسر واژه محل به معنی جا و مکان است و چهار محال یعنی چهار ناحیه که عبارت بودند از: لار، کیار، میزدج و گندمان. در بخشبندی کنونی استان، لار در شهرستان شهرکرد، شهرستان سامان و شهرستان بن، میزدج در شهرستان فارسان، کیار در شهرستان کیار و گندمان در شهرستان بروجن قرار میگیرد. منطقه بختیاری نیز که از دیر باز کوچ گاه ایل بزرگ یختیاری بوده و هست، هماکنون دربردارنده شهرستانهای کوهرنگ، اردل و لردگان و بخش ناغان شهرستان کیار میباشد.
هفشجان مرکز پیشین چهارمحال تا پایان عصر صفوی، کیان مرکز چهارمحال در دوره افشاریه، چالشتر مرکز چهارمحال در دوره زندیه و در میانه قاجاریه و شهرکرد یا دهکرد پیشین مرکز استان از دوره پهلوی و بهطور رسمی از سال ۱۳۵۲ مرکز استان بختیاری و چهارمحال میباشد. منطقه بختیاری استان چهارمحال و بختیاری نیز در واقع بخش گرمسیری ایل بختیاری است که بیشتر کوچ رو هستند.
تغییر نام استان
برخی از مردم استان و مسئولین استانی و کشوری معتقد به تغییر نام این استان هستند. دلیل اصلی این گروه طولانی بودن نام استان است. طولانی بودن نام استان سبب حذف یکی از بخشهای نام استان میشود، گاه چهار محال خوانده میشود و گاه بختیاری و در هر صورت باعث میشود که مقصود اصلی از آن بدست نیاید. در برخی موارد هم در نامه نگاریها نام کوتاه شده چ. و ب. به کار میبرند که چوب خوانده میشود. برخی دیگر بر این باور اند که نام استان باعث ایجاد شکاف بین مردم استان میشود و با وجود کوچکی استان، آن را به دو بخش تقسیم میکند. این توده معتقدند هویت یک استان باید همانند هویت یک کشور از همبستگی کامل برخوردار باشد و مردم آن بر پایه نژاد بخشبندی نشوند.
تغییر نام استان به دلیل نگرانی از واکنش بختیاریها استان هنوز عملی نشدهاست.
زبان
مردم استان چهار محال و بختیاری به دو قسمت چهارمحالیها و بختیاریها تقسیم میشوند. چهار محالیها عموماً به زبان فارسی و ترکی و با لهجه خاص خودشان صحبت میکنند و بختیاریها هم به گویش بختیاری که شاخهای از زبان لری است صحبت میکنند. در ۵ شهرستان از ۹ شهرستان این استان زبان گویش بختیاری رایج است که این شهرستانها عبارتند از: اردل، کوهرنگ، فارسان، لردگان و کیار. در شهرستانهای شهرکرد، بروجن، سامان وبن لهجههای محلی فارسی و ترکی رایج است. بهطور خاص مردم شهرهای شهرکرد، هفشجان، بروجن و فرخشهر و برخی دیگر مناطق به زبان فارسی صحبت میکنند، لهجههای دهکردی، هوشگانی، اورجنی و قهفرخی مخصوص شهروندان این استان میباشد که از ریشه فارسی پهلوی است و در آن لغات ترکی و عربی زیادی وجود ندارد. زبان ترکی قشقایی نیز بیش از ۱۲ درصد جمعیت ساکنین استان را شامل میشود. بهطور خاص مردم شهرهای کیان، بلداجی، سامان، بن، فرادنبه و جونقان به زبان ترکی صحبت میکنند.
بر پایه تحقیقات پروفسور گرهارد دوئرفر گویشهای ترکی رایج در چهارمحال در گروه زبانی اوغوزی میانه و جنوبی قراردارد، همچنین زبان ترکی رایج در فرادنبه و شهرکیان، از بکرترین لهجههای زبان ترکی در ایران میباشد. دانشنامه ایرانیکا در مقاله زبان لری زبان مردم این استان را از نظر جغرافیایی نیمی فارسی و نیمی لری معرفی میکند. وبگاه میراث فرهنگی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری زبان لری بختیاری را به عنوان زبان عمومی در این استان معرفی میکند. دانشنامه جهان اسلام گویش مردم این استان را فارسی با گویش بختیاری معرفی میکند.
در برخی شهرستانهای این استان مانند شهرکرد و بروجن لری جای خود را به فارسی دادهاست. برخی منابع نیز گویش ساکنان این استان را فارسی، ترکی قشقائی و گویش بختیاری معرفی میکنند. ارامنه: نواحی شرقی استان چهار محال و بختیاری شامل شهرستانهای شهرکرد و بروجن از دیرباز سکونت گاه گروههایی از ارامنه بودهاست. هر چند در دهههای اخیر تعداد بسیاری از ارامنه چهار محال و بختیاری به اصفهان مهاجرت کردند. روستاها ارامنهنشین چهار محال عبارت بودند از تشنیز، واستیگان، گیشنیگان، احمدآباد، شلمزار، قلعه کشیش، لیواسیان، ده ارمنی، سیرک و غیره.در جدول زیر نام شهر و روستایهای مختلف استان و زبان گفتاری مردم آن مشخص شدهاست.
مخبر مطرح کرد؛
جلسه هماهنگی دومین سفر استانی رئیس جمهور به استان چهارمحال و بختیاری ، امروز (سه شنبه) به ریاست معاون اول رئیس جمهور برگزار شد.
کد خبر: ۱۲۰۴۵۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۲۳
تالاب گندمان،یکی از دو تالاب بین المللی استان چهارمحال و بختیاری است که در مجاورت شهر گندمان قرار دارد. این تالاب در لیست ۱۰ تالاب برتر پرنده نگری ایران قرار دارد و در دفتر بینالمللی تحقیقات پرندگان آبزی لندن ثبت شده است. وسعت این تالاب، ۹۸۰ هکتار است و ارتفاع آن از سطح آب ۲۲۱۹ متر است.
پوشش گیاهی این تالاب بسیار منحصر بفرد است و گیاهانی مثل بید، نی، زنبق و هزار نی، نخل مرداب و عدسک آبی که اصطلاحا به آنها گیاهان نم پسند می گویند، در کناره ها و در داخل آب تالاب می رویند و پرندگانی مثل کشیم، لک لک ، حواصیل هندی، کفچه نوک، انواع اردک و ... در این تالاب زندگی میکنند./عرفان سامان فر
کد خبر: ۱۲۰۳۹۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۲۰
استان چهارمحال و بختیاری در بیست و یکمین جشنواره بینالمللی نمایشهای آیینی و سنتی میزبان ۲۷ گروه هنری از استانهای مختلف بود، در این جشنواره نقالی «بیژن و منیژه»، «فرود جریره»، «بهیک بازنه»، «ک ژه وان»، «عروس ایل»، «دامادی قاسم»، «رسم هیش»، «گردیه خواهر بهرام چوبین»، «غریبنامه» و «فاتح خیبر» به اجرا در آمد.
کد خبر: ۱۱۹۶۱۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۰۹
حیات وحش
بن، مرکز شهرستان بن در استان چهارمحال و بختیاری ، به دلیل مجاورت با گرداب بن، زاینده رود و سد زایندهرود یکی از مراکز مهم توریستی و گردشگری استان است. لحظات زوزه کشیدن گرگ مشهور چهار محال و بختیاری که بن ساکن است را میبینید.
کد خبر: ۱۱۹۴۸۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۰۳
فرماندار بروجن گفت: در نتیجه رسم غلط و خطرناک تیراندازی در عروسی، یک نوجوان در این شهرستان شنبهشب جان باخت.
کد خبر: ۱۱۸۳۴۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۵
شامگاه روز ۳۱ خردادماه به دنبال واژگونی اتوبوس گردشگران در بخش زایندهرود شهرستان سامان ۲۳ نفر زخمی شدند.
کد خبر: ۱۱۸۰۱۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۱
مدیرعامل جمعیت هلال احمر چهارمحال و بختیاری گفت: حادثه رانندگی در محور لردگان به یاسوج چهار فوتی داشت.
کد خبر: ۱۱۷۹۵۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۲۸
سرآقاسید روستایی توریستی و پلکانی از توابع استان چهارمحال و بختیاری است.این روستا به ماسوله زاگرس شهرت دارد. / آخرین خبر
کد خبر: ۱۱۷۷۶۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۱۲
دادستان لردگان چهارمحال و بختیاری گفت: یکی از اعضای شورای اسلامی شهر لردگان به همراه یکی از پیمانکاران فعال در این شهرستان به دلیل اتهامات مالی دستگیر شدند.
کد خبر: ۱۱۷۲۸۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۷
مدیرکل حفاظت محیطزیست چهارمحال و بختیاری از مشاهده و ثبت تصویر پلنگ ایرانی برای نخستین بار از طریق دوربین تلهای در منطقه حفاظت شده سبزکوه این استان خبر داد.
کد خبر: ۱۱۷۲۴۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۴
رییس جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت: بارش برف و باران در استان ۷۹۰ میلیارد تومان به بخشهای مختلف کشاورزی این استان خسارت وارد کرد.
کد خبر: ۱۱۶۴۳۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۸
وزیر کشور با بیان اینکه راه ارتباطی روستاهای محاصره در برف چهارمحال و بختیاری تا ۲ روز آینده بازگشایی میشود، گفت: کارهای قابل قبولی در استان شده و تبعات ناشی از بحران بارش برف در استان کنترل شده است.
کد خبر: ۱۱۶۴۳۰۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۸
استاندار چهار محال و بختیاری با اشاره به اینکه ارتفاع برف در برخی از گردنهها به سه متر رسیده است، گفت: همه دستگاههای مسئول با همکاری شش استان معین، مشغول امداد رسانی و بازگشایی جادهها هستند.
کد خبر: ۱۱۶۴۰۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۶
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا با تاکید بر اینکه بارش برف در تهران مناسب و معمولی است، اظهار کرد: بارشهای شدید برف در روزهای آینده در زاگرس مرکزی بهویژه در چهار محال و بختیاری میتواند مخاطره آمیز باشد.
کد خبر: ۱۱۶۳۸۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۴
اداره کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری با صدور اطلاعیهای در خصوص نحوه فعالیت مدارس در روز یکشنبه ۲۳ بهمنماه برخی مناطق آموزشی را غیر حضوری اعلام کرد.
کد خبر: ۱۱۶۳۶۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۳
گرداب بن، در شهر بن مرکز شهرستان بن در استان چهارمحال و بختیاری واقع شده است. آب چشمهای که در پای کوه قرار دارد، آبگیری تشکیل داده و در کنار این پدیده یک مجتمع تفریحی ایجاد شده است. شهر بن به عنوان مرکز شهرستان بن در ۲۰ کیلومتری شمال شهرکرد در استان چهارمحال و بختیاری واقع شده است. سد زایندهرود در شمال این شهر قرار دارد و کوههای بن و افغان نیز در اطراف آن قرار دارند. این دریاچه زیبا و دیدنی مساحتی بیش از ۳۸ هزار متر مربع و عمق متوسط ۱۰ متر دارد و در اطراف آن طبیعتی بی نظیر به وجود آمده است که چشم هر بینندهای را به خود جلب میکند. پوشش گیاهی در این منطقه شامل گون، علف تمشکی، لاله واژگون، سیر کوهی، آویشن، شقایق وحشی و جو وحشی میشود. در این دریاچه میتوانید انواع مختلفی از جانداران آبی را مشاهده کنید که به دلیل شفاف و زلال بودن آب دریاچه به راحتی قابل مشاهده هستند. به دنبال سرد شدن هوا در زمستان ۱۴۰۱ قسمتی از آب گرداب بن دچار یخ زدگی شده که بر زیباییهای این منطقه افزوده است./مهرداد صفرپور دهکردی
کد خبر: ۱۱۶۳۳۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۰
یکی نوشته بود، هوای چهارمحال و بختیاری منفی ۴۰ درجه است و دیگری نوشته بود که برودت هوا در این استان اصلا ۵۰ درجه است و دمای هوا را بالاتر اعلام میکنند.
کد خبر: ۱۱۶۰۸۱۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۰۳
تصاویری از منجمد شدن تالاب چغاخور چهارمحال و بختیاری را مشاهده میکنید.
کد خبر: ۱۱۶۰۶۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۰۲
مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری از بارش ۱۶ سانتیمتر برف جدید در ایستگاه کوهرنگ خبر داد و گفت: با احتساب بارشهای جدید، ارتفاع برف در این ایستگاه به ۱۱۴ سانتیمتر رسید.
کد خبر: ۱۱۶۰۱۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۸
یکی از نیازهای حیاتی برای چهارمحال و بختیاری در فصل زمستان، بارش مطلوب برف است که باعث میشود این استان از خشکسالی نجات یابد. چهارمحال و بختیاری سرچشمه رودخانههای زایندهرود، کارون و بخشی از دز است و افزایش یا کاهش بارشها در این استان، استانهای خوزستان، اصفهان و فلات مرکزی را تحت تاثیر قرار میدهد. بارش برف در چهارمحال و بختیاری از آن جهت دارای اهمیت است که این نعمت از بروز خشکسالی و فرسایش خاک در استان جلوگیری میکند، چه اینکه نباریدن برف مطلوب در سالیان اخیر باعث فرونشست زمین در بخشهایی از استان نیز شده بود./عکاس : احمد بلباسی
کد خبر: ۱۱۵۹۴۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۲۴